ءسۇت بەزى قاتەرلى ىسىگىن بولدىرمايتىن بەس تاعام

استانا. قازاقپارات - قالاي ايتقان كۇندە دە ءسۇت بەزى قاتەرلى ىسىگى مەن وزگە دە قاتەرلى ىسىكتىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ديەتانىڭ پايداسى وراسان.

اتالمىش بەس تاعامدى تاماق راتسيونىندا ۇنەمى تۇتىنۋ قاتەرلى دەرتتى باسەڭدەتىپ قانا قويمايدى، دەنساۋلىق ءۇشىن تاپتىرمايتىن ەم دەسە دە بولعانداي.

1.   جەمىس-جيدەكتەر مەن كوكەنىستەر

امەريكا قاتەرلى ىسىكتى زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ (American Institute for Cancer Research) مالىمەتىنشە كوكەنىستەر مەن جەمىس-جيدەكتەر اعزانىڭ قارتايۋىن باسەڭدەتەتىن قىشقىلدانۋ پروتسەستەرىن باياۋلاتاتىن زاتتاردىڭ مول بولۋىمەن قاتەرلى ىسىككە قارسى ديەتادا ماڭىزدى رولگە يە. اسىرەسە ءسۇت بەزى قاتەرلى ىسىگىن باسەڭدەتىپ قانا قويماي، ونىڭ اعزادا قايتا پايدا بولماۋى ءۇشىن دە پايدالى. عالىمداردىڭ دالەلدەۋىنشە، قىزعىلت سارى، سارى، قويۋ قىزىل جانە كوك ءتۇستى كوكەنىستەر مەن جەمىس-جيدەكتەردىڭ راك اۋرۋلارىمەن كۇرەستە اسەرى كۇشتى بولىپ شىققان.

ايلى بالىقتار

بالىقتىڭ كەز-كەلگەن تۇرىندە قاتەرلى ىسىكتى قايتارىپ، يممۋنيتەتتى كوتەرەتىن قاسيەتتى ومەگا-3 قىشقىلى بار. لوسوس، تۋنەتس جانە سكۋمبريا مايلى بالىقتارى اعزاعا وتە قاجەت D دارۋمەنىنە باي. اتالمىش دارۋمەننىڭ سۇيەككە عانا ەمەس، ءسۇت بەزى قاتەرلى ىسىگىنىڭ بەتىن بەرى قاراتۋعا ىقپالى بار.

3.   كوك شاي

ەگەر ءسىز اتالمىش دەرتتى اۋىزدىقتاۋدى قالاساڭىز تاڭعى ءبىر شىنىاياق كوفەنى كوك شايعا الماسىتىرعانىڭىز ءجون. كۇنىنە انتيوكسيدانت، فلاۆونويدكە تولى ءۇش كەسە كوك شاي ءىشىپ وتىرۋ دەنساۋلىق ءۇشىن وتە پايدالى، اسىرەسە ايەلدەردەگى كليماكس كەزەڭىندە.

4.   بروككولي

بروككوليدى ۇنەمى جەۋ كۇيزەلىستەن قورعايدى. قۇرامىندا دارۋمەندەر مەن مينەرالدى زاتتاردىڭ، اتاپ ايتقاندا كاليدىڭ، فولي قىشقىلىنىڭ، تەمىردىڭ، بەتا-كاروتيننىڭ جانە كۇكىرت قوسىندالارىنىڭ وتە كوپ مولشەرى بار بروككولي قان ازدىقتىڭ، باۋىر اۋرۋلارىنىڭ، ىسىكتەردىڭ الدىن الادى. ول از بولعانداي، بروككوليدى قولدانۋ قارتايۋ ۇدەرىسىن دە باسەڭدەتەدى.

ءسۇت بەزى ىسىگىنىڭ دامۋىن باسەڭدەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن قوسىلىس - سۋلفورافان بار. سۋلفورافان قاتەرلى ىسىك جاسۋشالارىنىڭ ءبولىنۋىن توقتاتادى جانە اۋرۋدىڭ ءارى قاراي دامۋىنا كەدەرگى جاسايدى.

5.   ۇرمە بۇرشاق پەن جاسىمىق

ستاتيستيكا بويىنشا، ۇرمە بۇرشاق (فاسول) پەن بۇرشاق تۇقىمىنا جاتاتىن جاسىمىقتى (چەچيەۆيتسا) ءجيى تۇتىناتىن ايەلدەر اراسىندا ءسۇت بەزى قاتەرلى ىسىگىنە شالدىعۋ كورسەتكىشىنىڭ تومەن ەكەنى راستالعان. نەگىزىندە قاتەرلى ىسىكتىڭ پايدا بولۋىنا دۇرىس تاماقتانباۋ سالدارىنىڭ دا اسەرى بار. قۇرامىندا كۇكىرتتىڭ كوپ بولۋى بۋىن اۋرۋلارىنا، وكپە جولىنىڭ اۋرۋلارىنا، اسقازان جولىنداعى ينفەكتسيالارعا قارسى ەم بولا الادى.

بۇرشاق قاننىڭ قىزىل تۇيىرشىكتەرىنىڭ تۇزىلۋىنە، قاتەرلى ىسىكتىڭ الدىن الۋعا، قانداعى قانت دەڭگەيىن ءبىرقالىپتى ۇستاۋعا، يممۋندىق جۇيەنىڭ جاقسارۋىنا اسەر ەتەتىن تەمىرگە دە وتە باي. سونىمەن قاتار، ۇرمەبۇرشاقتىڭ نەسەپ ايدايتىن، اعزانى تازالايتىن قاسيەتى دە بار.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، بۇگىنگى كۇنى ەلىمىزدە قازاق ونكولوگيا جانە راديولوگيا ع ز ي-نىڭ مالىمەتىنشە، ءسۇت بەزى قاتەرلى ىسىگى ونكولوگيالىق اۋرۋلار اراسىندا ءبىرىنشى جانە ءولىم-ءجىتىم بويىنشا ءتورتىنشى ورىندا تۇر. قازىر قازاقستاندا 25 مىڭ ايەل ءسۇت بەزى قاتەرلى ىسىگىنە شالدىققاندار تىزىمىنە الىنعان. بۇعان قوسا، جىل سايىن 3500 ايەلدەن ءسۇت بەزىنىڭ قاتەرلى ىسىگى انىقتالادى. جانە ءبىر جىلدا 1400 ايەل وسى دەرتتەن كوز جۇمادى.

سوڭعى بەس جىلداعى كورسەتكىش بويىنشا قازاقستانداعى ءسۇت بەزى قاتەرلى ىسىگىنە شالدىققان ايەلدەردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 51,4 پايىز، ياعني مۇنداي دەرتكە شالدىققان ايەلدەردىڭ تەك جارتىسى عانا بەس جىلدان ارتىق ءومىر سۇرەدى. ال، ا ق ش- تا بۇل كورسەتكىش -  89,2, ال  ۇلى بريتانيادا 86,6 پايىزعا تەڭ.

دايىنداعان ايا ءومىرتاي

Baq.kz