جىبەك جولى بويىنداعى ەكونوميكالىق ءدالىز: سوزدەن ىسكە كوشتىك

شيان. قازاقپارات - بۇل اپتادا ازيالىق مەديا-كەڭىستىكتە «جىبەك جولى» تاقىرىبىن قوزعاماعان ب ا ق كەم دە كەم شىعار.

ويتكەنى، شاڭحايلىق ازيا ءوزارا ءىس-قيمىل جانە سەنىم شارالارى كەڭەسىنىڭ (ا و س ش ك) سامميتىندە قىتاي بۇعان دەيىن ۇسىنعان «جىبەك جولى بويىنداعى ەكونوميكالىق ءدالىز» تۇجىرىمداماسىن جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا جالپىازيالىق قاۋىپسىزدىك مودەلىن نىقتاي ءتۇستى دەسە بولادى.

«قىتايدىڭ بەيبىتشىلىكتە دامۋى ازيادان باستالادى، ازياعا سۇيەنەدى جانە ازياعا قىزمەت ەتەدى (...) قىتاي ءوزىنىڭ دامۋىمەن وزگە ەلدەردىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەدى.

مۇددەلى مەملەكەتتەرمەن بىرىگىپ «جىبەك جولى بويىنداعى ەكونوميكالىق ءدالىز» بەن «XXI عاسىردىڭ تەڭىز جىبەك جولىن» جۇزەگە اسىرۋعا جاعداي جاسايىق، ازيالىق ينفراقۇرىلىمدىق ينۆەستيتسيالار بانكىن تەزىرەك ىسكە قوسايىق (...) قىتاي ازياداعى قاۋىپسىزدىك تۇجىرىمداماسىن بەلسەندى قولدايتىن ەل»، - دەدى ق ح ر شي جينپيڭ.

ءوز كەزەگىندە قازاقستان پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆ قىتاي باستاماسىن قولدايتىنىن ءبىلدىرىپ، «جىبەك جولى» جوباسىنىڭ شتاب-پاتەرىن الماتىعا كوشىرۋ جونىندە ۇسىنىس جاسادى. ويتكەنى قازاقستان - ازيا قۇرلىعىنىڭ كىندىگىندە ورنالاسقان ەل. «ازيا مەن ەۋروپانى بىرىكتىرەتىن باعدار الەمدەگى ەڭ ءىرى كولىك جۇيەسىنە اينالادى»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ق ح ر مەن وزگە دە ازيالىق ەلدەردىڭ «جىبەك جولى بويىنداعى ەكونوميكالىق ءدالىزدى» جىلدام جۇزەگە اسىرۋعا مۇددەلى ەكەنىن 24 - مامىردا ق ح ر شەنسي پروۆينتسياسىنىڭ سولتۇستىك-باتىسىنداعى سينا قالاسىندا وتكەن حالىقارالىق «جىبەك دولى» جارمەڭكەسى دە دالەلدەيدى. ەجەلگى سياندا ۇلى جىبەك جولىنىڭ جولعا شىعار پۋنكتىسى بولعان. جارمەڭكەگە قىتايعا قاراستى پروۆينتسيالاردان، اۆتونومدى ولكەلەردەن، قالالاردان جانە الەمنىڭ 77 ەلىنەن 674 دەلەگاتسيا قاتىستى.

اتاپ ءوتۋ كەرەك، قازاقستان كوپ جىلداردان بەرى «جىبەك جولى بويىنداعى ەكونوميكالىق ءدالىز» تۇجىرىمداماسىمەن تىكەلەي قيىساتىن جوبالاردى جۇزەگە اسىرىپ كەلەدى. بۇل تۋرالى اوسشك سامميتىندە قازاقستان پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆ تا ايتتى. «كەلەسى جىلى ازيادان ەۋروپاعا تاۋار جەتكىزۋ ۋاقىتىن ەكى ەسەگە قىسقارتاتىن «باتىس ەۋروپا-باتىس قىتاي» اۆتوماگيسترالى ىسكە قوسىلادى. ليانيۋنگان پورتى ارقىلى قىتاي مەن وڭتۇستىك-شىعىس ازياعا شىعاتىن تەمىرجول ماگيسترالى ىسكە قوسىلادى. يران مەن پارسى شىعاناعىنا جول تارتاتىن تەمىرجول قۇرىلىسى دا اياقتالىپ قالدى. بۇنىڭ بارلىعى - قازىرگى زامانعى جاڭا ۇلى جىبەك جولى»، - دەدى ەلباسى.

جوعارىدا اتاپ وتىلگەن «جىبەك جولى» جارمەڭكەسىنىڭ قوناعى جامبىل وبلىسىنىڭ اكىمى كارىم كوكىرەكبايەۆ قازاقپارات تىلشىسىنە بەرگەن ەكسكليۋزيۆتى سۇحباتىندا دا «بيىلعى جىلدىڭ شىلدە ايىنىڭ باسىندا جامبىل وبلىسىندا «باتىس ەۋروپا-باتىس قىتاي» جولىنىنىڭ ۋچاسكەسى اشىلاتىنىن» مالىمدەگەن بولاتىن.

سونىمەن، قىتاي، قازاقستان جانە ازيانىڭ وزگە ءبىرقاتار ەلدەرى اۋقىمدى «جىبەك جولى بويىنداعى ەكونوميكالىق ءدالىز» جوباسىن جۇزەگە اسىرۋعا بەلسەندى كىرىسىپ كەتتى.