بابالار ءسوزى: بايباقتى سىرىم باتىردىڭ اكەسى داتتىڭ ەسىمى قالاي قويىلعان؟
«بابالار ءسوزى» ايدارى نەگىزىنە «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا شىققان 100 تومدىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ جىر-تولعاۋلارى، قيسسا-داستاندار، ءسوز ۇستاعان شەشەندەر مەن بيلەرىمىزدەن قالعان ناقىلدار، تاريحي جادىگەرلەر الىندى. «قازاق حاندارى» ايدارىندا تاريحىمىزدا ەلىنە قورعان بولعان حانداردىڭ ءومىرى تۋرالى دەرەكتەر بەرىلەدى. ال «ەجەلگى قالالار تاريحى» ايدارىنا قازاق دالاسىنداعى وركەنيەتتىڭ ورداسى بولعان كونە قالالاردىڭ تاريحى تۋرالى جازبالار جاريالانادى. «حالىق قازىناسى» ايدارى بويىنشا، قازاقستانداعى تاريحي، مادەني ەسكەرتكىشتەر، قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرلەرى، قولونەر، قارۋ-جاراقتارى تۋرالى ماعلۇماتتار بەرىلمەك. جوبا ماتەريالدارى قازاق تىلىندە (قازاقشا جانە توتە جازۋمەن) اگەنتتىك سايتىندا جاريالانىپ وتىرادى.
***
دات اكەسى شولان ءبىر كورشىلەستەرى بۇقارا، حيۋا، سامارقاند بارىپ تاۋار الىپ، ساۋدا ىستەۋگە ساپارلاپ شىققان ەكى ادامعا ەرىپ و دا شىعادى. بىرنەشە كۇن جۇرگەسىن ءبىر ەلسىز دالاعا تۇنەپ، دەمالۋ ءۇشىن تاماق پىسىرۋگە قوستارىنىڭ الدىنان جەروشاق قازعاندا، كوپ التىن شىعىپتى. التىندى ءبولىسىپ الىپ، تۇنگى ۇيىقتاۋعا جاتقاسىن ەكى جولداسى شولاندى ءولتىرىپ، التىندى وزدەرى الۋعا ۇيعارىپ، ۇيىقتاپ جاتقان جەرىندە اياق-قولىن بايلاپ، شولاندى ولتىرۋگە كىرىسكەن. ءوزىن ولتىرەتىنىنە كوزى جەتكەسىن: «سەندەر مەنى ولتىرەسىڭدەر عوي، مەنىڭ سەندەردەن جالعىز عانا تىلەگىم - سەندەر ەلگە بارعاسىن مەنىڭ ايەلىم جۇكتى ەدى. بوسانار، ەگەر دە ۇل تۋسا، اتىن دات دەپ قويىڭدار»، دەپ ارىز قىلىپتى. شولاندى ءولتىرىپ، بازارىن بازارلاپ، كوپ التىنمەن بايىپ، ەكى جولبازارشى ەلگە كەلگەن. ءبىر كۇنى شولاننىڭ ايەلى بوسانىپ، ۇل بالا تۋىپتى. باياعى ەكەۋى: «شولان مارقۇم قاتتى اۋىرىپ جاتسا دا، ولەر الدىندا بىزگە امانات ەتىپ: «دۇنيەگە ۇل بالا كەلسە، اتىن «دات» دەپ قويۋدى ءوتىنىپ جان ءتاسىلىم بولىپ ەدى»، - دەپ، بالاعا دات دەپ ات قويىپتى.