شۆەتسياداعى قازاقتار
نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن وسى ەلدى ءبىر كورسەم دەگەن ارمان سوناۋ ستۋدەنتتىك كەزىمدە پولشادا وقىپ جۇرگەن كەزدەن بار بولاتىن.
ول زامان پولشادا شۆەتسيا تۋرالى اقپارات ەركىن تارالىپ، شۆەد كينولارىن ەركىن كورسەتەتىن جانە شۆەتسيا مەن پولشا ەكەۋى دە بالتىق تەڭىزى جاعالاۋىنداعى ەلدەر بولعاندىقتان پولياكتار گدانسك-مالمە اراسىندا كەمەمەن ەمىن-ەركىن قاتىناي بەرەتىن.
اسەم ستوكگولمدى كورىپ كەلگەندەر قالا تۋرالى اڭىز عىپ ايتاتىن. ەندى مىنە تاريحتان جاۋىنگەر حالىق ۆيكينگتەردىڭ بۇگىنگى وتانى - شۆەتسياعا، ونىڭ اسەم استاناسى ستوكگولمدى كورۋگە جانە ەڭ باستى ءارى ماڭىزدى جۇمىسىم - شۆەتسيانىڭ ۆەستوراس قالاسىندا تۇراتىن قازاق قانداستارىممەن كەزدەسۋگە جولىم ءتۇستى.
الدىن الا شۆەتسياداعى قازاق قوعامىنىڭ مەكەن-جاي، تەلەفون، ە-مەيل ادرەستەرىن الماتىداعى دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىنان سۇراپ العان ەدىم.
الايدا مەنىڭ جازعان حاتتارىما دەرەۋ جاۋاپ بولا قويمادى. ءبىراق كۇندەردىڭ كۇنىندە مۇرات ەرمىش ەسىمدى ءبىر ازاماتتان جاۋاپ حات كەلىپتى. سويتسەم، مەن حات جازىپ جۇرگەن شۆەتسياداعى قازاق قوعامىنىڭ ءتوراعاسى يبراحيم قوسشىنىڭ ورنىنا جاڭادان مۇرات ەرمىش ەسىمدى جاس كاسىپكەر ازامات ءتوراعا بولىپ سايلانعان ەكەن.
جازعان حاتتاعى قىسقا ءارى نۇسقا جاۋابىنا قاراپ مۇراتتىڭ سوزدەن گورى ءىستىڭ ادامى ەكەنىن بىردەن ءتۇسىندىم. باراتىن كۇنىمدى بەلگىلەپ العان سوڭ «ءبيسميللا» دەپ پوزنان- لاۆيتسا اۋەجايىنان ستوكگولم قايداسىڭ دەپ جول تارتتىم.
مەن بارىپ تۇسكەن ستوكگولم-سكۆاستا اۋەجايى قالادان شاماسى 100 شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسىپتى. مەنى اۋەجايدان ەسكى تانىسىم ماحمۋد سارباس جانە مۇرات ەرمىش ەكەۋى توسىپ الدى. ماحمۋد سارباس شۆەتسياداعى توك گەنەراتورىن ءوندىرۋشى ايگىلى «ا ۆ ۆ» كومپانياسىندا ۇزاق جىلدار جۇمىس ىستەپ زەينەتكە شىعىپتى. مۇراتتى ءبىرىنشى رەت كورۋىم. الپامساداي ءىرى دەنەلى قازاق. سولاي بولا تۇرا قيمىلى وتە جىلدام. ماعان بىردەن شۆەتسياعا ساپارىمدى استاناسى ستوكگولمنەن ەمەس شۆەتسياداعى قازاقتاردىڭ كوبى تۇراتىن ونەركاسىپ ورتالىعى ۆەستەروس قالاسىنان باستاۋىمدى كەڭەس ەتتى. مەنىڭ دە ىزدەپ كەلگەنىم سول قازاق، بىردەن ءجون كوردىم.
شۆەتسياعا قازاقتار قالاي، قاشان كەلگەنى تۋرالى مەنىڭ قويعان سۇراقتارىما ماحمۋد جول بويى اڭگىمەلەۋمەن بولدى. اۋىق-اۋىق ماشينا تەرەزەسىنەن سىرتقا كوز سالىپ، شۆەتسيانىڭ جاپ-جاسىل ورماندى جەرىنىڭ كەرەمەتتىگىنە تابيعاتىنىڭ سۇلۋلىعىنا تاڭ قالىپ، تامسانۋمەن وتىردىم.
جولعا جۇرەردىڭ الدىندا شۆەتسيا تۋرالى كەڭىرەك بىلەيىن دەگەن ماقساتپەن «ۆيكيپەديا» بەتىن اشقانىم ەسىمە ءتۇستى. ەل اۋماعىنىڭ % 70 ىن ورماندار الىپ جاتقاندىقتان شۆەتسيا فينليانديامەن بىرگە بۇكىل دۇنيە جۇزىندەگى قاعاز بەن تسەلليۋلوزانىڭ % 15 ىن وندىرەدى جانە ورمان ونەركاسىبى ءوندىرىسىنىڭ بارلىق تۇرلەرىن ەكسپورتقا مول شىعاراتىن ەل. شۆەتسياداعى ورمان القاپتارىنىڭ جارتىسىنا جۋىعى جەكە فەرمەرلەرگە ءتيىستى ەكەنىن ەستىپ، جاعامدى ۇستاعانىم بار. جول بويىنداعى اڭگىمە بارىسىندا بۇل ەستىگەنىمدى ماحمۋد سارباس تا راستادى.
450 مىڭ شارشى كم جەرى بار، 9.6 ميلليون حالقى بار شۆەتسيا جاسىل ورمانى مەن ءموپ-ءمولدىر تازا سۋلى كولدەرىمەن ماقتانا الادى. شۆەتسيادا اۋماعى 1 شارشى ك م-دەن اساتىن 4 مىڭنان اسا كولى بار. ءىرى كولدەرىنىڭ كوبى بالتىق تەڭىزىنە بارىپ قۇيادى. جول بويىندا بايقاعانىم، جەكە فەرمەرلەردىڭ ۇيلەرى بولسىن، كىشىرەك قالاداعى 2-3 قابات ۇيلەر بولسىن، كوبى اعاشتان سالىنادى ەكەن. كوبىنىڭ سىرتى قىزىل كۇرەڭ جوسامەن بويالعان. قانشاما جاۋىن-شاشىن بولسا دا اعىپ كەتپەيتىن بۇل بوياۋدىڭ سىرىن شۆەدتەر ازىرگە اشپاي وتىرعان كورىنەدى. جالپى، شۆەدتەر ۇيلەرىن وتە بيىك ەتىپ سالۋعا ونشا قۇمارتپايدى ەكەن.
مۇرات ەرمىش جول بويى ءوزى تىزگىندە وتىرسا دا، ونىڭ قالتا تەلەفونى ءبىر تىنىم تاپپادى. الدەكىمدەرمەن شۆەدشە سويلەسەدى، الدەكىمدەرمەن كەيدە تۇرىكشە كەتەدى. ماعان قاراپ: «اعا ءسىزدىڭ قۇرمەتىڭىزگە وراي ۆەستوراستاعى بارلىق قازاق اعايىن سونداعى قازاق مادەني ورتالىعىندا جينالىپ وتىر ەكەن. قازىر سولاي بىردەن تارتايىق» دەدى. ءبىز كەلسەك شاماسى 20 شاقتى قازاق جينالىپتى. شۆەتسياداعى قازاق قوعامى وسىنداعى 100 گە جۋىق قازاق وتباسىنىڭ باسىن قوسىپ وتىرعان ءبىر بەيرەسمي ۇيىم. وزدەرىنىڭ جينالىپ، سان ءتۇرلى ماسەلەلەردى تالقىلاپ، سويلەسەتىن جەرى وسى.
كۇردەلى جوندەۋدەن وتكەن ءزاۋلىم ءۇي ىشىنەن قازاقتىڭ ءيىسى اڭقىپ تۇر دەۋگە بولادى. قازاقستاننان بارعان سىي- سياپاتتار، قوعامىنىڭ جەمىستى جۇمىسىن پاش ەتكەن ءتۇرلى ماراپاتتاۋلار مەن سپورت ويىندارىنىڭ كۋبوكتارى - ءبارى-ءبارى وسى جەردەن ورىن العان. كۇزدەن بەرى عىلىمي تاعىلىمداما بويىنشا پولشادا جۇرسەم دە مەنى ەلدەن كەلگەن سىيلى قوناق رەتىندە قابىلداعاندارىنا ءبىر جاعى تاڭ قالسام دا، ءبىر جاعىنان ريزا بولدىم.
شۆەتسياداعى قازاق مادەني ورتالىعىن العاش الي قاھارمان، ابدۋللاح چاعاتاي، جەنگيز اقساقال، كەشەناي ەرميس، احمەت ءباھادۇر، قادىر ماكين، قادىر قۇبىلاي قاتارلى قازاقتار بىرلەسىپ قۇرىپتى. ءبىراق كەيىن وسى جۇمىستى يبراحيم دينچتۇرىك، بايرام كەسەر، مەدەن سەربەستەر جالعاستىرعان. مەن باراردان بىرەر كۇن بۇرىن ۆەستەروستا تۇراتىن قازاقتاردىڭ ۇلكەندەرى كىشى قاجىلىق پارىزدارىن وتەۋگە مەككە مەن مەدينەگە كەتىپتى. ال شۆەتسياعا ەڭ العاش 1963 - جىلى جۇمىس ىستەۋگە كەلگەن قازاقتىڭ ءبىرى وسمان التاي اقساقال بۇگىندە 94 جاستا. ول ستوكگولمدە بالالارىنىڭ قولىندا، قاتتى ناۋقاس كورىنەدى. ول كىسىمەن جولىعىسۋدىڭ ءساتى تۇسپەدى.
شۆەتسياعا العاش جۇمىس ىزدەپ كەلىپ كەيىن وسىندا ءبىرجولا قالىپ قويعان اقساقالدارمەن سويلەسە الماسام دا قازاق قوعامى مۇشەلەرىمەن بولعان كەزدەسۋدەن شۆەتسيا قازاقتارىنا قاتىستى تولىق مالىمەتتى الا الدىم. سونىمەن وتكەن عاسىردىڭ 60- جىلداردىڭ باسىندا گەرمانيا، فرانسياعا قاراي اعىلعان تۇرىك جۇمىسشىلارى اراسىندا قازاق باۋىرلارىمىزدىڭ دا بولعانىن «فرانسياداعى قازاقتار» جانە «گەرمانياداعى قازاقتار» اتتى ماقالامدا جازعانداي سولاردىڭ ءبىر بولىگى شۆەتسياعا دا كەلىپ جەتكەن.
1960- جىلداردىڭ باسىندا شۆەتسياعا العاشقى بولىپ كەلگەندەر: قابدولدا شاعاتاي، وسمان التاي، احمەد باحادۋر، كەشەناي ەرمىش، كارمەنيا شاكراح، كاكىم ءوزقۇل قاتارلى قازاقتار. بۇلار العاشىندا «سالت باستى» كەلىپ، ءبىراز جىل قارا جۇمىس ىستەپ، اقشا جيناپ الىپ تۇركياعا قايتساق دەگەن ويدا بولعان. كەيىن شۆەتسيانىڭ ايگىلى «ا ۆ ۆ» كومپانياسىنىڭ ءوندىرىس، زاۋىتتارىندا جاقسى جۇمىس ىستەي كەلە، ۇيلەنىپ، ءۇيلى- باراندى بولىپ، شۆەتسيادا قالىپ قويعان. كوبى شۆەتسيانىڭ ازاماتى. قايسى بىرىندە شۆەتسيانىڭ دا تۇركيانىڭ دا ازاماتتىقتارى بار. كوبىنىڭ جەكە ۇيلەرى، كولىكتەرى بار. تۇرمىس- تىرشىلىكتەرى جاقسى.
شۆەتسيادا 500-600 ارالىعىندا قازاق بار. ەڭ كوبى ۆەستەروس قالاسىندا 60 وتباسى، ستوكگولمدە 25-30 وتباسى، گەتەبورگ قالاسىندا 10 وتباسى تۇرادى. ال تاۋەلسىزدىكتەن كەيىنگى جىلدارى قازاقستاننان كەلىپ كەتەتىن قازاقتار دا كوبەيگەن. «بولاشاق» باعدارلاماسىمەن جانە باسقاداي حالىقارالىق گرانت، جوبالارمەن شۆەتسيانىڭ ۋپسالا ۋنيۆەرسيتەتى، ستوكگولم ۋنيۆەرسيتەتى سەكىلدى جوعارى وقۋ ورىندارىندا زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن اينالىسىپ جۇرگەن، ءبىلىم الۋ ماقساتىندا وقىپ جۇرگەن قازاقستاندىق زەرتتەۋشى- عالىم، ماگيسترانت، ستۋدەنتتەر بارشىلىق. ءبىراق ولاردىڭ ناقتى سانىن ايتۋ قيىن. ويتكەنى شۆەد ەلىندە قازاقستان ءوز ەلشىلىگىن اشا قويماعىندىقتان مۇنداي مالىمەتتى الۋ قيىن.
شۆەتسيادا تۋىپ، سوندا ورتا مەكتەپ ءبىتىرىپ، جوعارى ءبىلىم العان قازاق جاستارى دا جەتەرلىك. سولاردىڭ ءبىرى ءتورت تىلدە (قازاق، تۇرىك. شۆەد، اعىلشىن) ەركىن سويلەيتىن، جەكە كاسىپكەر مۇرات ەرمىش. ول قوعام جۇمىسىمەن قاتار ۆەستەروس قالاسىندا ءۇي- قۇرىلىسىن سالاتىن ءوزىنىڭ جەكە فيرماسىنىڭ دا جۇمىسىن دوڭگەلەتىپ جۇرگىزىپ وتىر. سونداي-اق، ول 140 مىڭداي حالىق تۇراتىن ۆەستەروس قالاسىنىڭ ءماسليحات دەپۋتاتى لاۋازىمىنا كوتەرىلگەن العاشقى قازاق. بۇعان قالاي قۋانباسسىڭ. تاعى ءبىر گۇلبارشىن كەسەر دەگەن قارىنداسىمىز ماكەدونيا استاناسى سكوپەدەگى شۆەتسيا ەلشىلىگىندە ديپلوماتيالىق قىزمەتتە ءجۇر.
ال، جەڭىس شاعاتاي جاقسى حيرۋرگ-دارىگەر رەتىندە ەسىمى تانىمال. اسان التاي بولسا بوياۋ جاسايتىن سەحتا ءبولىم باستىعى. رايحان ەرمىش، قۇرمانياز ساقالار ۆەستەروس قالاسىنداعى «ا ۆ ۆ» كومپانياسىنىڭ روبوت جاسايتىن بولىمىندە ىستەيدى.
شۆەتسيا قازاقتارىمەن بولعان كەزدەسۋدەن ويعا تۇيگەنىم: الەمدىك قارجى داعدارىسى شۆەتسيانى دا اينالىپ وتپەگەن. ەلدە تىرشىلىك ەتۋ جىلدان-جىلعا قيىنداپ بارادى. جۇمىسسىزدىق كوپ. جۇمىسسىزدارعا ۇكىمەت اي سايىن 1000 يەۆرو كولەمىندە اقشا تولەيدى. ءبىر بالاعا 1500 شۆەد كرونى ياعني 120 يەۆرو تولەيدى. ءۇي باسپانا ماسەلەسى قيىنداپ بارادى. 2 بولمەلى پاتەر باعاسى ۆەستەروس قالاسىندا 50 مىڭ يەۆروعا كوتەرىلگەن. 2013 - جىل جاعدايىمەن جالپى ىشكى ءونىم ءوندىرۋ جاعىنان (552 ميلليارد ا ق ش دوللارى) الەمدە 21-ورىنعا ەنەتىن، ءبىر ادامعا شاققاندا 57300 ا ق ش دوللارىمەن 7-ورىنداعى، شەتەلدەردەن يمميگرانتتار شاقىرۋعا قۇمارلىق تانىتىپ وتىرعان ەلدىڭ بۇگىنگى جاعدايى وسىلاي.
ۆەستەروس قالاسىنىڭ تۇرعىنى قۇرمانياز ساقانىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۇكىمەت باسىنا بايلاردىڭ سويىلىن سوعۋشى، وڭشىل- ورتا باعىت ۇستانۋشى حريستيان دەموكراتيالىق پارتياسى شىققاننان بەرى جاعداي قيىنداعان. سولشىل- ورتا باعىت ۇستانۋشى شۆەتسيانىڭ سوتسيال- دەموكراتيالىق پارتياسى ەل باسقارعان جىلدارى استا- توك مولشىلىق بولعان. ءقازىر ول جاعداي وزگەرگەن. ول ءوزى 1990 - جىلى تۇركيادان كەلىپتى. 24 جىلدان بەرى وسى ۆەستەروس قالاسىندا تۇرادى. ەكى قابات جەكە ءۇيى بار. «ا ۆ ۆ» كومپانياسىنىڭ روبوت بولىمىندە تەحنيك بولىپ ىستەيدى. 3 بالانىڭ اكەسى. «ۇيدە 3 تىلدە: شۆەدشە، تۇرىكشە جانە قازاقشا سويلەسەمىز. ءبىراق تا بالالار قازاقشا بىلمەيتىندىكتەن قازاقستانعا ونشا قىزىقپايدى. ال ۇلكەندەر «قازاقستان» دەسە ەلەڭدەپ وتىرامىز. ايگىلى قازاق پالۋانى داۋلەت تۇرلىقانوۆ ۆەستەروس قالاسىندا وتكەن گرەك-ريم كۇرەسىنىڭ حالىقارالىق جارىسىنا كومانداسىن الىپ كەلىپ قاتىسقان كەزدە، ۆەستەروستاعى بارلىق قازاق سوندا جينالىپ «قازاقستان، قازاقستان» دەپ ايقايلاپ وتىردىق» دەيدى ول.
شۆەتسياداعى قازاق قوعامىنىڭ بۇرىنعى ءتوراعاسى يبراحيم قوسشىنىڭ ايتۋىنشا، ەۋروپا قازاقتارىنىڭ ەڭ كۇردەلى ماسەلەسى - قازاق ءتىلى ماسەلەسى. بارعان سايىن ۇمىتىلىپ بارا جاتىر. سوڭعى كەزدەرى ۆەستەروس قالاسىنداعى قازاقتاردىڭ بالالارىنا قازاق تىلىنەن اپتاسىنا 2 رەت قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋ ساباعى جۇرگىزىلە باستاعان. ونى كۇليا چاكراك دەگەن قارىنداسىمىز جۇرگىزەدى. كۇليا چاكراكتىڭ ايتۋىنشا، بالالاردىڭ ءتىل ۇيرەنۋگە دەگەن قۇلشىنىسى جاقسى. دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى تاراپىنان بەرىلىپ جاتقان قازاق ءتىلىن وقىپ ۇيرەنۋدىڭ كومپيۋتەرلىك باعدارلاماسى، كىتاپتار مەن گازەت، جۋرنالداردىڭ پايداسى كوپ.
شۆەتسيادا تۇراتىن قازاقتاردىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى - ولاردىڭ يسلام دىنىنە بەرىكتىگى. ايگىلى وسپان باتىردىڭ سەنىمدى سەرىگى نۇرعوجاي باتىردىڭ ۇلكەن ۇلى يماماحمەد ءباحادۇر وسى ۆەستەروس قالاسىنداعى مۇسىلمان مەشىتىنىڭ باس يمامى.
بۇرىن شىركەۋ بولعان، كەيىن تەاتر بولعان ەسكى عيماراتتى قازاقتار ساتىپ الىپ، مەشىت جاساپتى. سىرتىنا «يسلام كۋلتۋر مەركەزى» دەپ جازىپ قويعان. بۇگىندە جاسى 72 گە كەلگەن يماماحمەت اقساقال 1942 - جىلى التايدىڭ كوكتوعاي اۋدانىندا تۋىپتى. قازاق بوسقىندارىنىڭ كوشى تۇركياعا كەلگەندە نەبارى 12 جاستاعى بالا بولعان. 1966 -جىلى شۆەتسيانىڭ گابلە دەگەن قالاسىنداعى قاعاز جاسايتىن زاۋىتتا 3 جىل جۇمىس ىستەيدى. ودان كەيىن شوپەن دەگەن قالاداعى ءبىر زاۋىتتا جۇمىسشى بولعان. 1974 - جىلى ونەركاسىپ ورتالىعى ۆەستەروس قالاسىنا كوشىپ كەلىپ، سونداعى «ا ۆ ۆ» كومپانياسىندا جۇمىس ىستەپ تۇرىپ زەينەتكە شىققان. 5 بالاسى بار. ءوزىن ءالى تىڭ سەزىنەتىن يماماحمەد اقساقالدى ۆەستەروس قالاسىنداعى قازاق مەشىتىن كورۋگە بارعىنىمدا كەزدەستىردىم. ءبىز بارعانىمىزدا مەشىتتە قازاق بالالارىنا قۇران وقىتۋ ساباعى ءجۇرىلىپ جاتىر ەكەن.
ماحمۋد سارباستىڭ ايتۋىنشا، شۆەتسيا قازاقتارى بۇگىنگى كۇنى قازاقستاننان رۋحاني كومەككە، ياعني قازاق سالت- ءداستۇرى جانە قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋ جاعىنان كومەككە مۇقتاج. «بۇل ماسەلەنى شۆەتسياعا ءبىزدى ىزدەپ كەلگەن تالاي مينيستر، باستىق، دەپۋتاتتاردىڭ الدىنا قويدىق. ءبىراق، شەشىمىن تاپقان جوق» دەيدى ول. بۇل ەۋروپا ەلدەرىندە جۇرگەن بار قازاقتىڭ باسىنداعى قايىعى بولىپ وتىرعانى شىندىق.
شۆەتسياداعى قازاق قوعامىنىڭ ءتوراعاسى مۇرات ەرمىش: «ەگەر قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرىن ناسيحاتتايتىن ارنايى باعدارلامالار جانە تىلدىك كۋرستار الماتىدا بولا ما، باسقا ءبىر قالالاردا اشىلسا، وندا بالالارمىزدىڭ جول بيلەتىن ءوزىمىز كوتەرىپ، قازاقستانعا جىبەرەر ەدىك» دەيدى.
ۆەستەروس قالاسىنداعى قانداستارمەن بولعان كەزدەسۋدەن تۇيگەن ويىم: مۇنداعى قازاقتاردىڭ قارىندارى توق، ءبىراق رۋحاني دۇنيەلەرى جۇتاڭ. اسىرەسە ۇرپاق قامى تولعاندىرادى، بالالارىنىڭ بولاشاعىنا قاتتى الاڭدايدى. جاحاندانۋ ءجۇرىلىپ جاتقان مىنا زاماندا بالالارىنىڭ بولاشاعى نە بولادى؟ ءتىلىن، ءدىلىن جانە ءدىنىن ساقتاي الا ما؟ قازاق ەكەنىن ءبىلىپ، قازاق تىلىندە سويلەپ، مۇسىلمانشىلىق سەنىمىن جالعاستىرىپ، قازاقى قالپىن ۇستاپ قالا الا ما دەگەن سۇراقتار وسىنداعى قازاقتاردى مازالايتىنى شىندىق.
شۆەتسياداعى قازاقتار وسىدان بىرەر جىلدىڭ الدىندا قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ اتىنا ستوكگولم قالاسىندا قازاقستان ەلشىلىگىن اشىپ بەرسەڭىز دەپ ءوتىنىش حات جولداعانى بار. وسى جولى بارعانىمدا جاقسى جاڭالىقتى، ياعني ستوكگولم قالاسىندا قازاقستان ديپوماتيالىق وكىلدىگىن اشاتىن بولعانى تۋرالى حاباردى ەستىدىم. بۇعان سونداعى قازاقتار ەرەكشە قۋانىپ وتىر.
ۆەستەروستاعى قازاقتارمەن بولعان قىزىقتى كۇندەردى اياقتاپ، ولارمەن قوش ايتىسىپ، ستوكگولمگە قاراي بەت الدىم. شۆەتسيا استاناسى ستوكگولم 8 كولدىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان ەجەلگى تاريحي ەسكەرتكىشتەرگە باي قالا. «ستوكگولم» دەگەن ءسوز كونە شۆەد تىلىندە «جاقسى ساقتالعان» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى ەكەن. ديناميت، ياعني جارىلعىش زاتتى العاش ويلاپ تاپقان اتاقتى شۆەد عالىمى الفرەد نوبەل وسى قالادا ءومىر ءسۇرىپ، ءوزىنىڭ ادامزات وركەنيەتىنە ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان ايگىلى عىلىمي جاڭالىعىن اشقان. جىل سايىن شۆەتسيانىڭ عىلىمي اكادەمياسى حيميا، فيزيكا، مەديتسينا جانە ەكونوميكا سالاسى بويىنشا ەرەكشە جاڭالىقتار اشقان عالىمدارعا نوبەل سىيلىعىن تاپسىراتىن جەر وسى. ستوكگولمدى ارالاپ، قالانىڭ تاريحي مۇراجايلارىمەن ابدەن تانىسىپ، ەرتەڭىندە اۋەجايدان پوزنانعا قاراي ۇشىپ شىقتىم.
جول بويى شۆەتسيادا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قازاقتار تاعدىرىن ويلاۋمەن بولدىم. مەن ولاردى اتا-بابا جولىمەن اسقار التايدىڭ جۋسىندى بيىك تاۋىنان سكانديناۆيانىڭ كولگە تولى، ورماندى جاسىل دالاسىنا جەتكەن ناعىز كوشپەندىلەردىڭ ۇرپاقتارى دەپ اتادىم. كەشەگى جارتى الەمدى بيلەگەن جاۋىنگەر كوشپەندىلەردىڭ بۇگىنگى ۇرپاقتارى ءبىر كەزدە كورشىلەرىن قورقىتقان ايگىلى ۆيكينگتەردىڭ ەلىندە وسىلاي جاراسىمدى ءومىر ءسۇرىپ جاتقاندىعىنىڭ كۋاسى بولىپ قايتتىم.
فيلوسوفيا عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور دوسان بايمولدا،
ادام ميسكيەۆيچ ۋنيۆەرسيتەتى، پوزنان، پولشا.
Baq.kz