بابالار ءسوزى: قالماق قىرىلعان اتاۋى تۋرالى اڭىز
بۇل جوبا اياسىندا «بابالار ءسوزى» ، «قازاق حاندارى» ، «ەجەلگى قالالار تاريحى» ، «حالىق قازىناسى» قاتارلى جاڭا ايدارلار اشىلدى. «بابالار ءسوزى» ايدارى نەگىزىنە «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا شىققان 100 تومدىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ جىر- تولعاۋلارى، قيسسا- داستاندار، ءسوز ۇستاعان شەشەندەر مەن بيلەرىمىزدەن قالعان ناقىلدار، تاريحي جادىگەرلەر الىندى. «قازاق حاندارى» ايدارىندا تاريحىمىزدا ەلىنە قورعان بولعان حانداردىڭ ءومىرى تۋرالى دەرەكتەر بەرىلەدى. ال «ەجەلگى قالالار تاريحى» ايدارىنا قازاق دالاسىنداعى وركەنيەتتىڭ ورداسى بولعان كونە قالالاردىڭ تاريحى تۋرالى جازبالار جاريالانادى. «حالىق قازىناسى» ايدارى بويىنشا قازاقستانداعى تاريحي، مادەني ەسكەرتكىشتەر، قازاق حالقىنىڭ سالت- داستۇرلەرى، قولونەر، قارۋ- جاراقتارى تۋرالى ماعلۇماتتار بەرىلمەك. جوبا ماتەريالدارى قازاق تىلىندە (قازاقشا جانە توتە جازۋمەن) اگەنتتىك سايتىندا جاريالانادى.
***
جاۋگەرشىلىك زاماندا قازاق پەن قالماق ءجيى سوعىسقان ەكەن. سودان اقشيمەن تاۋلارىندا قالماقتار مەن قازاقتار ەكى جۇماداي ما، ودان دا كوپ ۋاقىت پا سوعىسادى. ءبىر كۇنى قالماقتار تاۋ ۇستىنە شىعىپ، اعاشتى اينالدىرىپ بەلگى بەرەدى. ونىسى ەكى جاق تا دەمالامىز دەگەنى.
سودان ءبىر كۇنى تاۋدىڭ ۇستىنەن قارا قۇس ۇشادى. ونى قالماقتار بۇگىن قازاق سوعىسادى دەگەنگە بولجايدى. ءتۇنى بويى ۇيىقتاماي، سوعىسقا دايىندالادى. ەرتەڭگىسىندە سوعىس باستالىپ كەتەدى. قازاق پەن قالماق ءبىر- بىرىنە تويتارىس بەرە المايدى.
اقشيمەن تاۋلارى دوڭگەلەنە ورنالاسقان. ورتاسىندا 500 اسكەر سىيارلىقتاي ورىن بار ەكەن. كۇن باتىس جاعىنان عانا كىرەتىن جول بار. سول ورىندا قالماقتىڭ بەس ءجۇز قولى ورنالاسىپتى. سول تاۋلاردى مالايسارى باتىر باسقارعان قازاقتىڭ قولى قورشاپ الىپ، قالماقتاردى ەشقايدا شىعارماي قويادى. قالماقتار تاۋدىڭ ىشىندە اشتان قىرىلىپ ولەدى.
«قالماققىرىلعان» دەپ اتالۋى وسىدان ەكەن.