التايدىڭ اسقارىنان ءاپپاق سالەم - قىتايلىق قانداسىمىزدىڭ قازاق ەلىنە ارناۋى

فوتو: None
 استانا.قازاقپارات-  2007 - جىلى تۋىسشىلاپ، استانا، الماتى قالالارى مەن   الماتى، اقمولا، پاۆلودار، شىعىس قازاقستان وبلىستارىن ارالاپ، اتاجۇرتتا الا بوتەن اسەرگە بولەنىپ قايتقان قىتايداعى قانداس اعامىز، اقىنجاندى ازامات كارىمحان زاقيا (مەشەل) ۇلىنىڭ جىر شۋماقتارى ەكەن.

تۋعان وتانىنان   الىستا جۇرگەن تالاي قازاق بالاسىنىڭ كوكەيىندەگى سەزىمىمەن ورتاقتاسىپ جاتقان جىر جولدارىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز  .

اسسالاۋماعالەيكۋم، قازاق ەلى !

ۇرپاعى كوكتۇرىكتىڭ، تازا تەگى  .

بويىنا جىبەك جولى ورنالاسقان  ،

ەجەلدەن ورتا ازيا بازارى ەدى  .

سوعىسىپ مۇڭعۇلمەنەن ەكى ءجۇز جىل  ،

قاھارمان حالقىم نەتكەن عاجاپ ەدى  .

ودان سوڭ ورىس كەلىپ ويران سالعان  ،

كوز تىككەن بايلىعىڭا تاجال ەدى  .

شەر جۇتىپ.. .

شۇرايلى ولكەڭ وكسىك اتىپ  ،

كەكتەنگەن ەل مەن جۇرتىم نازالى ەدى.

ال بۇگىن تاۋەلسىزدىك تۋىن تىكتىڭ،

ماقتانىپ تاريحىڭدى جازام ەندى.

 

ىلەنىڭ قورعاسىنان وتكەنىمدە  ،

جەرىنە قازاقستان جەتكەنىمدە  ،

كورىندى الماتىداي ارۋ قالا  ،

كوسىلگەن الاتاۋدىڭ بوكتەرىندە  .

جات بولىپ اتا قونىس، ارۋاعىڭ  ،

ءبىر كەزدە قازاق سەنەن شەتتەدى مە.

ءوز قونىسىڭ وزىڭە تۇراق بولماي  ،

باسىڭنان باعىڭ ۇشىپ   كەتپەدى مە !؟

اجالدى جەلتوقساننىڭ ىزعارىندا  ،

نە ساباز جانىپ قيىپ وتپەدى مە.

جاساڭداپ شالعىنداردىڭ جاپىرىلعان  ،

گۇل اشىپ بايشەشەگىڭ كوكتەدى مە !؟

الاۋلاپ الاتاۋدان التىن ساۋلە  ،

ءتاڭىرىم نۇر- شۋاعىن توكپەدى مە.

تاريحتىڭ قاق تورىنەن ورىن الىپ  ،

قازاقتار قولىڭ   كوككە جەتپەدى مە !؟

ارمانداپ وسى كۇندى تالاي بوزداق  ،

ومىردەن سەرگەلدەڭ بوپ وتپەدى مە !

 

جەتىسۋ، جەر ۇيىعى تالدىقورعان  ،

ءدام تاتتىق الماتىعا بارار جولدان.

اۋىلى «اقىن سارا» وسىندا ەكەن،

مەكەنى سەگىز ماتاي ۇلكەن ورداڭ.

ءبىرجان سال كوكشەتاۋدان ىزدەپ كەلىپ  ،

بۇل جەردە ۇلان- اسىر دۋمان سالعان.

ءۇشارالدا قابانباي مازارىنا  ،

دۇعا وقىپ كەلگەن قازاق وڭ مەن سولدان  .

قولداي گور باتىر بابا ارۋاعى  ،

قازاققا قاپ تاۋىنداي قورعان بولعان  .

ءبىر كەزدە قورعاپ قالعان قونىسىڭا  ،

بۇل كۇندە شەتەلدەن كەپ قازاق قونعان  .

تۇرعانداي قوناقتارعا ءىلتيپات قىپ  ،

باس يزەپ سالەم ەتىپ، قالىڭ ورمان  .

اياگوز وزەنىنىڭ تولقىنىندا  ،

ءدينانىڭ كۇيلەرىنىڭ   سازى قالعان  .

الەكەڭ، احمەت، ماجان، ءمىرجاقىپتار  ،

ەلى ءۇشىن جانىن قيىپ قۇربان بولعان.

ۇلت ءۇشىن   بارىن بەرگەن بوزداقتارعا  ،

اعايىن، وقيىقشى دۇعا مولدان !

 

امان با قانداس حالىق سەمەيدەگى  ،

ەشقاشان ۇمىتىلمايدى ەر ەڭبەگى.

قازاقتىڭ مىقتىلارى سەندە تۋعان  ،

اباي، مۇحتار، اسەتتەي كەمەڭگەرى.

بار ما ەكەن، بۇگىنگى ۇرپاق اراسىندا  ،

كەشەگى شاكەرىمگە تەڭەلگەنى ؟

ورداسى ابىلايدىڭ قايتا ورناپ  ،

قازاقتار قاۋىشتى عوي، ەل- ەلدەگى  .

قولعا الىپ اتا سالتىن، انا ءتىلىن  ،

وسى عوي ىرگەسىنىڭ كەڭەيگەنى  .

ورىن اپ ازيانىڭ قاق توسىنەن  ،

قازاقتىڭ حالىقاراعا تەڭەلگەنى.

كەشەگى تورعاي توزدى زامانداردا  ،

قازاقتى «ەل بولادى» دەگەن بە ەدى  .

الاۋلاپ اقيقاتتىڭ ازات تاڭى،

جوقتالدى ازاپتى ءومىر، كەتكەن كەگى.

« ءۇمىتسىز شايتان ءىسى» دەيدى حالىق  ،

دەگەن تاعى «دۇنيەنىڭ بولار شەگى» .

تاۋ، دالاڭ شاتتىق ۇنمەن جاڭعىرىعىپ  ،

قازاقتىڭ بيلىك ايتسىن بي مەن بەگى.

 

استانا سارىارقانىڭ قاق توسىندە  ،

ءىلىندىم «ابىلايلاپ» ءدال بەسىندە  .

كەشەگى كۇي پەرىسى قۇرماڭعازى  ،

كۇي توككەن ساۋساعىنان سوتكەسىنە  ،

ءماديدىڭ قاراوتكەلى قالا بوپتى  ،

اندەرى شىرقاپ سالعان ءتۇستى ەسىمە  ،

ەسىلدىڭ جاعاسىندا ەلوردادان  ،

توگىلگەن قازاعىما كوپ نەسىبە  .

اتالعان باتىرلاردىڭ اتىمەنەن  ،

جۇرەسىڭ كوشەسىمەن كەڭ كوسىلە  .

ورناتقان ەگەيلەرگە بىردەن ءمۇسىن  ،

وتەسىڭ ءمىناجات قىپ كوپ تەسىلە  .

ءان ساپ ءوت ءبىرجان سالدىڭ داڭعىلىنان  ،

دۇعا قىپ ولەڭ ءسوزدىڭ توكپەسىنە.

قازاقتىڭ قاجىمۇقانداي قايرتتى ۇلى  ،

قالماعان بۇكىل الەم وكپەسىنە.

ايبىندى استاناعا كەلگەن قازاق  ،

كىم كەپىل التى ايلانباي وتپەسىنە  .

 

كوكشەتاۋ سان تاريح ساقتالعان جەر،

ەسىمى ەگەيلەردىڭ ماقتالعان جەر  .

جۇڭعارلار تۇرماستاي بوپ تاپتالعان جەر  .

قابانباي قۋ باس اتتى تاڭ اسىرىپ  ،

بوگەنباي نايزا قايراپ باپتالعان جەر  .

تاعى دا اقىن تۋىپ جاتىرمىسىڭ  ،

ءبىرجان سال سارانى ىزدەپ اتتانعان جەر  .

سەندە ءوتتى ۇكىلى ىبىراي، بالۋان شولاق  ،

تاۋ- تاسىڭ ولەڭمەنەن اپتالعان جەر  .

كولىندە بۋرابايدىڭ ءۇنى قالقىپ  ،

اقاننىڭ اسقاق ءانى جاتتالعان جەر  .

ماعجاننىڭ گۇلسىمگە ارناپ جازعان حاتىن  ،

ۇرپاقتار قاز- قالپىندا اپ قالعان جەر.  

 

باياندى باق ورناسىن باستارىڭا  ،

كەلگەن جوق مىنا باقىت قاس- قاعىمدا  .

ەل ءۇشىن نەلەر ساباز وتقا ءتۇسىپ  ،

قيدى عوي قىرشىنىنان جاس جانىن دا  .

ەل بولدىڭ حالىقارادا تەرەزەڭ تەڭ،

نۇراعاڭ نۇرلى جول مەن باستاۋىندا  .

جازىلعان پەشەنەڭدە بايلىعىڭ بار  ،

اتىڭ كوپ، اسىڭ تولى استاۋىڭدا  .

تەڭەيتىن ەل مەن ەلدى ءبىلىم عانا  ،

قاسقايىپ ىرىق بەرمە قاس جاۋىڭا.

«بىرلىك ءتۇبى تىرلىك» دەپ ايتقان بابام  ،

ءمانى ۇلكەن بۇل ءسوزىنىڭ استارىندا  .

كەرەگەڭ كەڭ دالاڭداي كەڭ جايىلىپ  ،

كوك تۋىڭ جەلبىرەسىن اسپانىڭدا  .

ءىزى بار وتكەن كۇننەن قازاعىمنىڭ  ،

تاريحتىڭ تاڭبا باسقان تاستارىندا  .

ءبىر كۇنىڭ جاقسى بولسىن، ءبىر كۇنىڭنەن  ،

اينالدىم بىرلىگىڭنەن، تىرلىگىڭنەن  .

تاريحتا قازاق دەگەن اتتى ساقتاپ  ،

مىڭ ءولىپ حالىقپىز عوي مىڭ تىرىلگەن  .

شۇبارلاۋ كورىنەدى قالا ءتىلى  ،

ءۇن قاتشى دۇنيەگە ءوز تىلىڭمەن  .

قازاقتىڭ قازاقتىعى   - انا ءتىلى  ،

ايىرما ءوز تىلىڭنەن، ءوز دىنىڭنەن  .

 

كوتەرگەن شايقالماسىن شاڭىراعىڭ  ،

تابىسقان قوزىڭداي بوپ جامىرادىم  .

اتويلاپ، ابىلايلاپ ۇران سالساڭ  ،

كوك تۋىڭنىڭ استىنان تابىلامىن  ،

التايدىڭ اسقارىنان ءاپپاق سالەم  ،

تۋعان ەل سالەمىمدى قابىل العىن !

 كارىمحان زاقيا (مەشەل) ۇلى