قازاقتاردئ قذلدئققا ساتقان

فوتو: None
استانا. قازاقپارات - 1737 - جئلئ قاتئن پاتشا اننا يوانوأنانئث پارمةنئمةن ءسئبئر جاقتا ياعني قازئرگئ قازاقستاننئث   سولتذستئك وثئرئندة قذل ساؤداسئ زاثداستئرئلدئ.

بذل زاث 1822 - جئلئ «ءسئبئر قازاقتارئن باسقارؤ» ةرةجةسئ شئققان سوث عانا كذشئن جويدئ.

دةمةك ورئستار 1737-1822 - جئلدار ارالئعئندا 85 جئل بويئ قازاقتاردئ قذلدئققا ساتؤمةن اينالئسقان.   
1755 - جئلئ جوعارئداعئ قذل ساؤداسئن زاثداستئرعان قاتئن پاتشا پارمةنئنة قوسئمشا جارلئق قابئلدانئپ، وندا پومةششيكتةر ساتئپ العان قذلدارئن تاؤار رةتئندة ايئرباستاؤعا، ولاردئ شوقئندئرؤعا ةرئكتئ ةكةندئگئ كورسةتئلدئ.

وسئنداي  «زاثداردئث» سالدارئنان  XVIII عاسئردئث باسئندا كازاك جاساقتارئ مةن ورئس وتريادتارئ  سةبةپتئ-سةبةپسئز  قازاق اؤئلدارئنا ءجيئ-ءجيئ باسقئنشئلئق شابؤئلدار جاساپ، جذزدةگةن ادامداردئ ءولتئرئپ،  جذزدةگةن  قئز-جئگئتتةردئ،  جاس بالالاردئ تذتقئنعا الئپ كةتئپ وتئرعان. ولار پومةششيكتةرگة، دأورياندارعا، اسكةري ادامدارعا ساتئلاتئن بولعان. ءتئپتئ قازاقتاردئث حيؤا بازارئنا اپارئپ ساتئلعانئ تؤرالئ دا دةرةكتةر بار.

زةرتتةؤشئ امانتاي كاكةن «زذلمات جئلداردئث زاپئرانئ» اتتئ زةرتتةؤ ةثبةگئندة: «قذل ساؤداسئنا تذسكةن قازاقتاردئث قذنئ بازار نارقئنا بايلانئستئ وزگةرئپ تذرعان. ماسةلةن، 1737 - جئلئ 40 جاستاعئ ايةل 12 سومعا، 30 جاستاعئ جئگئت (كةلئنشةگئمةن قوسا) 1 ات، 1 قذلئن جانة 16 سومعا باعالانعان. 1748 - جئلئ اؤلية پةتر قورعانئندا 25 جاستاعئ ايةل قذلئندئ بية جانة شذعا شةكپةنگة ايئرباستالعان.

20 جاستاعئ قازاق جئگئتئنئث باعاسئ 15 سومعا جةتكةن. سول كةزدئث باعاسئمةن ءئرئ قارا مالدئث ةكئ پذت (32 كةلئ) ةتئ 80 تيئن، ال، اتتئث قذنئ 91،5 تيئن بولعانئن ةسكةرسةك، قازاقتئ قذلدئققا ساتؤ اسا ءتيئمدئ بيزنةس كوزئ بولعان» دةيدئ. («تاعدئرلاردئ بئرئكتةرگةن قازاقستان»، استانا. 2010 ج. 61-ب)

1911 - جئلئ سةمةيدة جارئق كورگةن: «زاپيسكي گةوگرافيچةسكوگو وبششةستأا» اتتئ ةثبةكتة: «1808 - جئلئ ورئستار قازاق  بالالارئن  ساتئپ الؤعا جانة ايئرباستاؤعا ذكئمةت اتئنان قذقئق الدئ، ءبئراق ساتئپ الئنعان قذلدار 25 جاسقا تولعاندا ةركئندئك الاتئن بولدئ.

بذل ءالئ ليبةرالدئق زاث ةدئ. ويتكةنئ، بذل زاث شئقپاي تذرئپ-اق كازاكتار  جانة ءارتذرلئ اسكةري قئزمةت اتقارعان ادامدار قازاقتاردئث  ايةلدةرئن، بالالارئن جانة اؤئل-ذيدةگئ قئزمةتشئلةرئن كذشپةن تارتئپ الاتئن ةدئ. ءبئراز أوةأودا قازاق ايةلدةردةن گارةم ذستايتئن. ايةلدةردئث باعاسئ سالئستئرمالئ وتة تومةن بولدئ: 7 جاستاعئ قئز 20 تيئن تذردئ، ال ذل بالا  25 تيئن، ةرةسةكتةردئث باعاسئ 10 نان 20 سومعا دةيئن كوتةرئلدئ. ساؤدا وتكئزةتئن ورتالئق ول ءئربئت جارمةثكةسئ بولدئ» دةپ جازادئ.

جازؤشئ ءسابيت مذقانوأتئث «قازاقتئث ХҮІІІ-ХІХ عاسئرداعئ ادةبيةت تاريحئنئث وچةركتةرئ» اتتئ 1942 - جئلئ جارئق كورگةن ةثبةگئندة: «1819 - جئلئ الةكساندر І پاتشا قازاقتئث بالالارئن ساتئپ الؤعا، باسقاعا ساتؤعا مذمكئندئك بةرةتئن  زاث شئعاردئ. بذل وقيعا جايلئ الةكسةي لةأشين  1832 - جئلئ جازعان «قئرعئز-قازاق وردالارئنئث تاريحئ» اتتئ كئتابئندا: «بازاردا قازاقتئث ةر بالالارئنئث ساتئلاتئن قذنئ 4-5 قاپشئق ارئش ءبيداي، قئز بالانئث باعاسئ 3-4 قاپ ارئش ةدئ» دةيدئ. جانة ءبئر ايدا قازاقتان 100 بالا ساتئلعانئن ايتادئ. (جذلدئز جؤرنالئ، 1991 - جئل، №6، 149-ب.)

وسئ دةرةكتةرگة وي جئبةرئپ وقئعان ادام: اتا-باباسئن قذلدئققا ساتقان وتارلاؤشئلاردئث تئلئندة سويلةؤدئ ار ساناعان بولار ةدئ. ةگةردة نامئسئ بولسا...

بةكةن قايرات ذلئ

«پرةزيدةنت جانة حالئق»