تەڭگەنىڭ ءدالىزى كەڭەيگەنىمەن، ۆاليۋتالىق ساياسات وزگەرمەيدى - اپتالىق شولۋ

استانا. قازاقپارات - وسى اپتادا زاڭ شىعارۋشى بيلىك سانالاتىن پارلامەنت ءتورتىنشى سەسسياسىن اياقتاپ، دەپۋتاتتار قىركۇيەك ايىنا دەيىنگى كانيكۋلعا كەتتى.

جىلداعىعا قاراعاندا ون بەس كۇنگە ارتىق سوزىلعان پارلامەنتتىك ماۋسىم بيىل ءبىراز ايتۋلى شارالاردى باستان كەشىردى دەسە دە بولادى.

بەسىنشى سايلانعان پارلامەنتتىڭ ءتورتىنشى سەسسياسىن تۇيىندەپ، وتكەنگە كوز جۇگىرتكەن ءماجىلىس سپيكەرى قابيبوللا جاقىپوۆ تۇتاستاي العاندا وتكەن سەسسيانى «تاريحي شەشىمدەرگە تولى، تابىستى بولدى» دەپ باعالادى.

«سەسسيا ەلباسىمىزدىڭ «نۇرلى جول» جاڭا ەكونوميكالىق ساياساتىندا كورىنىس تاپقان، الەمنىڭ 30 دامىعان ەلىنىڭ قاتارىنا كىرۋ جولىنداعى «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ جاڭا كەزەڭىندە ءوتتى.

بۇكىل الەمدى ەلەڭ ەتكىزگەن، ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن قاۋىپسىزدىگىن نىعايتۋ ءۇشىن وتكىزىلگەن، حالقىمىزدىڭ بىرلىگى مەن ەلباسىنا دەگەن سەنىمىنىڭ سالتاناتى بولعان پرەزيدەنتتىك سايلاۋ دا وسى سەسسياعا ءدوپ كەلدى.

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى. اتا زاڭىمىزدىڭ 20 جىلدىعى. ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعى. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ 20 جىلدىعى. مەملەكەت دامۋىنا جاڭا سەرپىن بەرگەن «100 ناقتى قادام» - ۇلت جوسپارى. وسىلاردىڭ ءبارى بيىلعى سەسسيانىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە جاتادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى قابيبوللا جاقىپوۆ.

سونىمەن قاتار، وسى ۋاقىت ىشىندە مەملەكەتتىلىكتى ودان ءارى نىعايتۋ، ينفراقۇرىلىمدىق رەفورمالار مەن الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋدى جۇزەگە اسىرۋ، قازاقستاننىڭ حالىقارالىق بەدەلىن ودان ءارى كوتەرۋ، حالقىمىزدىڭ بىرلىگىن اسقاقتاتىپ «ماڭگىلىك ەل» قۇرۋ جولىندا كوپتەگەن باتىل قادامدار جاسالدى.

سپيكەردىڭ اتاپ وتكەنىندەي، پارلامەنت دەپۋتاتتارى ولاردىڭ بارلىعىن ءوز ۋاقىتىندا ساپالى ءارى ءتيىمدى زاڭدارمەن قامتاماسىز ەتۋ جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتىپ كەلەدى.

تۇتاستاي العاندا، ءتورتىنشى سەسسيادا قوس پالاتا قاراۋىندا 190 زاڭ جوباسى بولىپ، ونىڭ 113 ى قابىلدانعان. قابىلدانعان زاڭداردىڭ 16 سى ەكونوميكا جانە قارجى سالاسىنا، 8 زاڭ مەملەكەتتىك قۇرىلىس پەن قاۋىپسىزدىك، سونداي-اق، الەۋمەتتىك سالا ماسەلەلەرىنە، 7 زاڭ ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالىپتى.

سەسسيا بارىسىندا پارلامەنت دەپۋتاتتارىنا ازاماتتاردان 9 مىڭنان استام حات تۇسكەن ەكەن. قوعامدىق ماڭىزدى ماسەلەلەردى شەشۋ ماقساتىندا سەناتورلار مەن ماجىلىسمەندەر مەملەكەتتىك ورگاندار اتىنا 326 دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان.

ءسوز اراسىندا سپيكەر قابيبوللا جاقىپوۆ زاڭ شىعارماشىلىق جۇمىستىڭ ساپاسىن كوتەرۋ قاجەتتىلىگىن تاعى ءبىر مارتە ەرەكشە اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، زاڭ جوبالارىنىڭ ساپاسىنىڭ سىن كوتەرمەۋىنە قۇجاتتى ازىرلەيتىن مينيسترلىكتەردىڭ ءوز سالاسىنداعى جاعدايعا تەرەڭدەتە جۇيەلى تالداۋ جاسامايتىندىعى، زاڭدى دايىنداۋ ساتىسىندا تيىمدىلىگىن جەتە بولجاماۋى، مۇمكىن بولاتىن تاۋەكەلدەردى باعامداماۋى، قوعام پىكىرىن ەسكەرمەۋى، مىقتى كاسىبي قاۋىمداستىقتى تارتپايتىندىعى سەبەپ بولىپ تابىلادى.

ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، ءتورتىنشى سەسسيا بارىسىندا 206 زاڭعا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلگەن. «دەپۋتاتتار مەن ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، زاڭناماعا وسىنشالىق ءجيى تۇزەتۋلەر ەنگىزىلۋىنىڭ نەگىزگى سەبەبى - ۇكىمەتتىڭ پارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ وكىلدىك- زاڭ شىعارماشىلىق الەۋەتىن تولىقتاي پايدالانبايتىندىعى، ولاردىڭ زاڭنامالىق باستامالارىن ناقتى جۇزەگە اسىرۋدىڭ وبەكتيۆتى شارتتارىنىڭ جوقتىعىنان تۋىپ وتىر.

ءماجىلىس قابىلداعان ۇكىمەتتىك زاڭ جوبالارىنىڭ ءاربىر ءۇشىنشىسىنىڭ مازمۇنى 50 پايىزعا، كەيدە ودان دا جوعارى دەڭگەيدە وزگەرىسكە ۇشىرايدى. جەكەلەگەن جاعدايلاردا (راتيفيكاتسيانى قوسپاعاندا) زاڭ جوباسى ءبىرقاتار زاڭداردىڭ كۇشى جويىلۋى كوزدەلگەن نورمالارىنىڭ ءوزارا بايلانىسپاعان مەحانيكالىق جيىنتىعىن عانا بىلدىرەدى»، - دەدى ءماجىلىس سپيكەرى. وسى ورايدا، سپيكەر سەسسيا سايىن قايتالانىپ وتىراتىن پروبلەمالاردىڭ كەشەندى شەشىمىن تابۋى ءۇشىن پارلامەنت پەن ۇكىمەتتىڭ بىرلەسكەن ءىس- شارالار جوسپارىن ازىرلەۋدى ۇسىندى. ول ەلباسى جۇكتەگەن تاپسىرمالاردى ساپالى زاڭنامالىق قامتاماسىز ەتۋگە جول اشپاق.

تەڭگەنىڭ ءدالىزى كەڭەيتىلدى

وسى اپتادا ۇلتتىق بانك ءتول تەڭگەمىز ءۇشىن جاڭا ءدالىزدىڭ دەڭگەيىن بەلگىلەدى. ياعني، تەڭگەنىڭ دوللارعا شاققانداعى ءدالىزى 1 دوللار ءۇشىن 198 تەڭگەگە دەيىن كەڭەيدى. وتكەن التى ايدى قورىتىندىلاعان باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا ۇلتتىق بانك باسشىسى بىرىنشى جارتىجىلدىقتا ۆاليۋتا ساياساتى ءوزىنىڭ تۇراقتىلىعىن كورسەتكەنىن، تەڭگە 170-188 دالىزىندە قۇبىلعانىن العا تارتادى.

«جالپى، مۇنىڭ ءبارى وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا قالىپتاسقان جاعدايدى تۇزەۋگە مۇمكىندىك بەردى. بۇگىندە ۆاليۋتالىق ساياساتتىڭ تۇراقتىلىعىن كورىپ وتىرمىز، سوندىقتان ەكىنشى جارتىجىلدىقتا بۇل ۆاليۋتالىق ساياسات وزگەرمەيدى»، - دەدى باس بانكير. ونىڭ ايتۋىنشا، تەڭگەنىڭ دوللارعا شاققانداعى ايىرباس باعامى جوعارعى شەككە جەتكەندىكتەن، بۇگىن بيرجادا تەڭگە باعامى 180 تەڭگەدەن جوعارى دەڭگەيدە قۇبىلعان.

سونىمەن بىرگە، الداعى ۋاقىتتا يكەمدى باعام قالىپتاستىرۋدى جالعاستىرۋ ءۇشىن ۇلتتىق بانك تەڭگەنىڭ دوللارعا شاققانداعى ايىرباس باعامىنىڭ ءدالىزىن اعىمداعى 185 +3/-15-تەن 185 +13/-15-كە دەيىن وزگەرتۋ شەشىمىن قابىلدادى. «جاڭا ءدالىز دە ايتارلىقتاي ۇزاق ۋاقىت ساقتالادى دەپ ەسەپتەيمىز»، - دەدى ۇلتتىق بانك باسشىسى.

ايتا كەتەرلىگى، وتكەن جارتىجىلدىق قورىتىندىسىنا سايكەس، سىرتقى جاعدايدىڭ قولايسىزدىعىنا قاراماستان، قازاقستان ەكونوميكاسىندا ءوسىم بار. ال ماسەلەن، ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ ماۋسىمىنداعى ىشكى جالپى ءونىم ءوسىمى 2,3 پايىزدى قۇراعان. ۇلتتىق بانك باسشىسىنىڭ بايانداۋىنشا، ۇكىمەتتىڭ جوسپارى بويىنشا وسى ۋاقىت ارالىعىنا شامامەن ەكى پايىزدىق ەكونوميكالىق ءوسىم جوسپارلانعان ەكەن.

«ينفلياتسيا 6-8 پايىز دالىزىندە بولادى دەپ جوسپارلاپ ەدىك، ءبىراق، جالپى العاندا، قازاقستاندا ينفلياتسيالىق ۇدەرىستەر باسەڭدەپ كەلەدى. ماۋسىم ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ينفلياتسيا دەڭگەيى تىپتى 0,1 پايىزعا تومەندەدى. جىل باسىنان بەرى ينفلياتسيا 1,4 پايىزدى قۇراعان. ەگەر جىلدىق كورسەتكىش بويىنشا ايتساق، بۇل 3,9 پايىز دەڭگەيىندە. بىلتىر جىلدىق ينفلياتسيا 7,4 پايىز بولعان ەدى.

نەگىزىندە قازىرگى تاڭدا كورشىلەس ەلدەردىڭ كوپشىلىگىندە ينفلياتسيا دەڭگەيى جوعارى ەكەنى بەلگىلى. سەرىكتەس ەلدەردەگى جاعدايعا توقتالساق، رەسەيدە مامىردا ينفلياتسيا 16 پايىز شاماسىندا بولدى، وتكەن جىلى جىلدىق ينفلياتسيا 11 پايىزدى قۇرادى. بەلارۋستە مامىر ايىنىڭ سوڭىندا جىلدىق ينفلياتسيا 13 پايىز، وتكەن جىلى 18 پايىز دەڭگەيىندە بولدى. ءبىزدىڭ ەلدە ايتارلىقتاي جاقسى كورسەتكىش دەپ ايتۋعا بولادى»، - دەيدى قايرات كەلىمبەتوۆ.

جالپى، ۇلتتىق بانكتىڭ التىن- ۆاليۋتا قورى ءبىرىنشى شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا 28,89 ميلليارد دوللاردى قۇرادى. بۇعان ۇلتتىق قورداعى 69 ميلليارد دوللاردان استام قارجىنى قوسساق، بارلىعى 98 ميلليارد دوللارعا جۋىقتايدى. جالپى، ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا ەلىمىزدىڭ التىن- ۆاليۋتا قورى تۇراقتى دەڭگەيدە ساقتالعان.

«ءبىرىنشى توقساندا ەكونوميكالىق ءوسىم 2,3 پايىزدى قۇرادى. الدىن-الا قورىتىندىلار بويىنشا ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا 1,7 پايىز دەڭگەيىندە، ياعني جوسپارلانعانداي، ەكونوميكالىق ءوسىم 2 پايىز شاماسىندا بولىپ وتىر»، - دەيدى ۇلتتىق بانك ءتوراعاسى.

اۆتور: قانات مامەتقازى ۇلى