تاۋەلسىزدىك تولعاۋى: قۇندىلىقتى قۇرمەتتەۋ پارىز
وسى ۋاقىت ىشىندە مەملەكەتىمىز الەمگە تانىلدى، دەلىنگەن الماتى وبلىسى، ەڭبەكشى قازاق اۋدانىنىڭ تۇرعىنى، ۇستاز داريا ءنۇسىپوۆانىڭ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە جاريالانعان پىكىرىندە.
«بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا مۇشە بولۋ باقىتىنا يە بولدىق. ارقا توسىنەن استانامىزدى سالدىق. بۇل تۋرالى ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءوزىنىڭ ءبىر سوزىندە: «تاۋەلسىزدىكتىڭ قايتا ورالعانى - ءبىزدىڭ اتا- بابالارىمىزدىڭ سانعاسىرلىق ازاتتىق كۇرەسىنىڭ زاڭدى وتەۋى. جاراتقان يەنىڭ جاساعان ادىلدىگى اتا-بابالارىمىزدىڭ وسىنشاما بايتاق جەردى اق نايزانىڭ ۇشىمەن، اق بىلەكتىڭ كۇشىمەن قورعاپ قالعانىنىڭ ارقاسى»، دەدى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ وسى سوزىنەن-اق ازاتتىعىمىزدىڭ وڭاي كەلمەگەنىن كورۋگە بولادى. ءبىز مەكتەپتە وقىعان كەزدەگى تاريح ءپانى مەن بۇگىنگى تاۋەلسىز ەلدىڭ تاريح ءپانىن سالىستىرساڭ، اراسى جەر مەن كوكتەي.
كەڭەستىك كەزەڭدەگى كەيبىر تامسانىپ وقىعان دەرەكتەرىمىزدىڭ جالعان ەكەنىنە ءقازىر كوز جەتكەندەي. ماسەلەن، ول كەزدە قىزىل يمپەريانىڭ كوسەمدەرىن ۇلى دەپ باعالاپ، سولاردىڭ سوزدەرىنە ۇيىپ جۇرسەك، شىندىعى ولاي ەمەس ەكەن. قازاق ەلىنىڭ ناعىز ارداقتىلارىن كوزدەن تاسا قالدىرىپ، وزدەرىنىڭ يدەياسىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن سونىڭ جارشىلارىن العا وزدىرىپ جىبەرىپتى.
وسى كۇندەرى قازاق ەلىنىڭ مەملەكەتتىگىن، ءتىلىن، رۋحاني قۇندىلىقتارىن، وتكەن اتا تاريحىن جازىپ، جەتكىزۋ جولىندا ەڭبەك ەتكەن ارىستارىمىز ناعىز ۇلتتىڭ ۇلىلارى ەكەن. مىسالى، ءتىلىمىزدىڭ نەگىزىن سالىپ، جازۋىمىزدى قالىپتاستىرعان احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ەڭبەكتەرى نەگە تۇرادى؟ قازىر سونى وقىپ، ۇيرەنىپ جاتىرمىز. ال تاريحىمىزدى تۇگەندەگەن م. تىنىشبايەۆ پەن ە. بەكماحانوۆتىڭ ەڭبەكتەرىنەن دە الار تاعىلىم از ەمەس.
مەنىڭ ايتايىن دەگەنىم، بىزدەر جاستارعا تاۋەلسىزدىكتىڭ تاعىلىمىن ۇيرەتۋدى بالاباقشادان، مەكتەپتەن جۇيەلى جۇرگىزۋىمىز كەرەك. بۇل يگىلىكتى ىستە تاۋەلسىزدىك دەگەن ۇلى ۇعىمنىڭ ءوزىن ءار وقۋشىنىڭ ساناسىنا ءسىڭىرىپ وتىرۋعا ءتيىستىمىز.
ويتكەنى، قۇندىلىعىمىزدىڭ باعا جەتپەس باستىسى تاۋەلسىزدىك قوي. ماسەلەن، ءبىزدىڭ وراز جاندوسوۆ اتىنداعى مەكتەپ ۇجىمى تاۋەلسىزدىكتىڭ جاقسىلىعىن مەرەكە تۇسىندا عانا ەمەس، جىل بويى ۇرپاقتارعا جەتكىزىپ وتىرۋدى داستۇرگە اينالدىرعان. ءار ءپان، اسىرەسە، گۋمانيتارلىق ساباق ۇستىندە تاۋەلسىزدىكتىڭ بەرگەن باقىتى مەن الداعى اتقارىلاتىن جۇمىستاردى ايتىپ وتىرۋدى ۇردىسكە اينالدىردىق.
مىسالى، «تاۋەلسىزدىك ماعان نە بەردى؟» جانە «تاۋەلسىزدىككە مەنىڭ قوساتىن ۇلەسىم قانداي؟» دەگەن تاقىرىپتاردا كەش وتكىزۋ، سول كەشتە وقۋشىلاردىڭ پىكىر الىسۋىن ۇيىمداستىرۋ جاعىن العا وزدىرامىز. مىسالى، بيىل ەلباسىنىڭ ۇلىتاۋ سۇحباتى، ونداعى ەلدىك ماسەلەلەر، تاريحتى تانىپ-ءبىلۋ، قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى سەكىلدى اتاۋلى ساتتەردى اشىق ساباقتارىمىزعا ارقاۋ ەتىپ الدىق.
جالپى، ازات ەلدىڭ قۇندىلىقتارىن مەكتەپتەن باستاپ ۇل مەن قىزدىڭ كوڭىلىنە بۇلجىماستاي ەتىپ قوندىرساق، ولار وسە كەلە وتانىنىڭ تىرەگىنە اينالىپ، الدىڭعى تولقىننىڭ باستاعان جولىن ىلگەرى جالعاستىرا بەرەرى انىق».