قىتاي قازاقتارى بالالارعا قيسسا جاتتاتۋ - ءوز ۇلتىن تانۋعا كەرەك دەيدى

استانا. قازاقپارات - قىتايدىڭ اشىلى اۋىلىندا باستالعان قيسسا جاتتاۋ ونەرى بۇل كۇندە وسى ەلدەگى قازاق مەكتەپتەرىندە وقىتىلاتىن ساباقتاردىڭ بىرىنە اينالىپ بارا جاتىر.

بۇعان دەيىن قىتايدىڭ التاي ايماعى كوكتوعاي اۋدانى وقۋشىلارى «قاراجورعا» ءبيىن مەكتەپ ءبيى رەتىندە قابىلداپ، كەيىن شىڭجاڭ ولكەسىندەگى قازاق مەكتەپتەرى تۇگەل وسى ءبيدى ءار ەكى ساعات سايىن بولاتىن دەنە شىنىقتىرۋ ساباعىندا بيلەپ تۇرۋدى ءۇردىس ەتكەن.

ەندى سانجى دۇنگەن اۆتونوميالى ايماعىنا قاراستى اشىلى اۋىلدىق ورتا مەكتەبىنەن باستاۋ العان «قازاق بالالارىنىڭ ولەڭدى جاتتاپ ايتۋى» ساباعى قىتايداعى باسقا دا قازاق مەكتەپتەرىندە دە وقىتىلىپ جاتىر.

قيسسا سىنىبىندا - قىرىق بالا

اشىلى اۋىلدىق №2 -ورتا مەكتەبى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قاناتحان ءابىلعالي ۇلى قىتاي ەلىندەگى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردە ساباق ءۇش دارەجەدە (مەملەكەتتىك ساباق، جەرگىلىكتى ساباق جانە مەكتەپ ساباعى) جۇرگىزىلەتىنىن ايتتى. قاناتحان ءابىلعالي ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەتتىك ساباق - رەسپۋبليكا مەكتەپتەرىندە جاپپاي وقىتىلاتىن پاندەر. ال جەرگىلىكتى ساباقتىڭ كەستەسىن ايماقتىق وقۋ- اعارتۋ ءبولىمىنىڭ وكىلدەرى بەكىتەتىن كورىنەدى. ءۇشىنشى دارەجەلى، ياعني مەكتەپ ساباعىن مەكتەپ ءوز مۇمكىنشىلىگىنە قاراي بەيىمدەپ وقىتادى ەكەن.

- وسى مۇمكىندىكتى پايدالانا وتىرىپ، ءبىز مەكتەپتە «قازاق بالالارىنىڭ ولەڭدەردى جاتتاپ ايتۋى»، «جاس تۇلەك» اقىندار ايتىسى» جانە «دومبىرا ۇيرەنۋ» پاندەرىن ۇيىمداستىرىپ وتىرمىز، - دەدى مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قاناتحان ءابىلعالي ۇلى.

قاناتحان مىرزانىڭ ايتقانىنان تۇسىنگەنىمىز، «2008 -جىلدان بەرى قولعا الىنىپ كەلە جاتقان بۇل ءىس- قيمىلدىڭ ارقاسىندا وقۋشىلار قىسقا ولەڭدەردى قويىپ، ۇزاق- سونار داستانداردى جاتقا ايتاتىن دەڭگەيگە جەتكەن».

- مەكتەبىمىزدە 670 بالا وقيدى. سونىڭ قىرىققا جۋىعى اپتاسىنا ءبىر رەت قيسسا سىنىبىنا كەلىپ ءدارىس الادى. قازىر وقۋشىلارىمىزدىڭ الدى «قوبىلاندى باتىر» سەكىلدى جىرلاردى جاتقا ايتاتىن دارەجەگە جەتتى، - دەدى قاناتحان ءابىلعالي ۇلى.

11 جاسار قيسساشى

قوبىلاندى باتىر جىرىن جاتقا ايتاتىن وقۋشىلاردىڭ ءبىرى - قۋانىش ەلەۋ ۇلى. «ءۇيدىڭ كەنجەسى ەكەنىن، وزىنە دەيىنگى ءتورت اپايىنىڭ ۇزاتىلىپ كەتكەنىن» ايتقان قۋانىش:

- اكەم مەن شەشەم تاۋدا مال باعادى. مەن جاتاقحانادا تۇرىپ وقيمىن. جاسىم 11 دە، - دەيدى.

قۋانىشتان «قانداي-قانداي قيسسالاردى جاتقا بىلەسىڭ؟» دەپ سۇراعان ەدىك:

 -  «قوبىلاندى باتىر» مەن «شولاق قول قاتىن» داستانىن جاتقا ايتامىن، مەن «عازەزجاندى» جارتىلاي بىلەمىن، - دەدى.

قۋانىش بولاشاقتا اقىن بولعىسى كەلەتىنىن، قازىر مەكتەپتەگى ايتىستارعا قاتىسىپ جۇرگەنىن، سونداي-اق كۇي دە تارتاتىنىن ايتتى.

مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى قاناتحان ءابىلعالي ۇلىنىڭ سوزىنە قاراعاندا، قۋانىش كىشكەنتايىنان-اق ولەڭگە قۇمار بولىپتى.

-  اكە- شەشەسى ورتالىقتان جىراق، وسىدان 90 شاقىرىم جەردە، تاۋدا مال باعىپ جۇرسە دە، بالالارىنىڭ قابىلەتىن اڭعارىپ، جاستايىنان ولەڭ جاتتاتقان ەكەن. وسىدان ەكى جىل بۇرىن «قازاق بالالارىنىڭ ولەڭدەردى جاتتاپ ايتۋى» اتتى وقۋلىعىمدى قۇراستىرىپ، ولەڭ- جىرعا بەيىمى بار بالالاردى ۇيىمداستىرىپ باۋلىپ جۇرگەنىمدە ەكىنشى سىنىپتا وقيتىن كىشكەنتاي بالا كەلدى. سىنىپتاعى ەڭ كىشكەنتايى بولعانىمەن اراعا ەكى جىل سالىپ، ەڭ ۇزدىك وقۋشىعا اينالدى. قازىر «بالا اقىنداردى تاربيەلەۋ» سىنىبىندا وقيدى. اقىندىق قابىلەتىمەن دە كوزگە ءتۇسىپ ءجۇر، -  دەدى قاناتحان ءابىلعالي ۇلى.

«وتكەنىن ەسىنە ءتۇسىرۋ ءۇشىن اشىپ وتىرمىز»

مەكتەپ ديرەكتورى ورىنباسارىنىڭ ايتۋىنشا، وقۋشىلاردىڭ اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزىپ، سول ساۋالنامانىڭ ناتيجەسىندە ىنتاسى بار بالالاردى قيسسا سىنىبىنا ىرىكتەپ الادى. ول بالالار قىتايداعى شىڭجاڭ حالىق باسپاسى، ۇلتتار باسپاسى، ىلە باسپاسىندا، «مۇرا» جۋرنالىندا باسىلىپ شىققان قيسسا- داستانداردى جاتتايدى.

بالالاردى ىنتالاندىرۋ ءۇشىن ۇزدىك وقۋشىلارعا وسى باسپالاردان شىققان كىتاپتاردى سىيعا تارتىپ وتىرادى ەكەن.

- ۇلتتىق مادەنيەتتى جانداندىرۋ، ءوز ۇلتىن تانۋ جانە وتكەنىن ەسىنە ءتۇسىرۋ نەگىزىندە اشىپ وتىرمىز بۇل سىنىپتاردى. ەگەر قازىر قيسسا سىنىبىندا قىرىقتىڭ ۇستىندە بالا وقىپ جاتسا، بۇل - وسى ەڭبەگىمىزدىڭ ءونىمى، - دەيدى قاناتحان ءابىلعالي ۇلى.

ول كىسىنىڭ ايتۋىنشا سانجى دۇنگەن اۆتونوميالى ايماعىنىڭ اشىلى اۋىلىنان باستاۋ العان بۇل ءۇردىس قازىر التاي، تارباعاتاي، ىلە ايماقتارىندا جالعاسىپ جاتىر.

نۇرتاي لاحان ۇلى

«ازاتتىق راديوسى»