امەريكانىڭ ەڭ ۇزدىك سىيلىعى ەمميدى العان جالعىز قازاق
ەڭ ۇزدىك دەپ تانىلعان جيىرمادان استام اتالىمدا تەليەۆيزيا سالاسى بويىنشا بەرىلەتىن بۇل سايىستا قانداسىمىزعا «زەرتتەۋ جانە دەرەكتى فيلمدەر» اتالىمىندا «Discovery Chanel» تەلەارناسىنا تۇسىرىلگەن «تەمىر توردىڭ ارعى جاعىنداعى بالالار» اتتى دەرەكتى فيلمى ءۇشىن باس جۇلدە تابىس ەتىلگەن.
«بۇل فيلمدى ءتۇسىرۋ تۋرالى ۇسىنىستى بيبيسي- دە جۇمىس ىستەيتىن تانىسىم ايتقان بولاتىن، - دەيدى حاسان. - بىرنەشە ادام جينالىپ تۇزەتۋ مەكەمەسىندە جازاسىن وتەپ جاتقان بالالار تۋرالى دەرەكتى فيلم تۇسىرمەكشى ەكەن (حاسان شەريفليمەن بىرگە جۇمىس ىستەگەندەر: ليەۆان ادامي، سۋپريا اۆاسي، كەيت بلوۋەت، كلاريندا كەپپەيدج، دجون مايەر، دجەد رودشتەين، دەبورا شيپلي، برايان ۆۋدس - ا. ا) . ولارعا زەرتتەۋ جاسايتىن ادام كەرەك ەكەن. قولىمنان كەلەتىن ءىس بولعاندىقتان باس تارتپادىم. كوپتەگەن ەلدەردىڭ تۇزەتۋ مەكەمەلەرىندە بولىپ، بالالار ومىرىمەن تانىستىق. التى اي بويى جۇرگىزگەن زەرتتەۋىمىزدەن كەيىن كوپتەگەن ناتيجەگە قول جەتكىزدىك. مىسالى، جازاسىن وتەپ جاتقان ءارتۇرلى جاستاعى ءۇش بالانىڭ كۇندەلىكتى ءومىرىن باقىلادىق. ۇيقىدان ويانىپ، قايتا ۇيقىعا كەتكەنگە دەيىنگى ءبىر كۇنىن قالاي وتكىزەتىنىن نازارىمىزدا ۇستادىق. ولاردىڭ تاربيەشىلەرىمەن، اسپازدارىمەن، مۇعالىمدەرىمەن سويلەستىك. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ومىرگە تەمىر توردىڭ ار جاعىنداعى بالالاردىڭ كوزىمەن قاراۋعا تىرىستىق» .
جانە حاسانداردىڭ ول جۇمىسى ءساتتى شىعادى. فيلمدى تۇسىرگەن كەزدە فيلادەلفيا ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىپ جۇرگەن ستۋدەنت حاسانعا ءبىر كۇنى جۇلدەدەن ۇمىتكەر ەكەنى جازىلعان ماراپاتتاۋ سالتاناتىنا شاقىرتۋ سەرتيفيكاتى كەلەدى. «تەمىر توردىڭ ارعى جاعىنداعى بالالار» ونىڭ العاشقى جوباسى بولعاندىقتان، ءوزىنىڭ جۇلدە الاتىنىنا سەنە قويماعان ەكەن سو كەزدە. ۇيىمداستىرۋشىلارعا حابارلاسقاننان كەيىن، ءتىپتى، جۇلدەنى جەڭىپ الىپ تۇرعانى ايقىن بولعان كۇننىڭ وزىندە، ماراپاتتاۋ سالتاناتىنا بارمايتىنى انىق بولعان.
«ويتكەنى، ول شاراعا قاتىسۋ ءۇشىن سموكينگى بار، باسقاسى بار كەمىندە 600 دوللار كەرەك ەكەن، - دەيدى، حاسان، - سول كەزدە مەن ءۇشىن بۇل ۇلكەن سوما بولدى. قولىمدا 600 دوللار بولعان كۇننىڭ وزىندە ونى «تۇزەتۋ ۇيىنە» جىبەرەتىن ەدىم...» ءبىراق، ءبىراز كۇن وتكەننەن سوڭ، ماراپاتتاۋ راسىمىنە قاتىسپاعان حاسانعا، شارانى ۇيىمداستىرۋشىلار جۇلدەنى قالاي الىپ كەتەتىنىن سۇراپ حابارلاسقان ەكەن.
«مەن ۇيگە اكەلىپ بەرىڭدەر دەدىم» ، - دەيدى، حاسان كۇلىپ الىپ.
جولدا تۋعان بالا
بالكىم، حاساننىڭ ءاپ دەگەننەن جولى بولىپ كەتكەنىن، ونىڭ ىزدەنىمپازدىعى مەن ەڭبەكقورلىعىن ەش كەمىتپەي- اق، ونىڭ ومىرىندەگى مىنا ءبىر وقيعامەن بايلانىستىرۋعا بولاتىن شىعار. ول - 1971 -جىلى ستامبۋل مەن انكارانىڭ اراسىندا دۇنيەگە كەلگەن ەكەن. تۋرا ماعىناسىندا. اناسى ءسابيدى اۆتوبۋستىڭ ىشىندە بوسانعان.
«ول كەزدە قازىرگىدەي ايىن- كۇنىن ساناپ وتىرمايدى. بوساناتىن ۋاقىتى جاقىنداعانشا ءمان بەرمەيدى، - دەيدى جولدا تۋعان جولى بولعىش جىگىت، - انام ءجاميلا ءبىر تۋىسىنىڭ قۇدالىعىنا بارا جاتقان ەكەن. جولدا مەنى بوسانىپ قالادى. سودان بەرى ۇلكەندەر كىمنىڭ بالاسى ەكەنىمدى ەستىگەندە «ءا، جولدا بوسانىپ العان بالاسى سەن بە؟ » دەپ ايتۋشى ەدى» .
كاميلا ەسىمدى جۇبايىمەن نيۋ- يوركتە تۇرىپ جاتقان حاساننىڭ التاي ەسىمدى ۇلى، سوفيا ەسىمدى قىزى بار. البەتتە، ءجاميلا اناسى دا قولىندا.
جالپى، شەريفلي اۋلەتىنىڭ اعايىندى التى بالاسى، بۇگىندە، التى جاقتا جۇمىس ىستەپ ءجۇر. ەكونوميكا ماماندىعىن مەڭگەرگەن حاسان، ءبىراز جەردە مەنەدجەر بولىپ جۇمىس ىستەگەن. قازىر نيۋ- يوركتە جەكە بيزنەسى بار. ودان قالسا، ارا- تۇرا فيلم ءتۇسىرۋ تۋرالى اقىل- كەڭەس تە بەرىپ تۇرادى. كاميلا بولسا، ءبىر فيرمانىڭ مەنەدجەرى ەكەن، نەگىزى. بۇگىندە بالا كۇتىمىمەن ۇيدە وتىر.
كاميلا، نەگىزىنەن قازاقستاننىڭ تۋماسى. حاسان وتكەن عاسىردىڭ توقسانىنشى جىلدارىنىڭ اياق شەنىندە ءبىر جارىم جىلداي قازاقستاندا تۇرىپ كەتكەن. الماتىدا «تۋركۋاز» فيرماسىندا جۇمىس ىستەگەن. جۇبايىمەن سوندا تانىسقان ەكەن.
«وقۋدى بىتىرگەن سوڭ اتا- انامىز اتاجۇرتىن كورسىن، انا ءتىلىن ۇيرەنىپ كەلسىن دەپ قازاقستانعا جىبەرگەن ەدى، - دەيدى حاسان. - ەل جاققا بارعىمىز كەلىپ ءجۇر. ءبىراق، كىشكەنتايىمىزبەن جولعا شىعۋعا ءالى ەرتە بولعاندىقتان، بۇل جوسپاردى كەيىنگە شەگەردىك. اللا جازسا، جازعا تامان بارىپ قالۋىمىز مۇمكىن» .
تۇرىك سەريالدارىنىڭ قازاقتارعا زيانى جوق
امەريكا ىسكەرلىگىنىڭ سيمۆولىنا اينالىپ كەتكەن نيۋ- يوركتە «كينو ءتۇسىرۋ تۋرالى كەڭەس بەرەتىن» قازاقتىڭ قازاق كينويندۋسترياسى تۋرالى ويىن بىلە كەتكەندى دە ءجون سانادىق.
«سوڭعى ون جىلدا قازاقستاننىڭ كينويندۋسترياسى جاقسى دامىپ كەلەدى، - دەيدى حاسان. - گولليۆۋدتا جاتىپ، قازاق كينولارى تۋرالى حاباردار بولىپ وتىرامىز. كەيىنگى كەزدە رەجيسسەر تيمۋر بەكمامبەتوۆ كوزگە ءتۇسىپ ءجۇر. ونىڭ تۇسىرگەن فيلمدەرىن امەريكالىقتار جاقسى باعالايدى. ءتىپتى، ءبىر فيلمى ءبىر اپتانىڭ ىشىندە ا ق ش- تىڭ بارلىق كينوتەاترلارىندا كورسەتىلدى. راس، قازىرگى كەزدە ول قازاقستاندا تۇرمايدى. الايدا، ونىڭ قانى قازاق ەكەنىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك. قازاقستاندىقتار تۇسىرگەن فيلمدەر ىشىنەن ماعان ۇناعانى - «كوشپەندىلەر» . اكتەرلاردىڭ ويناۋ شەبەرلىگى، قويىلىمنىڭ جالپى بولمىسى ءساتتى شىققان. بۇل - ءبىزدىڭ تاريحىمىز. اتاجۇرتىمىز تۋرالى وسىنداي كينونىڭ ءتۇسىرىلۋى قۋانتادى» .
بۇل ورايدا، سەريال ماسەلەسىن دە قاۋزاپ، تۇركيادا تۋعان قازاقتىڭ تۇرىك سەريالدارىنا كوزقاراسىن دا ءبىلىپ كورمەك بولدىق. سوسىن، تەلەارنالارىمىزدان تۇسپەيتىن كارىس سەريالدارىن دا قوسا سالدىق.
حاسان بۇلارعا دا، بارىنشا، بايىپپەن جاۋاپ بەردى. ونىڭ ايتۋىنشا، تۇركيانىڭ دا، كورەيانىڭ دا حالقىنىڭ سانى 70 ميلليون ادامنان اسىپ كەتكەن. بۇل دەگەنىڭىز، كادىمگى نارىقتىڭ زاڭى - تۇتىنۋشى كوپ بولىپ، سۇرانىس ارتسا، ۇسىنىس تا ارتادى. ياعني، بۇل ەلدەردە سەريالعا دەگەن سۇرانىس جوعارى. مىسالى، تۇرىكتەر تەلەديدار كورۋ جونىنەن الەمدەگى بەسىنشى مەملەكەت ەكەن. حاساننىڭ پىكىرىنشە بۇل دا سەريالعا سۇرانىستىڭ وتە ۇلكەندىگىنىڭ دالەلى. سوندىقتان تۇركيا كينويندۋسترياسى سەريالدى كوپتەپ تۇسىرەدى. ءوز كەزەگىندە تۇرىك ارنالارىندا كۇنىنە 4-5 سەريالدى ەمىن- ەركىن كورسەتۋىنە مۇمكىندىك بار.
وسى ورايدا، كوگىلدىر ەكرانداعى ءتول ونىمدەرىمىزگە سۇرانىس نەگە ازدىعىن دا بىلگىمىز كەلىپ كەتتى حاسان مىرزادان. تىم قۇرىسا، وسى ماسەلەگە قاتىستى ونىڭ ويىن. ال، ونىڭ ويى: «قازاق سەريالدارىنىڭ از ءتۇسىرىلۋىن كورەرمەن تاراپىنان سۇرانىستىڭ ازدىعى دەپ ويلايمىن. مەنىڭشە، قازاق پەن تۇرىكتەردىڭ سالت- ءداستۇرى ۇقساس بولعاندىقتان تۇرىك سەريالدارىنىڭ قازاقتارعا زيانى جوق»
نيۋ- يوركتە دە ءبىر قازاق وتباسى بار. ءوزىن اينالاسىنا مويىنداتقان حاسان شەريفليدىڭ وتباسى. ەل- جۇرتتان الىس جۇرسە دە، بۇل قانداستارىمىزدىڭ انا ءتىلىن، ادەت- عۇرپىن ۇمىتپاي جۇرگەنى كوكەيگە ءبىراز قۋانىش سەزىمىن ۇيالاتادى ەكەن.
baq.kz