تاريحي وتانىندا ءبىلىم العىسى كەلگەن قازاق جاستارىن قولداۋ قاجەت

  الماتى. قازاقپارات - پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ بۇگىنگى كەڭەيتىلگەن ۇكىمەت وتىرىسىندا ورالمانداردىڭ ماسەلەسىن كوتەرۋى قازاقستاندا ءبىلىم العىسى كەلەتىن شەتەلدەگى قازاق جاستارىنا ءۇمىت سىيلارى انىق.

 وسىنداي پىكىردى قازاقپارات تىلشىسىنە دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى تالداۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى كۇلعازيرا بالتابايەۆا ايتتى.

 ونىڭ ايتۋىنشا، ءدال قازىر تاريحي وتانىنا ءبىلىم الۋعا كەلگەن قازاق جاستارى الدىندا ءبىرقاتار قيىندىقتار كەزدەسىپ وتىر.

 بيىلعى وقۋ جىلىنا ق ر ۇكىمەتى شەتەلدەگى قازاق جاستارىنىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەردەگى دايىندىق كۋرستارىندا ءبىلىم الۋى ءۇشىن 1400 گرانت بولگەن بولاتىن. ءبىراق، كەلەڭسىزدىكتەردىڭ كەسىرىنەن جىلدا 280-300 شاقتىسى يگەرىلمەي قالىپ كەلەدى.

 «ءبىز سىرتتا جۇرگەن قازاق جاستارىنىڭ قازاقستاندا ساپالى ءبىلىم الۋىنا بارىنشا جاعداي جاساۋىمىز كەرەك» دەگەن بولاتىن پرەزيدەنت دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قۇرىلتايىندا.

 تاريحي وتانىندا وقيمىن دەپ كەلگەن قازاق جاستارى ءۇشىن مەملەكەت اقشا بولۋدە. ءبىراق ءبىرقاتار مەملەكەتتىك ورگاندار جۇمىسىنىڭ دۇرىس ۇيىمداستىرىلماۋىنا بايلانىستى ول قارجى كەدەرگىلەرگە تاپ كەلەتىنى جاسىرىن ەمەس» ، - دەدى كۇلعازيرا بالتابايەۆا.

اتالعان كۋرستارعا قۇجاتتاردى قابىلداۋ ناۋقانى 1 - شىلدەدە باستالىپ كەتتى، 20 - تامىزدا اياقتالادى. ماماننىڭ ايتۋىنشا، مۇنشالىق قىسقا مەرزىمدە شەتەلدىك قازاقتار كەلىپ ۇلگەرە المايدى. وتكەن جىلى قىتايدان كەلگەن بىرنەشە تۇلەك ۆيزانى جاساۋعا ۇلگەرە الماي، گرانتتان قاعىلعان.

 ق ر س ءى م- ءنىڭ قىتايداعى قازاقتارعا جىلدىق ۆيزا بەرۋىنە بايلانىستى ۇرىمجىدەن قازاقستانعا وتۋگە 5000 ادام كەزەكتە تۇر. مۇنداي ۇزىن- سونار كەزەكتىڭ قالىپتاسۋى سونىڭ كەسىرىنەن. شىلدە- تامىز ايىندا ۆيزانىڭ ۋاقىتى ءبىتىپ، ۇزارتۋ قاجەتتىگى تۋادى. بۇل ودان سايىن كەدەرگى كەلتىرىپ، كەزەككە تۇرعاندار سانىن ارتتىرا تۇسەدى. مىڭداعان ادامنىڭ اراسىنان وقۋعا كەلگەن ستۋدەنتتەردى ىرىكتەپ الۋ مۇمكىن ەمەس. بۇل جەردە ق ر س ءى م ۆيزا اشۋ ۋاقىتىن وزگەرتۋى قاجەت.

 ك. بالتابايەۆانىڭ ايتۋىنشا، مونعولياداعى قازاق جاستارى دا قازاقستانعا جەتۋ ءۇشىن رەسەيدە ۆيزا اشتىرۋعا ءماجبۇر. ق ر ءسىم وسى ماسەلەنى شەشۋگە دە بارىنشا كۇشىن سالسا ماسەلە ىلگەرى جىلجيدى.

 20 - تامىزدان 1 - قازانعا دەيىن 1,5-اي ارالىعىندا شەتەلدەن كەلگەن قانداستارىمىز بوسقا ۋاقىت جوعالتاتىنى تاعى انىق، دەيدى دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى تالداۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى.

 «ايتالىق، وزبەكستانداعى جالاقى دەڭگەيى 100 دوللار، سول اقشامەن كەلگەن قانداسىمىز قازاقستانعا 1,5-اي ءومىر سۇرە المايدى. پاتەراقىسى، جولاقىسى، ازىق- تۇلىك بار، ول شىعىننىڭ ءبارىن تالاپكەر قالاي كوتەرەدى؟ سونداي- اق، ولار كەلگەن سوڭ ميگراتسيالىق پوليتسياعا قۇجات تاپسىرۋعا مىندەتتەلەدى. وسى تەتىكتى ق ر ءى ءى م بارىنشا وڭتايلاندىرۋى كەرەك» ، - دەدى ول.

وسى پروبلەمالاردى ەسكەرە وتىرىپ، دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە قۇجات قابىلداۋدىڭ سوڭعى ۋاقىتىن 20 - تامىزدان 20 - قىركۇيەككە اۋىستىرۋ تۋرالى ءوتىنىش- حات جىبەردى.

 كۇلعازيرا بالتابايەۆانىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى ۇكىمەت وتىرىسى بارىسىندا ەل پرەزيدەنتىنىڭ ورالماندار ماسەلەسىن كوتەرۋى بۇل پروبلەمانىڭ وڭتايلى شەشىم تابۋىنا ىقپال ەتەرى ءسوزسىز.

 اۆتور: گۇلميرا عوسمانالي