شاپپاي بايگە بەرۋ ءداستۇرى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازاق حالقىنىڭ بايگە، باسەكە سايىسىندا «شاپپاي بايگە الۋ»، «شاپپاي بايگە بەرۋ» سالتى بار. بۇل ءداستۇردى كوبىندە، كوپكە تانىلعان ءدۇيىم ەلگە ءمالىم ءدۇلدۇل جۇيرىكتەرگە بەرەدى.

ول ءۇشىن توي تورەشىسى ەلدەن رۇقسات سۇرايدى. ول: «ونسىزدا الدا وزىپ كەلەدى، اتتى قيناماي- اق باس بايگەنى بەرسەك قايتەدى؟» - دەپ جاريا ەتەدى.

بۇعان كەيدە تويشىلار كەلىسىپ، كەيدە كەلىسپەي جاتادى. باستىسى جۇيرىك كىمدىكى بولۋىندا بولادى. قازاق سالتىندا جۇيرىكتەر نە باي، نە پاتشا، نە تورە، بيلەردىكى نەمەسە قاراپايىم حالىقتىڭ بىرىنىكى بولادى. حالىق كەدەي، جالعىز باس ادامداردىڭ جۇيرىگى بولسا، ۇيعارىپ، باس بايگەنى سوعان بەرگىزەدى. ال اۋقاتتى، بيلىك يەسى بولسا ۇيعارماي، «شاپپايبەر بايگەنى» بەرگىزبەيتىن كەزدەر بولادى. كەيدە بۇل تاپ ارالىق تارتىس، تايتالاستى دا تۋعىزىپ جاتادى. وسىعان وراي باسقاداي دا بايگە، سايىستاردا وزاتىندارعا ەل «شاپپاي بايگە الاتىننىڭ ءوزى» دەسىپ جاتادى.

الايدا، شاپپاي بايگە بەرۋ سالتى وتە سيرەك كەزدەسەدى. سەبەبى بۇل شەشىمنىڭ سوڭى كوبىندە داۋ- شار، ارازدىققا ۇلاسىپ كەتەدى. سول ءۇشىن ەل نەدە بولسا، جۇيرىكتەردىڭ كۇشىن سىناۋدى العا ۇسىنىپ، «شىن جۇيرىك ورگە كەلسە - ورشەلەنەر» دەگەن قاعيداعا ساي بايگە- سايىسقا سالىپ، ءوز كوزدەرىن جەتكىزۋدى تالاپ ەتەدى.

بيقۇمار كامالاش ۇلى، «قازاقتىڭ ءداستۇرلى اتبەگىلىگى مەن قۇسبەگىلىگى»

argymaq.kz