بابالار ءسوزى: ۇرانقاي تاۋى تۋرالى اڭىز
بۇل جوبا اياسىندا «بابالار ءسوزى» ، «قازاق حاندارى» ، «ەجەلگى قالالار تاريحى» ، «حالىق قازىناسى» قاتارلى جاڭا ايدارلار اشىلدى. «بابالار ءسوزى» ايدارى نەگىزىنە «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا شىققان 100 تومدىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ جىر- تولعاۋلارى، قيسسا- داستاندار، ءسوز ۇستاعان شەشەندەر مەن بيلەرىمىزدەن قالعان ناقىلدار، تاريحي جادىگەرلەر الىندى. «قازاق حاندارى» ايدارىندا تاريحىمىزدا ەلىنە قورعان بولعان حانداردىڭ ءومىرى تۋرالى دەرەكتەر بەرىلەدى. ال «ەجەلگى قالالار تاريحى» ايدارىنا قازاق دالاسىنداعى وركەنيەتتىڭ ورداسى بولعان كونە قالالاردىڭ تاريحى تۋرالى جازبالار جاريالانادى. «حالىق قازىناسى» ايدارى بويىنشا قازاقستانداعى تاريحي، مادەني ەسكەرتكىشتەر، قازاق حالقىنىڭ سالت- داستۇرلەرى، قولونەر، قارۋ- جاراقتارى تۋرالى ماعلۇماتتار بەرىلمەك. جوبا ماتەريالدارى قازاق تىلىندە (قازاقشا جانە توتە جازۋمەن) اگەنتتىك سايتىندا جاريالانادى.
***
1928 -جىلدارداعى ۇجىمداستىرۋ كەزىندە كەڭەس ۇكىمەتى بايلاردى كامپەسكەلەپ، جاسىرعانى بار ما دەگەن كۇدىكپەن بۇل توڭىرەكتە دە قاتتى تەكسەرۋ جۇرگىزىپتى. تەكسەرۋگە كەلگەن ەكى شولاق بەلسەندى تاۋ باسىندا كونە مولانىڭ بارىن بىلە تۇرا، ونى بايلاردىڭ قويماسى، ولاردىڭ جاسىرعان دۇنيەسى وسىندا دەپ، مولانى قازدىرتىپتى. ءبىر- ەكى مەتر تەرەڭدىكتەن كەيىن ۇلكەن تاسقا كەزىگىپ، ونى جىلجىتا الماپتى.
تەكسەرۋشىلەر: «ەرتەڭ تۇيەمەن تارتامىز» ، - دەپ قايتىپ كەتەدى. سول ءتۇنى ەكى جىگىت بىردەي ءتۇس كورەدى. تۇستەرىندە قىز بەن جىگىت: «ءبىزدى مازالاماڭدار» دەگەن ەكەن. ەرتەڭىندە ەكى جىگىت قورقىپ، مولا جاققا اياق باسپاپتى. سويتسە، بۇل جەرگە جاۋگەرشىلىك تۇستا قالماقتىڭ ۇران ەسىمدى قىزى مەن قاي ەسىمدى ۇلى قاتار جەرلەنىپتى. سودان بەرى تاۋ «ۇرانقاي» دەپ اتالىپ كەتىپتى.