بىزگە قاي ءالىپبي قاجەت؟ - باسپا سوزگە شولۋ
كەشە تاۋەلسىزدىك سارايىندا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قاتىسۋىمەن «قازاقستاندى جاڭا يندۋستريالاندىرۋ. 2015 -جىل قورىتىندىسى» تاقىرىبىندا جالپىۇلتتىق تەلەكوپىر ءوتتى. «قازاقستان جاڭا جاھاندىق ناقتى احۋالدا: ءوسىم، رەفورمالار، دامۋ» اتتى ەلباسىنىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋى اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان ايتۋلى جيىن بارىسىندا قالىپتاسقان داستۇرگە ساي ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندە پرەزيدەنتتىڭ ءوزى تۇساۋىن كەسكەن جاڭا كاسىپورىندار جۇمىستارىن باستادى.
سونداي-اق، پرەزيدەنتتىڭ «التىن ساپا» جانە «پارىز» سىيلىقتارىنىڭ لاۋرەاتتارى ماراپاتتالدى. وسى جايت ارقاۋ بولعان ماقالا ەل گازەتى «ەگەمەن قازاقستاندا» «تولىمدى تارتۋ» دەگەن تاقىرىپپەن بەرىلىپ وتىر. باسىلىمنىڭ جازۋىنشا، ءىس- شاراعا قاتىسۋشىلارعا ارناعان سوزىندە مەملەكەت باسشىسى ەلدىڭ يندۋستريالىق- يننوۆاتسيالىق دامۋ اياسىندا قول جەتكەن تابىستارىن اتاپ ءوتتى.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ جاڭا ينۆەستيتسيالىق ساياساتتىڭ مىندەتتەرى يندۋستريالاندىرۋ جوبالارى توڭىرەگىنە توپتاستىرىلۋى تيىستىگىن ايتتى. «قازاقستانعا 2015 -جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا 7,5 ميلليارد دوللاردان استام شەتەلدىك ينۆەستيتسيا تارتىلدى. نەگىزگى ينۆەستور ەلدەرمەن قىتايمەن، رەسەيمەن، فرانتسيامەن، ۇلىبريتانيامەن، تۇركيامەن، ۇندىستانمەن، جاپونيامەن ۋاعدالاستىقتار جۇزەگە اسىرىلۋدا.
جالپى قۇنى 40 ميلليارد دوللارعا جۋىق 120 جاڭا جوبا بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر. رەسەيمەن ءوزارا ينۆەستيتسيالىق ءىس- قيمىلدى ارتتىرۋدىڭ بولاشاعى زور. ونى جەتەكشى رەسەيلىك كومپانيالارمەن ىنتىماقتاستىق جەلىسى بويىنشا عانا ەمەس، جىل سايىن ءبىز اينالىساتىن ءوڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق اياسىندا دا ءوربىتۋ كەرەك. ۇكىمەت پەن اكىمدەر ەۋرازيالىق ينتەگراتسيا مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ، وسى باعىتتى كەڭىرەك يگەرگەنى ءجون»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
***
«سوناۋ تاۋەلسىزدىك العالى بەرى قوعامدا تىلگە تيەك ەتىلىپ، تالقىلانىپ كەلە جاتقان ءبىر تاقىرىپ بار. ول ەلدىڭ لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ماسەلەسى. راس، تاۋەلسىزدىككە يە بولعان سوڭ كەيبىر تۇركىتىلدەس رەسپۋبليكالار لاتىن قارپىن قابىلدادى. ءبىراق ونىڭ ناتيجەسى قانداي بولدى؟ ول جاعى بىزگە بەلگىسىز. جالپى، ءبىر ءالىپبيدى عاسىرعا جۋىق كەزەڭ پايدالانىپ كەلىپ، ىسىرىپ تاستاپ، ەكىنشى ءبىر الىپبيگە كوشۋ وڭاي شارۋا ەمەس. ۇلكەن جىگەردى، ءتوزىمدى، ەڭبەكتى قاجەت ەتەدى. بۇعان حالىق دايار ما؟ ەگەر مەملەكەت كوپ ۇلتتى بولسا شە؟ ماسەلەنىڭ نەگىزى وسىندا جاتسا كەرەك-تى»، - دەپ جازادى «ايقىن» گازەتى سەنبىلىك سانىنداعى «بىزگە قاي ءالىپبي قاجەت؟» اتتى ماقالاسىندا. اۆتوردىڭ جازۋىنشا، لاتىن الىپبيىنە كوشۋدى ءبىز كوبىنە- كوپ فونەتيكالىق ماسەلەلەرمەن بايلانىستىرىپ، مادەني، الەۋمەتتىك- ساياسي ماسەلەلەرگە ءمان بەرمەي جاتىرمىز. باسى-كوزىنە قاراماي، باۋىرلاس ەلدەردىڭ جاعىمدى، جاعىمسىز ساباقتارىن سارالاماي، ەسەپتەمەي، لاتىن الىپبيىنە كوشۋ اسىعىس. ەڭ باستىسى، قاعاز ەمەس، قازاق تىلىندە سويلەپ، وقىپ، جازىپ، ويلاعاندا عانا ءبىز ءالىپبي اۋىستىرۋعا كىرىسكەنىمىز ءجون. سونىمەن بىرگە وعان قىرۋار قارجى دا كەرەك.
***
«قازاقستان سەبەپسىزدەن-سەبەپسىز تۇرىك تاۋارى ءۇشىن شەكارانى جاپقالى وتىرعان جوق»، - دەپ جازادى «ەكسپرەسس ك» گازەتى سەنبىلىك سانىنداعى «سەست پو-تۋرەسكي» دەگەن تاقىرىپپەن بەرىلگەن ماقالاسىندا.
«ازىق- تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە مونيتورينگ جۇرگىزۋ اياسىندا بىزدەر تۇرىك وندىرۋشىلەرىنىڭ كونديتەرلىك تاعامدارى مەن قۇرعاق اشىتقىلارىنا ساراپتاما جۇرگىزدىك. قابىلدانعان نورمالارعا سايكەسسىزدىك فاكتىلەرى انىقتالعان جوق. تەك «يۋۆا» ماركالى اشىتقىدا عانا ءونىمنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قۋاتتايتىن قۇجات بولمادى»، - دەيدى تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى مۇرات تولەۋتاي.
***
« قىزىلوردالىقتار تارابىنان مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋلەردىڭ ساپاسىز كورسەتىلۋىنە قاتىستى شاعىم كوبەيىپ كەتتى» ، - دەپ جازادى «ليتەر» گازەتى.
باسىلىمنىڭ جازۋىنشا، قارجىلاندىرۋ كولەمىنىڭ ارتىپ، جاڭا مەديتسينالىق مەكەمەلەرىنىڭ اشىلۋىنا قاراماستان وبلىس جۇرتشىلىعى ەمدەۋ مەكەمەلەرىنىڭ جۇمىس ساپاسىنىڭ جاقسارا تۇسكەنىن كورىپ وتىرعان جوق. وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى اقمارال ءالنازاروۆانىڭ ايتۋىنشا، اعىمداعى جىلى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا قىزىلوردالىقتاردىڭ ساپاسىز مەديتسينالىق قىزمەتكە شاعىمدارى ارتا تۇسكەن.
اۆتور: مارلان جيەمباي