بابالار ءسوزى: شەرقالا تاۋىنىڭ اتاۋى قايدان شىقتى؟
بۇل جوبا اياسىندا «بابالار ءسوزى» ، «قازاق حاندارى» ، «ەجەلگى قالالار تاريحى» ، «حالىق قازىناسى» قاتارلى جاڭا ايدارلار اشىلدى. «بابالار ءسوزى» ايدارى نەگىزىنە «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا شىققان 100 تومدىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ جىر- تولعاۋلارى، قيسسا- داستاندار، ءسوز ۇستاعان شەشەندەر مەن بيلەرىمىزدەن قالعان ناقىلدار، تاريحي جادىگەرلەر الىندى. «قازاق حاندارى» ايدارىندا تاريحىمىزدا ەلىنە قورعان بولعان حانداردىڭ ءومىرى تۋرالى دەرەكتەر بەرىلەدى. ال «ەجەلگى قالالار تاريحى» ايدارىنا قازاق دالاسىنداعى وركەنيەتتىڭ ورداسى بولعان كونە قالالاردىڭ تاريحى تۋرالى جازبالار جاريالانادى. «حالىق قازىناسى» ايدارى بويىنشا قازاقستانداعى تاريحي، مادەني ەسكەرتكىشتەر، قازاق حالقىنىڭ سالت- داستۇرلەرى، قولونەر، قارۋ- جاراقتارى تۋرالى ماعلۇماتتار بەرىلمەك. جوبا ماتەريالدارى قازاق تىلىندە (قازاقشا جانە توتە جازۋمەن) اگەنتتىك سايتىندا جاريالانادى.
***
ماڭعىستاۋ وبلىسى، ماڭعىستاۋ اۋدانى شەتپە ەلدى مەكەنى ماڭىندا «شەرقالا» دەپ اتالاتىن تاۋ بار.
ەرتە كەزدە بۇل جەردە ادايلار مەن تۇركىمەندەر اراسىندا قىرعىن سوعىس بولعان. تۇرىكپەن- قازاق قىرعىنىندا وسى ۇشپاعا تۇرىكپەندەر ورنالاسىپ الىپ، جاۋگەرشىلىك جاساعان. بۇل ۇشپانىڭ جان- جاعى تەگىس تاس، وتەتىن جەرى، جولى بولماعان. تەك ءبىر عانا جولى ىشىندە سۋ الاتىن تۇرىكپەندەردىڭ تىرشىلىك ەتكەن كوزى ۇلكەن شىڭىراۋى بولعان. جوعارىداعى جاۋعا ەشتەڭە ىستەي الماي، قۇرۋعا جاقىن قالعان قازاقتار اقىرى امالىن تاۋىپتى. ولار شىڭىراۋدان قاۋىپسىزدەۋ ءبىر شەتىن تەسىپ، سول جەردەن تۇرىكپەندەردىڭ سۋ الۋعا تۇسىرگەن قاۋعا، شەلەگىن كەسىپ تاستاپ تۇرعان. اقىرىندا شولدەن قىرىلىپ، قاتالاعان تۇرىكپەندەردىڭ جارتىلاي قولى «شەرقالانى» تاستاپ قولعا تۇسكەن ەكەن. «شەرقالانى» تۇرىكپەنشە الىنبايتىن قامال دەگەندى بىلدىرەدى ەكەن. «شەرقالا» تاۋى - ماڭعىستاۋ قازاقتارىنىڭ «كيەلى» دەپ سانايتىن جەرىنىڭ ءبىرى.