جاقىپ مىرزاحان: قىتايدىڭ تاريحي جىلنامالارىنداعى قازاقتىڭ ارعى اتا-بابالارىنا قاتىستى دەرەكتەر ءالى تولىق اۋدارىلىپ بىتكەن جوق

استانا. قازاقپارات - قازاقتىڭ ارعى اتا-بابالارىنا قاتىستى دەرەكتەردىڭ ءبىر كوزى قىتاي پاتشالارىنىڭ جىلنامالارى بولىپ وتىرعانى بارشاعا بەلگىلى ءجايت.

ءبىز وسىعان وراي قىتايداعى ش ۇ ا ر قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى جانىنان قۇرىلعان عىلىمي توپقا جەتەكشىلىك ەتىپ، ەجەلگى قىتايدىڭ «24 تاريح» دەپ اتالىپ كەتكەن تاريحي جىلنامالارىنداعى قازاق تاريحىنا قاتىستى دەرەكتەردى سۇرىپتاپ، قازاق تىلىنە اۋدارىپ، شىعارىپ جۇرگەن تاريحشى جاقىپ بىرلىك ۇلى مىرزاحانمەن سۇحبات قۇرعان ەدىك.

- جاقىپ بىرلىك ۇلى، قىتاي ارحيۆتەرىندەگى تاريحي دەرەكتەر تۋرالى ءسوز بولعاندا قىتايدىڭ «24 تاريحى» دەگەن ءسوز تىركەسى ءجيى ايتىلادى. كەيىنگى كەزدە ونىڭ سانى كەيبىرەۋلەر 26 عا دەيىن جەتكىزىپ ءجۇر. ونىڭ جاي-جاپسارىن ءوزىڭىز ءتۇسىندىرىپ بەرىڭىزشى؟

- قىتايدىڭ 24 نەمەسە 26 تاريحى دەگەن اتالۋى ءارتۇرلى بولعانىمەن ءبارى ءبىر تاريح قوي. بۇل قىتاي تاريحىندا وتكەن 26 اۋلەتتىڭ پاتشالىق قۇرۋ تاريحى. العاشىندا ول 24 تاريح دەپ اتالىپ، حالىقارالىق ارەنادا مويىندالعان. وعان جاڭادان قوسىلعانىنىڭ ءبىرىنشىسى - 1911 - جىلعا دەيىن 260 جىل بويى قىتايعا بيلىك جۇرگىزگەن شين نەمەسە ءبىزدىڭ قازاقتىڭ جالپاق تىلىمەن ايتقاندا شۇرشىتتەردىڭ پاتشالىعىنىڭ تاريحى. ولاردىڭ قىرۋار تومدى قۇرايتىن تاريحى وردا ەستەلىكتەرى بولىپ جازىلعان.

ەكىنشىسى، توڭكەرىس جاساپ بيلىك باسىنا كەلگەن ميڭگو نەمەسە قىتايداعى حالىقتىق وكىمەتتىڭ بيلىك قۇرعان ءداۋىرى. بۇل تاريح تا رەسمي جۇيەگە ءتۇسىپ جازىلماعان. بۇل ەكەۋى پاتشالىق ەستەلىكتەرى رەتىندە تۇرعاندىقتان 24 تاريحقا قوسىلماعان بولاتىن. مينگونىڭ سوڭعى كەزەڭىندە شين پاتشالىعىنىڭ تاريحىن جازۋ جۇمىسى باستالعانىمەن، ول اياقتالماي قالعان ەدى. ءقازىر قىتايدا شين پاتشالىعى تاريحىن جازۋ ۇلكەن ينجەنەريا بولىپ ءجۇرىپ جاتىر.

- قىتاي دەرەكتەرىندەگى قازاقتىڭ ارعى اتا-بابالارىنا قاتىستى ماتەريالدار ءوزىڭىزدىڭ جەتەكشىلىگىمىزبەن اۋدارىلىپ، سوڭعى جىلدارى كىتاپ بوپ شىعارىلعان 3 تومدىق ەڭبەكتە تولىق قامتىلدى ما؟

- ول ءالى تولىق قامتىلعان جوق. ويتكەنى شين پاتشالىعى داۋىرىندەگى دەرەكتەر تولىق اۋدارىلىپ بولعان جوق. مەنىڭ جەتەكشىلىگىمدە ءجۇرىپ جاتقان «26 تاريحتان» اۋدارما عىلىمي تاپسىرما بولىپ ىستەلىپ جاتىر. ءبىز ونى «26 تاريحتاعى قازاق تاريحىنىڭ دەرەكتەرى» دەپ اۋدارىپ جاتىرمىز. ءبىراق باسپادان شىعارعاندا ونى «قىتاي جىلنامالارىنداعى قازاق تاريحىنىڭ دەرەكتەرى» دەپ اتادىق. ويتكەنى 26 تاريح دەيىن دەسەك، كەيىنگى 2 تاريح تولىق جازىلىپ بولعان جوق قوي.

قىتايداعى پاتشالىقتاردىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى زامانىمىزدان بۇرىنعى 1-مىڭجىلدىقتىڭ الدىنداعى 3-2 - عاسىرلاردان بەرى قاراي جۇيەلى جازبا تاريح قالدىرىپ كەلگەنى عوي. قىتايداعى تاريح قالدىرعان ءبىرىنشى پاتشالىق - حان پاتشالىعى. ونىڭ الدىندا دا شين پاتشالىعى دەگەن پاتشالىق بولعان. ءبىراق ول جۇيەلى تاريح قالدىرماعان. ونى كەيىنگىلەر جازىپ وتىر. ءبىز ەندى سونىڭ ىشىندەگى ءبىزدىڭ قازاقتىڭ اتا-بابالارىنا، ماسەلەن ساقتارعا، عۇندارعا ءبىزدىڭ تىكە اتا- بابامىز دەپ وتىرعان ۇيسىندەرگە، قاڭلىلارعا، الاندارعا (قازىرگى الشىندار) قاتىستى دەرەكتەردى سۇرىپتاپ الىپ جاتىرمىز. بۇل ۇشان-تەڭىز دۇنيە. ونى تولىق اۋدارۋعا ءبىزدىڭ كۇشىمىز جەتپەيدى.

- قازاقتىڭ ارعى-اتا بابالارىنا قاتىستى جارىق كورىپ جاتقان قىتاي دەرەكتەرىندە ءبىرقاتار رۋ-تايپالاردىڭ اتاۋلارى ءارتۇرلى كورسەتىلگەن عوي؟

- شىنىندا دا سولاي. دەگەنمەن بۇعان قاراپ ولاردىڭ بىزگە قاتىسى جوق دەۋ اعات كوزقاراس. ءۇيسىن دەگەندى ولار «ۋسۋن» دەپ جازعان. ويتكەنى قىتايلار ءتىلى كەلمەي قالسا وعان وزىنشە باسقا ات قويىپ الادى. ماسەلەن ولار ا ق ش-تى - «مەيگو»، انگليانى - «ينگو»، گەرمانيانى - «دگو» دەيدى. سول سەبەپتى ءبىزدىڭ ءۇيسىننىڭ - «ۋسۋن»، قاڭلىنىڭ -  «كاندزيۋ»، الشىنىننىڭ -  «الان» دەپ جازىلىپ كەتۋى ەشقانداي عاجاپتانارلىق ءىس ەمەس. ويتكەنى ولاردىڭ سول كەزدە جاساپ وتىرعان تەرريتورياسى بۇگىنگى ءبىزدىڭ قازاقتىڭ مەكەنى.

اتاپ ايتقاندا، ءۇيسىن قازىرگى قىتايداعى ىلە وبلىسى تۇرعان جەردە بيلىك جۇرگىزگەن حالىق. بۇل جەردەگى ۇيسىندەر جاڭا ەرادان بۇرىنعى 2-عاسىردا عۇنداردان ءبولىنىپ، ىلە وڭىرىنە كوشىپ كەلىپ رەسمي پاتشالىعىن قۇرىپ، ءۇيسىن دەگەن ىرگەلى ەلگە اينالعان. سودان جاڭا ەراداعى 4-5 - عاسىرعا دەيىن ولار ۋسۋن دەگەن اتىمەن قىتاي دەرەكتەرىنە ءتۇسىپ تۇرعان. ۇيسىندەر قازىرگى سوزبەن ايتقاندا الاتاۋدىڭ شىعىسى ءتاڭىر تاۋى دەيمىز عوي ونىڭ شىنجاڭنىڭ قۇمىل ايماعى مەن ونىڭ ار جاعىنداعى گانسۋدىڭ دۋنحان، شيليسيان دەگەن جەرلەرىندە تۇرعان.

ءبىزدىڭ اتا تەككە قاتىستى جانە ءبىر حالىق بولعان. ونى قىتايلار -  «يۋزىلەر» دەپ جازعان. ونى العاشقى كەزدە ءبىز دە يۋزى دەپ تە اۋداردىق، نىعمەت مىڭجاننىڭ «قازاقتىڭ قىسقاشا تاريحىندا» دا يۋزىلەر دەپ ءجۇر. يۋزى سول كەزدە ەكىگە بولىنگەن. ىلە وڭىرىنە كەلگەندەرى دا يۋز بوپ كەلگەن. دا - ۇلكەن، ۇلى دەگەن ماعىنانى بەرەدى. ونىڭ ءبىر بولىگى گانسۋ جاقتا قالىپ قويعان. ولاردى شاۋ يۋزى دەگەن. بىلايشا ايتقاندى كىشى يۋزى دەگەن ماعىنانى بەرەدى. كەيىنگى دەرەكتەرمەن سالىستىرساق بۇل حالىق كەيىن اۋعانستان، پاكىستان جاققا قونىس اۋدارعاندا نۋكۋس دەگەن اتپەن ساقتالىپ قالىپتى. سوندىقتان جىلناما اۋدارماسىنىڭ 1-تومىندا يۋزىلاردى ءبىز نۋكىس دەپ الدىق. قازىر دە بۇل تايپانىڭ اتى حالىق ىشىندە ءالى ساقتالىپ قالعان ەكەن.

ۇيسىندەر قونىس اۋدارىپ كەلگەندە وسى جەردەگى ۇلى يۋزىلاردى ىعىستىرعان. يۋزىلاردىڭ قۇرامىندا بۇرىنعى ساقتاردان قالعاندار بار ەكەن. ال ۇيسىندەر كەلىپ ولاردى ىعىستىرعاندا ساقتار مەن يۋزىلەردىڭ ءبىر ءبولىمى سول ورنىندا كوشپەي قالىپ، ۇيسىندەردىڭ قۇرامىن تولىقتىرعان. بۇل دەرەكتەر قىتايدىڭ جىلناماسىندا بار.

- قىتايداعى قازاقتاردىڭ تاريحى ءۇيسىن داۋىرىنەن باستالا ما؟

- ءۇيسىن ءداۋىرىنىڭ بۇل تاريحى قىتايداعى قازاقپەن شەكتەلمەيدى. بۇل قازىرگى تۇتاس قازاقتىڭ تاريحىنىڭ ارعى باستالۋى بولادى. ءبىز تەگىمىزدى قۋعاندا ساقتار مەن عۇندارعا اپارامىز. ساقتار مەن عۇندار ءداۋىرى ءبىزدىڭ ەرادان بۇرىنعى 7-عاسىردان 1-عاسىرعا دەيىنگى ءداۋىر. اسىرەسە ساقتاردىڭ تيگروحاۋدا نەمەسە شوشاق توبەلى تۇماق كيەتىن ساقتار دەگەنى قونىس اۋدارعاندا ازىرگى قىتايدىڭ سولتۇستىك ءوڭىرى، ىشكى موڭعول جەرلەرىنە، گانسۋ، شىنحاي وڭىرلەرىنە دەيىن بارعان. ساقتار ول جەردە ءبىر كەزدەگى عۇنداردىڭ اتا-بابالارىمەن توعىسقان. بىلايشا ايتقاندا ءبىر-بىرىمەن كىرىككەن. بىرىنە-ءبىرى قوسىلۋ بارىسىندا جاڭا ەرادان بۇرىنعى 4-1 - عاسىرلار كەزىندە عۇندار كۇشەيىپ شىققان. ول كەزدە ءبىزدىڭ تىكە اتا-بابامىز بولىپ وتىرعان ەجەلگى قازاقتىڭ ۇيتقى تايپالارىنىڭ ءبىرى بولىپ وتىرعان ءۇيسىن يۋزىلەردىڭ ىقپال ايماعىندا بولعان. كەيىن يۋزىلەردى عۇندار باتىسقا ىعىستىرىپ جىبەرگەننەن كەيىن ۇيسىندەردى عۇندار ءوز قولىنا قاراتىپ العان. سوندا ءۇيسىننىڭ پاتشاسى ەلجاۋ دەگەن كىسى قايتىس بولعاننان كەيىن، ونىڭ بالاسىن عۇنداردىڭ ءتاڭىرقۇتى باعىپ الادى. 17-18 جاسقا كەلگەندە ونىڭ تالابى بويىنشا ەلىن وزىنە قايتارىپ بەرگەن. بۇل جاس پاتشانى «ءتۇپ-تۇقياننان وزىمە شەيىن» دەگەن كىتاپتا جانە كەيبىر اۋدارلاماردا ەلساۋ دەپ ءجۇر. ءبىز ونى ءوز ەڭبەگىمىزدە ەلجاۋ دەپ الامىز. ەكەۋى ءبىر ادام.

- جازۋشى جاقاۋ داۋرەنبەكوۆ: «ءبىزدىڭ تاريحشىلارىمىز ءبىرىن-ءبىرى تۇسىنبەيدى. ولار تاريحتىڭ تىلىمەن ەمەس ءوز تىلدەرىمەن سويلەيدى» دەيدى. بۇل ەرەكشەلىك جالپى تاريحقا قانشالىقتى اسەر ەتەدى؟

- جازبا دەرەكتەردەگى نارسەلەردى اركىم ءوز كوزقاراسى بويىنشا زەرتتەيدى. بىرەۋلەر ۋسۋننىڭ ۇيسىنگە قاتىسى جوق دەگەن كوزقاراستا ماسەلەن. ونى رەسەي، قىتاي تاريحشارى ايتسا وزدەرىنىڭ يمپەريالىق كوزقاراستارىمەن ايتىپ وتىر دەپ قارايمىز. ەگەر قازاقتىڭ ءوزىنىڭ تاريحشىلارى وسىلاي قاراسا وتارلىق كوزقاراستى قابىلداعان، قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا نادان تاريحشى دەيمىز. ءوز تەگىڭدى تابام الماساڭ قايتىپ تاريحشى بولاسىڭ. 15 - عاسىردا قازاق دەگەن اتپەن قالىپتاسقاننان كەيىن عانا قازاق بولساق ارعى تەگىمىز قايدا.

قازاقتىڭ ۇلىلىعى ارعى اتا-باباسىنىڭ رۋلىق-تايپالىق ءتۇزىلىمى ارقىلى ەجەلگى اتا-باباسىنىڭ اتىن قازىرگە دەيىن ساقتاپ قالعاندىعىندا. ماسەلەن ءۇيسىن ۇلى ءجۇزدىڭ ۇيتقى تايپاسى. ءبىراق ول ارعى تاريحتى قۋزاعاندا كىلەڭ ۇلى جۇزدىكى عانا ەمەس، تۇتاس قازاقتىڭ ۇيتقىسى دەپ قارايمىز. بۇل قىتايداعى بۇكىل قازاق تاريحشىلارىنىڭ كوزقاراسى. قىتايدىڭ ايگىلى تاريحشىسى ۆاي جۋي: «از ۇلتتار اراسىندا ءوز ۇلتىنىڭ تاريحىن ىلگەرىلەتكەن ارداگەرلەردى دە قاھارمان ساناۋ كەرەك»، - دەگەن ەكەن.

ءبىز قازاقتىڭ ارعى تاريحىنا قاتىستى دەرەكتەردى قىتاي جىلنامالارىنان ىزدەپ تاۋىپ، سونى قىتايدا دا قازاقستاندا دا باسپادان شىعارايىق دەدىك. موڭعولدار داۋىرىنە دەيىنگىسىن اۋدارىپ بولدىق. 3 تومى شىقتى. بىلتىر شىڭجاڭدا ۇلكەن ءبىر ينجەنەريا باستالدى. ونداعى ءاربىر ۇلتتىڭ تاريحىنا، مادەنيەتىنە، ادەبيەتىنە قاتىستى 1 مىڭ كىتاپ شىعارامىز دەگەن. ونى 10-15 جىلدا شىعارامىز دەپ جوسپارلاپ وتىر. العاشقى توپتا 100 كىتاپ شىعارىلماق. ءبىزدىڭ 3 كىتاپ ءبىرىنشى توپقا كىردى.

- وسى ارادا قىتايعا سىڭگەن تۇركى حالىقتارى تۋرالى ويىڭىزدى بىلسەك؟ قىتايدىڭ ايگىلى اقىنى ليبايدىڭ تەگىنە قاتىستى داۋ-دامايعا نۇكتە قويىلدى ما؟

- قىتايدىڭ سولتۇستىگىندە قىتايلاسىپ كەتكەن تۇركىلەر كوپ. ولار حان، تاڭ جانە شين پاتشالىقتارى داۋىرىندە تۇركى-موڭعول تەكتەس حالىقتاردان قىتايلاسقاندار. ونىڭ ەسەبىن وسى ۋاقىتقا دەيىن ەشكىم جاسامان. ولار بۇل كۇندە ءوزىن تۇرىكپىن دەمەيدى. تەك ارعى اتا- باباسىنىڭ تۇرىكپەن قاتىستىلىعىن عانا بىلەدى. ال ليبايعا قاتىستى سۇراعىڭىزعا كەلسەم، مۇندا 2 ءتۇرلى نارسە بار. ءبىرى قازىرگە شەيىن تۇركى ەكەنى انىق ەمەس اقىندار بار ليباي، دۋپۋ سياقتى. ليباي قىتايدىڭ ەڭ اتاقتى اقىنى. ليباي جونىندەگى داۋ-داماي مەنىڭ كوزقاراسىمشا ءالى شەشىلگەن جوق. ونى جەڭىل جەلپى قازاققا اۋدارىپ الۋىمىزعا كەلمەيدى. ويتكەنى ونىڭ قازاقتىڭ ارعى اتا-بابالارى بولىپ كەلەتىن قاي رۋدان شىققانى بىزگە ءالى انىق ەمەس. ونىڭ سۋيابتا تۋىلعانى راس. وعان تاريح نە دەپ باعا بەرەدى دەسەڭىز ول كەزدە قىتايدا بيلىك باسىندا تاڭ پاتشالىعى دەگەن بولعان. تاڭ پاتشالعىنىڭ بيلەۋشىلەرى وسى وڭىرگە دەيىن كەلگەن. ليبايدى سولاردىڭ اسكەر باسىلارىنىڭ ۇرپاعى دەگەن ءسوز بار. ونىڭ ولەڭدەرىندە ساحارانىڭ ءيىسى اڭقىپ تۇرعانىمەن، وندا ءوزىنىڭ تەگىنە قاتىستى قاڭلىمىن، ءۇيسىنمىن، الشىنمىن دەگەن سياقتى ءبىر دە ءبىر ءسوز تابىلماي وتىر.

ال ءبىزدىڭ اتا بابا-بابالارمىز ەكەنى انىق ادامدار ءبىزدىڭ جيناقتىڭ 3-تومىنا ەنگەن. ولار پاتشالىقتىڭ ورتالىقتارىنا بارىپ قىزمەت ەتكەن اسكەرباسىلار، وقىمىستىلار. قىتاي تاريحىنداعى يۋان پاتشالىعى موڭعولدىكى بولعانىمەن بيلىك باسىندا قازاق رۋلارىنىڭ اتتارىمەن اتالعان ادامدار كوپ بولعان. كەيىنگى شين پاتشالىعىندا بۇكىل قىتايعا مانجۋر شۇرشىتتەر بيلىك جۇرگىزگەنى سياقتى. سوندىقتان ولاردىڭ تەگى كەرەي، نايمان بوپ تۇرعاندىقتان وعان ارينە ءبىزدىڭ قاتىسىمىز بار. قىتايلاسقان تۇرىكتەر ول كەزدە وزدەرىن قاڭلىمىن، نايمان، كەرەيمىن دەپ تۇرعان. ال قازىر قىتايلاسىپ كەتكەن شۇرشىتتەر مانجۋرمىن دەيدى، ءبىراق ءتىلىن، سالت-ساناسىن ساقتاي الماعان. بيلەۋشى ۇلت بولعان سوڭ مانجۋرلاردىڭ كوپتەگەن سالت-ساناسى قىتايدىڭ سالت-ساناسى بوپ كەتكەن. مىسالى قىتاي ايەلدەرىنىڭ سانى جىرىق كويلەگى كەزىندە اقسۇيەك ءشۇرشىت ايەلدەرىنىڭ كيىمى بولعان. ءالى كۇنگە بۇل ءسان بوپ قالۋدا.

- تاۋەلسىزدىكتى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن ۇلتتىق سالت-سانانى باقىلايتىن ارنايى ورگان كەرەك دەگەن پىكىرگە قالاي قارايسىز؟

- دۇرىس. ءبىر ۇلتتىڭ ۇلت، حالىق بوپ تۇرۋى ءۇشىن ءتىلى، سالت-ساناسى، ءجون-جوسىعى ورتاق بولۋ كەرەك. تىلىنەن ايرىلعان ۇلت ءجون-جوسىعىنان دا ايرىلادى. ءجون-جوسىعانان ايرىلعان حالىق ۇلتتىق قاسيەتىن جويادى. ويتكەنى ولاردىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىگىن ساقتاۋى مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان سالت-ساناعا قۇرمەت ەتۋگە، ءداستۇردىڭ بارلىق اسىلدارىن ساقتاپ قالۋعا قازىرگى ۇرپاق ەرەكشە كوڭىل بولۋگە ءتيىسپىز. جاھانداسۋ داۋىرىندەن مۇمكىندىگىنشە ۇلتتىق مۇرامىزدى مۇمكىندىگىنشە بارىنشا بارىنشا سىڭىرۋگە ءتيىسپىز.

- جازۋشى عابيدەن مۇستافين: «بۇرىن ۇلتشىلدىقپەن الىسىپ ەدىك، ال قازىر ۇلتسىزدىقپەن الىسۋعا تۇرا كەلدى»، - دەگەن ەكەن. وعان الىس-قوسارىڭىز بار ما؟

- ۇلتشىلدىققا قارسى تۇرۋ ۇلتىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىگىن جويۋعا باعىتتالعان ساياسات قوي. قىتايدا دا جەرگىلىكتى ۇلتشىلدىققا قارسى تۇرۋ بولعان. قازىر دە بايقاماساق ۇلتتىق ەرەكشەلىگىمىزدى جويىپ الۋ قاۋپى بار... ۇلتسىزدىققا قارسى تۇرۋ دەگەن تۋرا ايتىلعان.

ويتكەنى مەملەكەت جويىلعان جاعدايدا دا ۇلت جويىلمايدى. ۇلت ەڭ سوڭىندا جويىلادى. سوندىقتان قازاقستان سياقتى تاۋەلسىز ەل قازاقتىڭ ءتىلىن مەملەكەتتىك ءتىل رەتىندە قادىرىنە جەتىپ، ۇرپاقتى تاربيەلەۋ بارلىق حالىققا ورتاق تالاپ بولۋ كەرەك. ۇرپاقتى ءوزىنىڭ ۇلتتىق سالت-داستۇرىمەن تاربيەلەۋ كەرەك. ءبىز زيالىلار ءوز كوزقاراسىمىزدى اشىق ايتامىز. جاستاردىڭ قىتاي ءتىلىن بىلگەنى ءجون، ءبىراق ول ۇلتىمىزدىڭ ءتىلىن جويۋ ەسەبىنەن بولماۋ كەرەك دەپ. قىتايدىڭ بىلىمدىلەرى قولدايدى. بىلىمسىزدەرى، ۇلتشىلدارى ارينە ۇناتپايدى.

- ۇلتتىق كيىمنىڭ ەرەكشەلىكتەرى بۇزىلعان سياقتى؟

- قازاقتىڭ ويۋ-ورنەگىن زەرتتەپ جۇرگەن ازاماتتار بار. قىتايدىڭ كوركەم-ونەر باسپاسىندا جىل سايىن قازاق مادەنيەتىنە قاتىستى كىتاپتار شىعىپ جاتىر. ءبىزدىڭ ۇلتتىق كيىمدەرىمىز بالالارعا قاتتى جاراسادى. سوسىن قىز-كەلىندەرگە. قازاقتىڭ ءداستۇرلى كيىمدەرىن زامانداسۋ جاعدايىندا كۇندەلىكتى كيۋگە ءالى مۇمكىندىك تولىق جاراتىلىپ جاتقان جوق. سوعان قاراماستان كيىم-كەشەك تىگەتىن ارنايى شەبەرحانالارعا ءوز ۇسىنىستارمىزدى جاساپ جاتىرمىز. بىزدە 1-2 جىلدان بەرى جاقسى بەتبۇرىس بار. ۇلتتىق مادەنيەتتىڭ ءتۇرلى ۇيىرمەلەر ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى كيىم-كەشەگىن جاڭالاپ، ءبىر ىزگە ءتۇسىرىپ جاتىر.

- اڭگىمەڭىزگە راحمەت.

اۆتور: ەرلىك ەرجان ۇلى

«الاش ايناسى»