ابىلاي حانعا قاتىستى تاريحي قۇجات تابىلدى

استانا. قازاقپارات - دۇيسەنالى ءابدىلاشىم ۇلى جاپونيانىڭ كيوتو ۋنيۆەرسيتەتىندە ورتالىق ازيا تاريحىن تانىپ، سونىڭ ىشىندە قازاق حاندىعىنا قاتىستى قۇجاتتار مەن تاريحىن زەرتتەپ ءجۇر. بۇگىندە ءوزى بەيجىڭدەگى ۇلتتار ۋنيۆەرسيتەتىندە شاعاتاي تىلىنەن ارنايى ءدارىس بەرەدى.

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن مەملەكەتتىك دەڭگەيدە اتاپ وتكەلى جاتقانىن ەستىگەندە تاريحشى رەتىندە قاتتى قۋاندىم دەيدى ول.

«بۇل جالپى، تەك قازاقستاننىڭ عانا ەمەس، بۇكىل دۇنيە مادەنيەتىنە ۇلكەن ۇلەس بولۋى مۇمكىن. ونىڭ ىشىندە ارينە، قىتاي دا قىزىعۋشىلىق تانىتادى دەپ ويلايمىز، ويتكەنى كورشى ەلدەرمىز. ءار ەلدىڭ مادەنيەتى ءبىر-بىرىمەن تىعىز بايلانىستا بولادى، بۇل، ارينە، ەكى جاققا دا پايدالى. بولاشاقتا ەكى ەلدىڭ وسى سالاداعى زەرتتەۋشىلەرى ءوزارا پىكىر الماسىپ، سالانى ودان ارى دامىتا تۇسەدى دەپ ەسەپتەيمىن»، - دەيدى تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، بەيجىڭ ورتالىق ۇلتتار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى دۇيسەنالى ءابدىلاشىم ۇلى.

عالىم بۇعان دەيىن قىتايداعى مۇراعاتقا كىرگەن جالعىز قازاق ەركىن اۋعاليمەن بىرلەسىپ بىرنەشە عىلىمي ەڭبەك جازعان. ابىلاي حاننىڭ توتمۇڭعىل تىلىندە تۇسىرىلگەن حاتىن اۋدارعان. بۇگىندە ول قازاق حاندىعى كەزىندە چيڭ پاتشالىعىنا جازىلعان حاتتاردى زەرتتەۋدە. سونىڭ ءبىرى 1774-جىلدارى ابىلپەيىس سۇلتاننىڭ چيڭ پاتشالىعىنا جازعان حاتى. مۇندا ۇلى ءجۇزدىڭ ءبىر رۋىن جاۋلاپ كەتكەن وڭتۇستىكتەگى قىرعىزداردى ابىلاي حان ورتالىقتان ارنايى بارىپ تالقانداعانى ايتىلادى، دەپ جازادى kazakh-tv.kz. .

«شوقاننىڭ ەرتەرەكتە جازعان ماقالالارىندا قازاقتار مەن قىرعىزداردىڭ اراسىنداعى قاقتىعىس ءسوز بولادى. ابىلاي حان باستاعان قول ابىلپەيىسپەن بىرلەسىپ قىرعىزداردان ەسە قايتارادى. وسى تاريحي وقيعانى وسى حاتتان تابۋعا بولادى. ورتا ازيا تاريحىندا اسا ماڭىزدى دەرەك كوزى دەپ ايتۋعا بولادى»، - دەپ تولىقتىردى عالىم.