باتىردىڭ ءبىر وكىنىشى
مۇزداي قارۋلانعان ورىستىڭ جازالاۋشى وتريادتارىمەن قاشا ۇرىس سالىپ سارى ارقانىڭ سايىن دالاسىنىڭ انا شەتىنەن ءبىر، مىنا شەتىنەن ءبىر بوي كورسەتىپ، قازاق اۋىلدارىنىڭ اتقامىنەر ازاماتتارىن قولىنا قوسىپ الىپ كەلە جاتقان كەنەسارى حاننىڭ بەتىن بەتپاقتىڭ شولىنە تۇزەگەن كەزى بولاتىن.
تاياتقان-شۇناقپەن شەكتەسىپ جاتقان قۇمداۋىت دالانىڭ اندا-ساندا كەزىگىپ قالار قۇبا جونداردان وزگە تىگەر بيىگى دە جوق ەدى. وسىناۋ ۇشى-قيىرسىز ماڭ دالانى تاسپاداي ءتىلىپ اعىپ جاتقان شاجاعاي وزەنىنىڭ بويى عانا ۇيىسقان ءسۇمبى تالدار مەن كوك قۇراققا تولى.
كەنەسارى حاننىڭ قولى شاجاعاي وزەنىنىڭ سول جاق اڭعارىنا قوس تىگىپ، ەكى-ءۇش كۇن ەرۋ بولۋدى ويلاعان. ۇنەمى ات ۇستىندە، جورىق جاعدايىندا جۇرگەن ساربازدارىنىڭ ۇزاق جولدىڭ الدىندا دەم الۋلارىن دا ءجون ساناعان. قوس تىككەن جەرىنەن شالعاي جاتقان تاما اۋىلىنا اعىباي باستاعان ءبىر توپ باتىرىن جىبەرىپ مىنىسكە قاجەتتى جىلقى الدىرۋدى ويلاعان.
ءتۇن قاتىپ جولعا شىققان شاعىن قول تاڭ اتا جىلقىشىلاردىڭ قوسى وتىرعان توبەنىڭ ىرگەسىندەگى وزەككە كەلىپ توقتاعان ەدى. كۇن كوتەرىلە قوستىڭ باسىنا ساۋىن بيلەرىن ءيىرىپ تاستاپ، جەلىگە قۇلىن بايلاپ جۇرگەن اقسۇر ءجۇزدى، سىمباتتى جاس جىگىتكە كەلىپ اعىباي ءجون سۇرايدى.
اۋىلدىڭ جىلقىشىلار قوسىنان ءبىر-ەكى كەزەڭ ارىدە ەكەنىن جىگىتتەن سۇراپ بىلگەن اعىباي جىگىتتەرى ات شالدىرىپ وتىرعان وزەككە قايتا ورالادى. اۋىلدىڭ الىستا ەكەنىن، سوڭدارىنان تۇرا قۋار قۋعىنشىنىڭ بولا قويماسىن اڭداعان باتىر كەش تۇسە سالىسىمەن جىلقىلاردى قۋا جونەلەدى. ءبىراز جەر ۇزاپ شىققاننان كەيىن جىگىتتەرىنە جىلقىنى جاي ايداۋدى تابىستاپ، اراسىندا ناۋرىزباي بار، بەس-التى جاس باتىردى وزىمەن بىرگە الىپ، قۋعىنشى كەلسە توسىپ الماق نيەتپەن جىلقى سوڭىندا قالادى.
جازدىڭ قىسقا ءتۇنى ءوتىپ، ارايلاپ تاڭ اتادى. جىلقىنى جوقتاپ شىعا قويعان قۋعىنشى بايقالمايدى. كۇن ساسكەگە تايانعاندا عانا كوز ۇشىندا نوقاتتاي بوپ جالعىز قارا كورىنەدى. جول ورتاسىنان اسىپ كەتكەن بارىمتاشىلار جالعىز اتتىنى قۋعىنشى دەپ تە ويلاعان جوق- تى.
ءبىراق ەسىك پەن توردەي بەدەۋ بايتالعا مىنگەن جاس جىگىت نايزاسىن قولدا ويناتىپ، جول توسىپ تۇرعان اعىباي باتىردىڭ جىگىتتەرىنە قيقۋلاي جالعىز ات قويادى. كوسىلە شاپقان بەدەۋ بايتالدىڭ وڭ جاعىنا ءبىر، سول جاعىنا ءبىر ەرەسەن ەپتىلىكپەن قيسايا نايزا سىلتەگەن جالعىز اتتى قۋعىنشى جولىنا قارسى كەلگەن اعىبايدىڭ جىگىتتەرىن اتتان تىماقشا ءىلىپ تاستاپ، العا قاراي ۇمتىلا بەرەدى.
كەڭ جازىقتاعى مىنا شايقاسقا توبەدەن كوز سالىپ تۇرعان اعىباي الگى جىگىتتىڭ ناۋرىزبايمەن الما-كەزەك نايزا سالىسىپ، الدىرماي كەلە جاتقانىن اڭعارادى. توپ ساربازدان جالعىز قۋعىنشىعا توتەپ بەرەر ەشكىمنىڭ بولماعانىنا ءبىر جاعىنان نامىستانعان، ەكىنشى جاعىنان ناۋرىزبايدى قاپىلىستا جازىم ەتەر دەپ قاۋىپتەنگەن ول اتىن تەبىنىپ قالىپ بۇيىردەن توتەلەي قوسىلادى. ناۋرىزبايمەن جاعالاسىپ كەلە جاتقان قۋعىنشىنىڭ كەشە تاڭەرتەڭ قوس باسىندا ءوزى ءجون سۇراعان جىگىت ەكەنىن اعىباي ەندى اڭعاردى. جەبەدەي اتىلعان اقاۋىز اتتىڭ ەكپىنىمەن ءا دەگەنشە اش بۇيىردەن جەتىپ كەلگەن اعىباي قۋعىنشى جىگىتكە نايزا شانشىپ ۇلگەرگەن ەدى. اھ ۇرىپ، اتتىڭ جالىن قۇشا بەرگەن جىگىتتىڭ قولتىعىنان دەمەي ۇستاعان ناۋرىزباي: «اعەكە- اي، بەكەر بولدى- اۋ!..» دەپ قالدى. بورىك استىنان سۋسي توگىلگەن قوس بۇرىمعا قاراپ تۇرىپ جاس باتىردىڭ جىگىت ەمەس، قىز ەكەنىن بىلگەن اعىبايدىڭ وكىنىشتەن وزەگى ۋداي اشىدى.. .
شاجاعاي وزەنىنىڭ كۇنگەي جاق بەتىندە قىزىل بالشىقتان كۇمبەزدەپ سالىنعان شاعىن بەيىت تۇر. وسى ءوڭىردىڭ حالقى ونى «قىزدىڭ بەيىتى» دەيدى. اعىباي نايزاسىنىڭ ۇشىنا ىلىگىپ مەرت بولعان تاما ەلىنىڭ باتىر قىزى وسىلايشا ەل اۋزىندا اڭىز بولىپ قالدى.
اۆتور: سەرعازى قابىلدا ۇلى