بەلگىلى جازۋشى-دراماتۋرگ دۋمان رامازان تاريحي دراما جازبايتىنىن مالىمدەدى

استانا. قازاقپارات - بەلگىلى جازۋشى، دراماتۋرگ، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى دۋمان رامازان ەندى تاريحي دراما جازبايتىنىن مالىمدەدى.

جازۋشى بۇل مالىمدەمەسىن ءوزىنىڭ فەيسبۋكتەگى رەسمي پاراقشاسىندا جاريالاعان.

ەندى تاريحي دراما جازبايمىن!..

مەنى كەيىنگى كەزدەرى تاريحي درامالار جازعانىم ءۇشىن دە كىنالايتىنداردىڭ قاتارى قىلاڭ بەرە باستادى... وسىنى تۇسىنە الماي-اق قويدىم... مەن تاريحي شىعارمالاردى ەرىككەننەن جازدى دەپ ويلايدى-اۋ دەيمىن. ۇلتىما، حالقىما ادال قىزمەت ەتىپ، جىرىم-جىرىم بولعان اتا-بابا تاريحىن تۇگەندەۋگە ۇلەس قوسسام دەگەن ىزگى نيەت ەدى بۇل...

وسىناۋ قاسيەتتى جەرىمىزدى جاتجەرلىك باسقىنشىلاردان قىزعىشتاي قورىپ، تەرى مەن قانىن اياۋسىز توگىپ، ءتىپتى كەرەك بولسا جانىن بەرگەن ارداقتى اتا-بابالاردىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتىپ، ەرلىگىن كەيىنگى ۇرپاقتىڭ ساناسىنا سىڭىرۋگە دەگەن تالپىنىس ەدى بۇل...

سول ارقىلى جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا ەرلىك پەن نامىستىڭ وتىن جاعىپ، ەلى مەن جەرىن سول اتا-بابالارىنداي ءسۇيىپ، قورعاي بىلۋگە ۇندەۋ ەدى بۇل...

ول ءۇشىن نە كەرەك؟ ارينە، ۇلگى تۇتار قايراتكەرلەر، ۇستىن بولار تۇلعاعالار كەرەك! ولار كىمدەر؟ بەرىسى كەنەسارى، ابىلايلار، ءارىسى كەرەي مەن جانىبەكتەر... كەشەگىنى ايتا وتىرىپ، بۇگىنگىنى ساقتاندىرۋ ەدى بۇل...

وتكەننىڭ قاتەلىكتەرىن قايتالاماۋعا، ءبىر كۇيگەن وتقا قايىرا كۇيمەۋگە شاقىرۋ ەدى بۇل... جاۋىڭنىڭ كىم، دوسىڭنىڭ كىم ەكەنىن سەزدىرۋ ەدى بۇل... ويتكەنى، قاۋىپ ءالى سەيىلگەن جوق... قازاقتىڭ ۇلىن - قۇلاقكەستى قۇل، قىزىن - جالتاڭكوز كۇڭ ەتكىسى كەلەتىندەر ءالى دە بارشىلىق...

ەلدىگىمىز بەن تاۋەلسىزدىگىمىزگە دە كوزالارتىپ وتىرعاندار بار... اتىن ايتىپ، ءتۇسىن تۇستەمەي-اق قويايىن... ونى مەن عانا ەمەس، بارلىقتىرىڭىز كورىپ-ءبىلىپ وتىرعان شىعارسىزدار... ءىش قىز-قىز قاينايدى، اتوي سالىپ، ابىلايلاپ اتقا قونار دارمەن جوق... ءبىراق، سولاي ەكەن دەپ قاراپ وتىرۋعا تاعى بولمايدى، سول قاۋىپتەردەن ساقتاندىرۋ، ەسكەرتۋ مەنىڭ قالامگەرلىك پارىزىم، بورىشىم، مىندەتىم... ويتكەنى، قازاق - ۇلى حالىق... ءالى تالاي «ەلىم، جەرىم» دەگەن ابىلايلار مەن كەنەسارىلاردىڭ شىعارىنا ەشقانداي كۇمانىم جوق!..

وسىنداي ىزگى ويلاردان تۋعان شىعارمالار ەدى... ءبىراق، ونى دا دۇرىس تۇسىنبەيتىندەر بار ەكەن... قايتەرسىڭ! كىمنىڭ اۋزىنا قاقپاق قويارسىڭ! تەك، سول سىپسىڭ سوزدەردى ەستىمەۋ ءۇشىن ەندى بۇدان بىلاي تاريحي درامالار جازباۋعا بەكىندىم... ۇلى تۇلعا ءاليحان بوكەيحانعا ساحنالىق عۇمىر سىيلاسام عوي دەگەن ارمانىم بار ەدى... ۇلتقا ادال قىزمەت ەتتى عوي...

ءبىراق ول ويىمنان دا اينىدىم... ناقتىلاپ ايتسام، اينىتتى... اتاقتى رەجيسسەر قۋاندىق اعا قاسىموۆ «پسيحولوگيالىق دراما» جازىپ بەرشى» دەپ كوپتەن بەرى قولقالاپ ءجۇر... ءوزىمنىڭ دوسىم، قاللەكي تەاترىنىڭ باسشىسى، دارىندى رەجيسسەر بولات ۇزاقوۆ «كوش» اتتى اڭگىمەڭنىڭ نەگىزىندە فيلوسوفيالىق دۇنيە جازىپ بەرشى» دەپ ءوتىنىپ ءجۇر... سوندىقتان ەندى وسى شىعارمالارعا كىرىسپەك ويىم بار...

ال مەنىڭ سىرتتاي سىناعىش سىنشىلارىم قولدارىڭدى ىسقىلاپ، تاعى دا سىپسىڭ ءسوز تاراتۋعا دايىندالا بەرىڭدەر... سەندەرگە سونى قالدىردىم... مەن نە ىستەيتىنىمدى ايتتىم، ال سەندەردىڭ بىتىرەرلەرىڭ «سول» بولسىن!.. سەندەر ءۇشىن ول دا ءبىر ۇلكەن جۇمىس قوي!..» - دەپ جازىلعان دراماتۋرگتىڭ پاراقشاسىندا.

ايتا كەتەيىك، دۋمان رامازاننىڭ «كەنەسارى-كۇنىمجان»، «ابىلاي حاننىڭ ارمانى»، «كەرەي-جانىبەك» تاريحي درامالارى رەسپۋبليكامىزدىڭ بارلىق تەاترلارىندا ساحنالانىپ، كورەرمەننىڭ كوزايىمىنا اينالىپ ۇلگەرگەن ەدى. سونىمەن بىرگە تۇركيا استاناسى انكارا مەن ستامبۇلدا «كەنەسارى-كۇنىمجان» دراماسى قويىلعان بولاتىن.

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن تويلاۋ دا دۋمان رامازاننىڭ «ابىلاي حاننىڭ ارمانى» دراماسىن تاماشالاۋمەن باستالعان ەدى.