ناعىز قازاق «كىم؟» دەسە «قانات!» دەر ەم

استانا. قازاقپارات - كۇنى كەشە قانات باۋىرىمىز امەريكادا قازاقتىڭ اتىن تاعى ءبىر اسپانداتتى، كوك تۋىن كوكتە جەلبىرەتتى. قاناتتىڭ جەڭىسىن كورگەن مۇنداعى قازاقتىڭ كەۋدەسىن ماقتانىش كەرنەدى.

جەكسەنبىنىڭ تاڭىنان كەشىنە دەيىن الەۋمەتتىك جەلى بەتتەرى قانات تۋرالى عانا جازىپ جاتىر ەدى. ءبىزدىڭ دە بىردەڭە دەگىمىز كەلدى، باتىرىمىز تۋرالى جازسام دەپ ويلادىم. ءبىراق قاناتپەن سۇحباتتاسسام دەگەن ماقساتىم وسىعان دەيىن ورىندالماي كەلە جاتقان... ومىردە دە كورگەن ادامىم ەمەس. جازا الار ما ەكەم؟! سويتسەم، باتىر قازاق تۋرالى الەۋمەتتىك جەلىگە عانا جازۋ ازدىق ەتەدى ەكەن. ءتىپتى ونىڭ جۇلدىزدى ءومىرىن ءبىر ماقالاعا دا سىيدىرا الماسىمىز انىق... دەگەنمەن بىزدىكى قارلىعاشتىڭ قاناتىمەن سۋ سەپكەنى سەكىلدى قۋانىشقا ورتاقتاسۋ عانا...

 بەيجىڭدە باقىتتىڭ جەڭىسىنە وزىنىكىنەن ارتىق قۋانعان قازاق

قانات يسلامدى ءبىزدىڭ قازاق بەيجىڭ وليمپياداسى ارقىلى تانىدى- اۋ دەپ ويلايمىن. قازاقستاننان باقىت سارسەكبايەۆ ونەر كورسەتكەن 69 كەلى سالماق دارەجەسىندەگى جەكپە-جەكتەردى كوك جاشىككە تەلمىرىپ، قالت جىبەرمەي قارادىق. باقىتىمىز وزا شاۋىپ كەلە جاتتى. ال شارشى الاڭعا اتويلاپ قانات شىعا كەلگەندە ەلەڭدەمەگەن قازاق جوق شىعار. «قازاق پا ەكەن؟»، «ءتۇرى قازاققا ۇقسايدى»، «فاميلياسى دا قازاقشا سياقتى»، «قىتايدىڭ اتىنان شىققانى نەسى؟» دەپ ەلەگىزىگەن جۇرت قاناتتىڭ قازاق ەكەنىن بىلگەندە، بار پەيىلىمەن وعان دا جانكۇيەرلىك كورسەتتى. باقىتىمىز التىن الىپ، قاناتقا قولا بۇيىرعاندا قۋانباعان قازاق جوق شىعار. ءبىراق ءبىزدىڭ قۋانىشتى قويشى، ەكراننىڭ ار جاعىندا تۇرسا دا جۇزىندە نۇر ويناپ، ساۋلە شاشقان قاناتتىڭ قۋانىشىن جانىمىزبەن، جۇرەگىمىزبەن سەزگەن ەدىك. ماعان سول كەزدە وزگە ەلدىڭ نامىسىن جىرتا كەلگەن قانات التىن الماعانىنا، ونىڭ قازاقتىڭ قانجىعىسىنا بايلانعانىنا قۋانىپ تۇرعانداي كورىندى. وعان باقىتتى قايتا-قايتا قۇشاقتاپ، قۇتتىقتاپ فوتوعا تۇسكەنى، ءبىزدىڭ ەلدىڭ ءانۇرانى ويناعاندا بەيجىڭ اسپانىنا كوتەرىلگەن كوك بايراققا تولقىنىسپەن كوز تىگىپ ۇزاق تۇرىپ قالعانى دالەل ەدى... باتىر سوندا «قازاقتىڭ تۋىن مەن دە وسىلاي بيىكتەن جەلبىرەتسەم» دەپ ارماندادى ما ەكەن، قايتتى ەكەن؟..

لوندونعا اپارماسا دا، توبەسىنە كوتەرمەسە دە حالقىنا ادال قازاق

«قانات قازاقستانعا كوشىپ كەلىپتى» دەگەندى ەستىگەندە «ەندى ءوز ەلىمىزدىڭ اتىنان ونەر كورسەتەتىن بولدى عوي» دەپ قۋانىپ كەتتىم. راس، قاناتتىڭ ەلگە  ورالۋى وڭاي بولعان جوق. قىتايدىڭ وليمپيادا قورجىنىن قولا مەدالىمەن تولتىرا تۇسكەن قاناتتى ولار الاقانىنا سالىپ ايالاپ، لوندون وليمپياداسىنا دايىنداپ جاتىر ەدى. ءبىراق «ەر تۋعان جەرىنە، ءيت تويعان جەرىنە» دەگەن قازاق ماقالىن ونەگە تۇتقان ەر العان بەتىنەن قايتپادى: وتانعا، اتامەكەنگە جينالا باستادى. ءتىپتى اۋىل اقساقالدارى كەلىپ: «لوندون وليمپياداسىنىڭ التىنىن ال، سودان كەيىن كورەرسىڭ»، -  دەپ رايىنان قايتارماق تا بولعان.

كۇدەرىن ۇزبەگەن قىتاي قاناتتى قايتا-قايتا شاقىرىپ، ءبىر جولى تۇسكەندە: «سەن ءبىزدىڭ ازاماتىمىزسىڭ. وليمپياداعا قىتايدىڭ اتىنان قاتىسۋىڭ كەرەك. سەنىڭ سالماعىڭدا ءبىر-اق ادام بار. ول جاراقات الىپ قالسا قايتەمىز؟» -  دەپ ۇگىتتەگەن كورىنەدى. «كىم جىلى سويلەسە، سونىڭ جىرتىسىن جىرتا سالاتىن» قانات كەزدەيسوق بىرەۋ مە؟! ارينە، ول ءۇشىن لوندونعا اپارماسا دا، جوعارى مارتەبە بەرمەسە دە اتاجۇرتىنىڭ اۋاسىن جۇتىپ، سۋىن ىشكەنى بارىنەن ارتىق ەدى... ول ەشكىمگە شاعىمدانعان دا، مىندەتسىنگەن جوق. ءوز ەلىندە اياعىنان شالعاندارعا نازار دا اۋدارمادى. ەندىگى مۇمكىندىگىن كاسىپقوي بوكستان بايقاپ كورمەك بولىپ مۇحيت استى. مىنە، نامىستى قازاق، ۇلتشىل قازاق وسىنداي بولسا كەرەك-تى!

«كوك تۋدىڭ استىندا ونەر كورسەتسەم» دەگەن ارمانىنا جەتكەن قازاق

قانات يسلامنىڭ كاسىپقوي بوكستاعى لاقاپ اتى - «قازاق». كەزىندە شەتەلگە بارعاندا «قىتايدىڭ تۋى بار كيىمدى كيگىم كەلمەيتىن. جاتتىقتىرۋشىم «كي» دەسە دە «ول كيىمگە سونداي بولدى، مۇنداي بولدى» دەپ ءتۇرلى سىلتاۋلار ايتىپ، ەش جازۋى جوق كيىمدى كيىپ جۇرۋگە تىرىسۋشى ەدىم. قازاقتىڭ فورماسىن كيگەن قازاقستاننان كەلگەن باۋىرلارىمدى شەتەلدە كەزدەستىرگەندە «مەن قاشان قازاق تۋىنىڭ استىندا بوكستاسادى ەكەنمىن؟» دەپ قاتتى ارماندايتىنمىن» دەگەن قانات بۇگىندە ەلىمىزدىڭ اتىنان ونەر كورسەتىپ ءجۇر. جانى دا قازاق، جۇرەگى دە قازاق باتىرىمىز كۇنى كەشە كاسىپقوي بوكستان 20- جەكپە-جەگىن وتكىزىپ، ونى دا نوكاۋدپەن جەڭدى.

امەريكانى قانات تۋرالى اڭىز كەزىپ ءجۇر. امەريكانىڭ بەدەلدى پورتالدارى «بۇل گەننادي گولوۆكيننىڭ باۋىرى ەمەس پە؟!» دەپ جازىپ جاتقان كورىنەدى. ال ودان وسىعان دەيىن جەڭىلگەن وزگە بوكسشىلار قيمىلىنىڭ جىلدام، سوققىسىنىڭ اۋىر ەكەنىن ايتىپ شاعىمدانسا، جاتتىقتىرۋشى گيلبەرت گاستەلۋم: «جاتتىعۋ بارىسىندا ونىڭ سوققىسىن توسقانىمدا، ونىڭ جىلدامدىعى، سوققىسىنىڭ تىم اۋىر ەكەنى سەزىلەدى جانە ءوزىمدى جەكپە-جەكتە جۇرگەندەي سەزىنەمىن. كەيدە سوققىنىڭ قاشان، قايدان كەلگەنىن بىلمەي قالامىن. مەن كوپ جاستاردى دايىندادىم، ءبىراق ول - مۇلدەم جوعارعى دارەجەلى بوكسشى»، - دەگەن بولاتىن.

قانات ءار جەكپە-جەگىنىڭ سوڭىندا جەڭىسىنىڭ قازاققا ارنالعانىن ايتۋدان جالىققان ەمەس. كەشە دە «بۇگىن جەكسەنبى» باعدارلاماسىنا عالامتور ارقىلى جولداعان سالەمىندە باتىرىمىزدىڭ: «تاقىمىن قىسىپ وتىرعان قازاق ەلىنە العىسىم شەكسىز. وسى كۇنگە دەيىن كومەك كورسەتىپ كەلە جاتقان باۋىرجان اعاما راحمەت! اللا رازى بولسىن! قازاقتىڭ كوك تۋىن قازاق جاستارى ءار سالادا كوككە كوتەرۋى كەرەك. قازاقستان جاساسىن!» - دەگەن جارقىن شىققان داۋىسىن ەستىدىك.

يمانى مىقتى، نامازىنا بەرىك، ۇلتشىل، پاتريوت قانات يسلامنىڭ باعىندىرار بيىكتەرى ءالى دە كوپ بولسا ەكەن دەپ تىلەيمىز، سول ءۇشىن كۇللى قازاق بولىپ دۇعا ەتەمىز!

 مارفۋعا شاپيان
islam.kz