العاشقى قازاق گازەتىنىڭ رەداكسياسى قايدا بولدى؟

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - العاشقى قازاق گازەتى، العاشقى رەداكسيا، جاڭگىردىڭ جازعى ورداسى، شاڭگەرەيدەي ۇلت زيالىسى مەكەن ەتكەن ورىن، الاش قايراتكەرلەرى باس قوسقان قونىس ءبارى ءبىر- بىرىمەن بايلانىستى. بۇل - كولبورسى مەكەنى.

باتىس قازاقستان وبلىسى، جانىبەك اۋدانىنىڭ بورسى اۋىلىنان ون شاقىرىمداي جەردەگى كولبورسىدا شاڭگەرەي بوكەيەۆتىڭ قونىسى بولعان.

بۇل جەر اۋماعى بولىنگەندە رەسەي جاعىندا قالىپ قويدى، قازىر ۆولگوگراد وبلىسىنىڭ اۋماعىندا. اتالعان قونىس تارعىن وزەنىنىڭ جاعاسىندا ورنالاسقاسىن «تارعىن قالا» اتالعان، كەيىن جاڭگىر حاننىڭ جازعى ورنى ەدى.

ءسان-سالتاناتى جانۇزاق، بايتوق اقىنداردىڭ جىرىندا كەزدەسەتىن حاننىڭ جازعى ورداسى تۋرالى ماقسات ءتاجىمۇراتوۆ «شاڭگەرەي» كىتابىندا: «1830 - جىلداردىڭ ورتا شەنىندە جاڭگىر ءۇي ىشىمەن قۇمنىڭ قاپىرىعىنان قاشىپ، جازدى وردانىڭ سولتۇستىك باتىسىنداعى اتتىلىعا بەس، تۇيەلى ادامعا ءتورت ساعات تارعىن وزەنىنىڭ جاعاسىندا وتكىزە باستادى. ساياجايدا كۇتۋشى، قازانشى، ساياتشى، باعباندارعا، كۇزەتشىلەر مەن كەڭسەگە ارناپ توعىز قاراعاي ءۇي سالىندى. ورتاسىندا ەكى قاباتتى، ون ەكى بولمەلى، قىزىل قاڭىلتىر شاتىرلى ەڭسەلى ءۇيدى حاننىڭ ءوزى ءۇي ىشىمەن يەلەندى» دەپ جازادى.

وسى مەكەندە 1845 - جىلى 11 - تامىزدا جاڭگىر حان دۇنيە سالادى. شيرەك عاسىرداي حان اۋلەتىنەن ەشكىم باس يەلىك ەتپەگەن جازعى وردانى اعاشتان ءتۇيىن تۇيەتىن شاڭگەرەي كەلىپ جاڭعىرتقان. ول كەلگەسىن اينالاسىنا حالىق جينالىپ، قىرىققا جۋىق ءتۇتىن بولعان. شاڭگەرەي مەكەننىڭ اينالاسىن نۋ توعايعا، ماۋەلى باققا اينالدىرعان. ءۇيىر-ءۇيىر اسىل تۇقىمدى جىلقى ۇستاعان. 1922 - جىلدان بەرى شاڭگەرەيدىڭ حان سارايىنداي ادەمى ۇيلەرى ساناتوري رەتىندە پايدالانىلىپ، قازىر ول جەردە «كۋمىسكا» قىمىزبەن ەمدەۋ ورنى جۇمىس جاساۋدا. شاڭگەرەيدىڭ ءوزى تۇسىرگەن ونداعى ۇيلەردىڭ فوتوسۋرەتتەرى ءبىزدىڭ زامانىمىزعا جەتتى.

ءيا، بۇل سۋرەتتى شاڭگەرەيدىڭ ءوزى تۇسىرگەن. ونىڭ العاشقى قازاق فوتوگرافى ەكەنىن وسى blogtime-عا جازعانمىن. الاش قايراتكەرلەرى وسىندا پويىزبەن كەلىپ شاڭگەرەيگە ارنايى سالەم بەرەتىن بولعان. وسى ۇيدە قازاقتىڭ العاشقى گازەتى "قازاقستاننىڭ" رەداكسياسى ورنالاستى. ياعني، قازاق باسپا سوزىندەگى العاشقى رەداكسيا عيماراتى وسى.

«قازاقستان» گازەتى - 1911 -جىلعى 10 - ناۋرىزدان 1913 - جىلعى قاراشاعا دەيىن جارىق كورگەن العاشقى قازاق باسىلىمدارىنىڭ ءبىرى. گازەت پاتشا ۇكىمەتى قىسىمىمەن جابىلعان. تىگىندىسى سانكت پەتەربۋرگ پەن ماسكەۋ قالالارىندا عانا ساقتالدى.

گازەتتى شىعارۋشى عۇمار قاراش 1921 - جىلى قاستاندىقپەن ولتىرىلسە، رەداكتورى ەلەۋسىن بۇيرين قۋدالانىپ، 1932 - جىلى تاجىكستاندا اشتىقتان قازا تاپتى. كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا پروگرەسسيۆتىك يدەيالاردىڭ جارشىسى بولعان «قازاقستان» گازەتى تۋرالى ايتۋعا، جازۋعا رۇقسات بولمادى. 1947 - جىلى ارنايى قاۋلى شىعىپ، اقىن-اعارتۋشى عۇمار قاراشتىڭ شىعارمالارىن وقۋعا، ناسيحاتتاۋعا تيىم سالىندى.

«قازاقستان» گازەتى - تاريحتا «قازاقستان» اتاۋىن تۇڭعىش قولدانىپ، اينالىسقا ەنگىزۋىمەن دە ەرەكشە ەستە قالادى. بۇعان دەيىن بارلىق رەسمي قۇجاتتا قازاق اتاۋى «كيرگيز»، «كيرگيز-كايساكي» دەپ بۇرمالانىپ كەلسە، گازەت شىعارۋشىلارى «قازاق» اتىن ۇلتتىڭ عانا ەمەس، مەملەكەتتىڭ اتاۋى ەتىپ كوتەرە ءبىلدى.

«قازاقستان» گازەتىنىڭ رەسمي رەداكتورى - ەلەۋسىن بۇيرين. ال گازەتتى ۇيىمداستىرۋعا، شىعارۋعا شاڭگەرەي بوكەيەۆ، عۇمار قاراش، باقىتجان قاراتايەۆ، عابدولعازيز مۇساعاليەۆ، سالىمگەرەي نۇرالىحانوۆ، مۇستافا كوكەبايەۆ، باتىرحايىر نيازوۆ، باقتىگەرەي قۇلمانوۆ، ماعجان جۇمابايەۆ، احمەت مامەتوۆ، عۇبايدوللا بەرديەۆ ت. ب. كوپ ۇلەس قوسقان. جەتىسۋدان سەيىتباتتال قاجى مامانوۆ، قۇدايبەرگەن تۇرىسبەكوۆ، يشانعۇل قاجى مامانوۆ، عايدماحمۇت تۇرىسبەكوۆتەر قارجىلاي كومەكتەسكەن. باكۋدەن ءازىربايجان مەتسەناتى زەينەلعابيدەن تاعيەۆ جاردەم بەرگەن.

«قازاقستان» گازەتى سول كەزەڭدەگى وتە پروگرەسسيۆتى يدەيالاردى كوتەرگەن، حالىققا ونەر-ءبىلىم جولىن ۇسىنعان، وتىرىقشىلىققا شاقىرعان، ناقتى كاسىبي كەڭەس بەرگەن وزىق ويلى باسىلىم بولدى. 2012 - جىلى تۇڭعىش رەت «قازاقستان» گازەتىنىڭ ورىس مۇراعاتتارىنداعى بارلىق سانى قازاقستانعا اكەلىندى. اراب ارپىندەگى ماقالالار كيريلليتساعا تۇگەل اۋدارىلىپ، تۇپنۇسقامەن بىرگە كىتاپ بولىپ جارىق كوردى.

شاڭگەرەيدىڭ تۇسىرگەن سۋرەتىندەگى ۇيلەر ساقتالدى ما ەكەن دەپ وسى مەكەنگە ارنايى كەلدىك. جەرگىلىكتى قاريالارمەن سويلەستىك. ءدال سۋرەتتەگى ءۇي قازىر ساقتالماپتى. ونى كوزىمەن كورگەن قاريالار ءتىرى. باسقا ون شاقتى اعاش ءۇي ءالى تۇر.

ءسويتىپ بىزگە دە قازاق ۇلتى ءۇشىن قىمبات بۇل جەرلەرگە اياق باسۋ باقىتى بۇيىردى.

ال العاشقى قازاق باسپاحاناسى بوكەي ورداسى اۋدانىنداعى وردا اۋىلىندا. نارىن قۇمىنداعى وردانى كۇللى قازاق تاريحتان جاقسى بىلەدى. وسى ساپارىمىزدا بۇل تاريحي ورىندا دا بولدىق.

blogtime