شىڭعىس حاننىڭ ءبىر اۋىز ءسوزى

 استانا. قازاقپارات - قىتاي عالىمدارى وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن اۋقىمدى زەرتتەۋ جۇمىسىن جۇرگىزىپ، جەر بەتىندە شىڭعىس حان ۇرپاقتارىنىڭ ءبىز ويلاعاننان دا كوپ ەكەنىن دالەلدەدى.

 ولار شىڭعىس حاننىڭ ۇرپاعى بولۋى مۇمكىن دەگەن حالىقتاردىڭ گەنومىن سەكۆەنيرلەدى. ناتيجەسىندە جەر بەتىندەگى ءاربىر 200 ەركەكتىڭ شىڭعىس حاننىڭ تىكەلەي ۇرپاعى بولۋى مۇمكىن ەكەنى انىقتالدى. ءسىزدىڭ دە ونىڭ ۇرپاعى بولۋىڭىز عاجاپ ەمەس.

 مونعول يمپەرياسىنىڭ نەگىزىن سالۋشى شىڭعىس حان ХІІ-ХІІІ عاسىرلاردا ءومىر سۇرەدى. ول ەڭ مىقتى دەگەن تايپالاردىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، جارتى الەمدى جاۋلايدى. ال ونىڭ يمپەرياسى -  ادامزات تاريحىنداعى ەڭ الىپ يمپەريا. ەسىمىنىڭ ءوزى جاۋىنىڭ جۇرەگىنە قورقىنىش ۇيالاتادى. 26 ايەلى مەن  2000 كۇڭى بولادى. بالالارىنىڭ ناقتى سانى بەلگىسىز. بورتەدەن تۋعان 4 ۇلى بار. ولار - جوشى (1182 - 1227) ، شاعاتاي (1183 - 1242) ، ۇگەدەي (1185 - 1241) ، تولە (1193 - 1256) . شىڭعىس حان دۇشپاندارىنا قاتىگەز بولادى. كورشىلەرىنىڭ جەرىنە يەلىك ەتەدى. ول «سوققىنى ءبىرىنشى بولىپ بەر، ەشۋاقىتتا ارتقا شەگىنبە» دەگەن سوزدەردى جاۋىنگەرلەرىنە ءجيى ايتقان ەكەن. كەزەكتى ماتەريالىمىزدا شىڭعىس حاننىڭ قاناتتى سوزدەرىن ۇسىنامىز.

1. «قورىقساڭ - جاساما، جاساپ جاتىپ قورىقپا، جاسامايتىن بولساڭ - ولەسىڭ»

شىڭعىس حان قاي ءىستى قولعا السا دا، بارلىعىن سوڭىنا دەيىن جەتكىزىپ وتىرعان. ادامدا ارمان مەن ماقسات بولسا، ونى مىندەتتى تۇردە ورىنداۋى كەرەك دەپ بىلگەن. ءبىز كەرىسىنشە ۇنەمى كۇدىكتەنىپ، وزىمىزگە سەنىمسىزدىك تانىتامىز. قيىن ءىستى باستايتىن كەزدە كوشپەندىلەر زاڭىن ەسكە ءتۇسىر. قىزۋقاندى بول. ەشنارسەدەن قورىقپا.

2. «شاقالداردىڭ الدى بولعانشا، قاندى اۋىز قاسقىرلاردىڭ ارتى بولعان ارتىق»

ومىردە ءتۇرلى اداممەن دوستاسىپ، قاتار ءومىر سۇرۋىمىزگە تۋرا كەلەدى. قاسقىرلاردىڭ اراسىندا جۇرۋگە مۇمكىندىك تۋىپ جاتسا، شاقالداردىڭ اراسىندا ءجۇرۋدىڭ قاجەتى جوق. ۇنەمى جاقسىلىق جاساپ، مىقتى بولۋعا تىرىس. بەدەلدى ادامداردىڭ اراسىندا ءجۇر. ولار سەنى قالاي قابىلدايدى دەپ قورىقپا. قاتتى قالاساڭ، ولار سەنى مىندەتتى تۇردە قابىلدايدى. شاقالدار ەتەگىڭنەن تارتسا، قاندى اۋىز قاسقىرلار مىقتى بولۋعا كومەكتەسەدى.

3. «بەيبىت جەردە بۇزاۋدايىن جۋاس بولىپ، سوعىس كەزىندە قاھارىڭدى كورسەت. جەمىن اۋلاعان اق تۇيعىنداي بول»

مىقتى ادامدار بولماشى دۇنيەلەرگە بولا جۇيكەسىن توزدىرمايدى. تۇككە تۇرعىسىز ىستەردى شەتكە ىسىرىپ، جانجالداسپاۋعا تىرىسادى. الدىڭدا الىپ ماقساتىڭ بولسا، مايدا- شۇيدەلەرگە ءمان بەرمەيسىڭ. بوس كۇلكى مەن وسەك سوزدەن قاشىق بول. السىزدەرگە ەشۋاقىتتا كۇش كورسەتپە. سول كەزدە عانا الدىڭا قويعان ماقساتىڭا جەتەسىڭ. ءبىراق ۇرىسقا شاقىرسا، دۇشپانىڭدى اياما.

4. «مەن - قۇدايدىڭ جازاسىمىن. قۇداي مەن سەكىلدى جازانى اۋىر كۇنا جاساعان بولساڭ عانا جىبەرەدى»

 ەركەك دەگەن اتقا لايىق بول. سەن ويىنشىق نەمەسە بەسىكتەن بەلى شىقپاعان بالا ەمەسسىڭ. سەن -  جاۋىنگەرسىڭ. ماڭىزدى شەشىم قابىلدايتىن كەزدە تاباندى، ماقساتكەر بول. مونعول جىلقىسى سەكىلدى الدىڭدا تۇرعان كەدەرگىلەردى تاپتاپ ءوت.

massaget.kz