جات جەردىڭ توپىراعى بۇيىرعان قانداستارىمىز
ولاردىڭ ءتول وتانىنان تىستا قالۋىنىڭ بەلگىلى ءبىر تاريحي سەبەپتەرى بار. ءبىرشاماسى تۋعان جەردىڭ توپىراعىن ساعىنىپ، سوندا ومىردەن وزعان.
سىزدەرگە جات جەردىڭ توپىراعى بۇيىرعان قانداستارىمىز جايلى دەرەكنامانى ۇسىنامىز.
ءابۋ ناسىر ءال- فارابي -قازىرگى سيريانىڭ داماسك قالاسىنداعى باب ءاس-ساعير زيراتىندا جەرلەنگەن.
بەيبارىس سۇلتان - 1223-77-جىلدارى مىسىردا بيلىك قۇرعان. قىپشاق دالاسىندا تۋعان داڭقتى ءامىرشى كايردە جەرلەنگەن.
مۇحامەد حايدار دۋلاتي -«تاريحي راشيدي» جانە «جاھاننامە» داستاندارىنىڭ اۆتورى. ءۇندىستانداعى كاشمير شتاتىنداعى مازاري-ي-سالاتيندە (پاتشالار قورىمى) جەرلەنگەن.
مۇستافا وزتۇرىك - تاەكۆوندو سپورتىنان الەمنىڭ التى دۇركىن چەمپيونى. ستامبۇلداعى زيراتتا جەرلەنگەن.
مۇستافا شوقاي - قازىرگى گەرمانيانىڭ استاناسى بەرليندە جەرلەنگەن.
ءماجىت ايتبايەۆ - مۇستافا شوقايدىڭ ۇزەڭگىلەس سەرىگى. قالتاي مۇحامەدجانوۆتىڭ «كوكتوبەدەگى كەزدەسۋ» اتتى پەساسىنداعى اقىن اساننىڭ پروتوتيپى. توپىراق گەرمانيانىڭ درەزدەن قالاسىنان بۇيىرىپتى.
قاجىعۇمار شابدان ۇلى - «قىلمىس» تريلوگياسىنىڭ اۆتورى. قىتايدىڭ شاۋەشەك قالاسىندا جەرلەنگەن.
رەسەي
قادىرعالي جالايري - ريازان وبلىسى، قاسىموۆ قالاسىنداعى مۇسىلمان قورىمىندا زيراتى ورنالاسقان.
قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى - استراحان وبلىسىنا قاراستى «قۇرمانعازى توبە» دەپ اتالاتىن جەردە جاتىر.
ءاليحان بوكەيحان - الاشوردانىڭ قۇرىلتايشىلارىنىڭ ءبىرى. 1937-جىلى ماسكەۋدە جەرلەندى.
سالىمگەرەي جانتورين - ۋفا قالاسىندا جەرلەنگەن.
جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ - ماسكەۋدە جەرلەنگەن. ونىڭ قابىرىن 1970-جىلعا دەيىن بەلگىسىز بىرەۋلەر تازالاپ، كۇتىپ جۇرگەن. كەيىن زيرات ءۇستى تەگىستەلىپ كەتتى.
ماعجان جۇمابايەۆ - ماگادان وبلىسى، سۋسۋمان اۋدانى، بەرەلەح اۋىلىنىڭ ماڭىندا جەرلەنگەن.
ەليزاۆەتا ءاليحان قىزى ءسادۋاقاسوۆا - ءاليحان بوكەيحاننىڭ قىزى، سماعۇل ءسادۋاقاستىڭ جارى، دارىگەر- تەراپيەۆت، مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى. وتان سوعىسىنا ءوزى سۇرانىپ اتتانعان. 1971-جىلى ماسكەۋدە جەرلەنگەن.
نىعمەت نۇرماقوۆ - الاش ارىسى. زيراتى ماسكەۋ قالاسىندا ورنالاسقان.
سۇلتانبەك قوجانوۆ - استانانى ورىنبوردان قىزىلورداعا كوشىرۋگە جانە «كيرگيز» ءسوزىن «قازاق» اتاۋىنا اۋىسۋىندا ەرەن قايرات كورسەتكەن. ول دا ماسكەۋدە جەرلەنگەن.
ءنازىر تورەقۇل - ك س ر و- نىڭ ساۋد ارابياسىنداعى وكىلەتتى وكىلى بولعان. زيراتى ماسكەۋدە ورنالاسقان.
تۇرار رىسقۇلوۆ - ك س ر و- نىڭ ۇلت ىستەرى جونىندەگى حالىق كوميسسارياتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولعان. زيراتى ماسكەۋدە قويىلعان.
عاني مۇراتبايەۆ - كوممۋنيستىك جاستار ينتەرناتسيونالىنىڭ قايراتكەرى. وكپە اۋرۋىنان قايتىس بولىپ، ماسكەۋدەگى ۆاگانكوۆ قورىمىندا جەرلەندى.
احمەت ءبىرىمجانوۆ - I جانە II مەملەكەتتىك دۋماعا دەپۋتات بولىپ سايلانعان. زيراتى سانكت-پەتەربۋرگتەگى ۆولكوۆ قورىمىندا جاتىر.
قايىربولات مايدانوۆ - اۋعان سوعىسىندا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى بولعان جالعىز قازاق. 1100 ساعات ۋاقىتىن اۋەدە وتكىزگەن. 1250 تاپسىرمانى ءوز دەڭگەيىندە ورىنداعان. 2000-جىلى شەشەنستانداعى سوعىستا ەرلىكپەن قازا تاپقاننان كەيىن «رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ باتىرى» اتاعى بەرىلدى. سانكت-پەتەربۋرگتە جەرلەنگەن.
ەرىك قۇرمانبايەۆ - ايگىلى وپەرا ءانشىسى. ك س ر و-داعى تۇڭعىش كونتارتەنور (وپەراداعى ەرلەر داۋىسىنىڭ ەڭ جوعارى دياپازونى). ماسكەۋدەگى ۆاگانكوۆ زيراتىنا قويىلعان.
موڭعوليا
كۇلتەگىن باتىر - قاپاعان مەن بىلگە قاعاننىڭ تۇسىندا ءومىر سۇرگەن تۇركى مەملەكەتىنىڭ داڭقتى قولباسشىسى. ەجەلگى تاريحي-پوەزيالىق جازبا دەرەكتەر بويىنشا، 16 جاسىندا بەس قارۋىن اسىنىپ، ەل قورعاعان. اعاسى تونىكوكتى تاققا وتىرعىزىپ، ءوزى ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن ات ارقاسىندا عۇمىر كەشكەن. تاسقا قاشالعان كۇلتەگىن جازۋى بۇكىل ادامزاتتىڭ باعا جەتپەس مۇراسى.
مۋكراس زايسانوۆ - العاشقى قازاق گەنەرالدارىنىڭ ءبىرى، اتى اڭىزعا اينالعان ايگىلى ۇشقىش. 1945-جىلى جاپونيامەن بولعان سوعىستا تەڭدەسسىز ەرلىگى ءۇشىن گەنەرال-مايور اتاعىن يەمدەنگەن. موڭعوليا اسكەري-اۋە كۇشتەرىنىڭ باس قولباسشىسى بولعان. 1976-جىلى داڭقتى باتىر ۇلان-باتوردا جەرلەنگەن.
وزبەكستان
تاۋەكەل حان - 1583-98-جىلدارى بيلىك قۇرعان قازاق (قازاق جانە قالماق) حانى. بۇقارا قالاسىن الۋ ءۇشىن بولعان سوعىستا اۋىر جارالانىپ، تاشكەنتكە كەلىپ قايتىس بولادى. سامارقان قالاسىندا جەرلەنگەن.
شىعاي حان - 1580-82-جىلدارى بيلىك ەتكەن قازاق حانى. سامارقاندا جەرلەنگەن.
جالاڭتوس ءباھادۇر سەيىتقۇل ۇلى - باتىر قولباسشى، ءبي. سالقام جاڭگىردىڭ جوڭعارلارمەن بولعان قاقتىعىسىندا اسكەري قولداۋ بەرگەن. باتىردىڭ دەنەسى سامارقاننىڭ داعبيد قىستاعىندا جەرلەنگەن.
ايتەكە ءبي - «جەتى جارعىنى» جاساۋشىلاردىڭ ءبىرى. ايتەكە ءبيدىڭ قابىرى تاشكەنتتەن 75 شاقىرىم جەردەگى قاۋىنشى جانە شىناز اۋىلدارىنىڭ جانىندا ورنالاسقان.
تولە ءبي - ءۇش ءجۇزدىڭ ۇلىستارىنىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، تاۋكەنى حان ەتىپ سايلاۋعا ۇيىتقى بولعان. ۇلى ءجۇزدىڭ ءبيى تاشكەنتتىڭ شايقانتاۋىر زيراتىندا جەرلەنگەن.
سىرىم دات ۇلى - قاراقالپاقستاندا جەرلەنگەن.
ەر قوساي - ەر قوساي مەن جۇبايى وعىلمەڭلى انا نوكىس قالاسىنىڭ بەستوبە جەرىندە جەرلەنگەن.
سابىر راحىموۆ - گۆارديا گەنەرال-مايورى، داڭقتى قولباسشى. تاشكەنتتەگى كافانوۆ ساياباعىندا جەرلەنگەن.
حايرەتدين بولعانبايەۆ - الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ بەلسەندىسى، تاشكەنتتە زيراتى ورنالاستىرىلدى.
دايىنداعان: جولداس ورىسبايەۆ
ماسساگەت
سۋرەت: e-history.kz