بايان-ولگةي ايماعئنئث اكئمئ: ءبئزدئث وثئردة مةكتةپتةردة قازاق ءتئلئنئث ساعاتتارئ بذرئنعئداي ةمةس، ازايدئ

فوتو: None
استانا. قازاقپارات - باي-ولكة - موثعوليانئث ةث قيئر باتئسئنداعئ ايماق.

جالپئ جةر كولةمئ 45،7 مئث ك م2.

سولتذستئك-شئعئسئندا، شئعئسئ مةن وثتذستئك-شئعئسئندا ةلدئث ايماقتارئمةن، سولتذستئگئندة رةسةيمةن، باتئسئ مةن وثتذستئك-باتئسئندا قئتايمةن شةكارالاسادئ.

ايماق التاي تاؤئنئث سئلةمدةرئندة تةثئز دةثگةيئنةن 1300 مةتر بيئكتئكتة ورنالاسقان.

ورمانئ از، وزةن-كولگة باي. ايماق ورتالئعئن قوسپاعاندا، 12 اكئمشئلئك اؤدانئ بار.

بايان-ولگةي وثئرئن 90 مئثنان استام ادام مةكةندةسة، سونئث 32 مئثئ ايماق ورتالئعئندا تئرشئلئك ةتئپ وتئر. الئس-جاقئن شةتةلدةرگة تانئلعان «جاثا ءداؤئر»، «موثعول زامان» گازةتتةرئ، «شذعئلا»، «تارلان تاعزئم»، «بةس بوعدا» جؤرنالدارئ ايماقتا ءوز وقئرماندارئن تاپقان.

بايان-ولگةي ايماعئنئث بذگئنگئ تئنئسئمةن تانئسؤ ماقساتئندا ءوثئر اكئمئ دارمةن قذزئكةي ذلئمةن ارنايئ كةزدةسئپ، اثگئمةلةسؤدئث ءساتئ ءتذستئ.

- دارمةن اعا، ةث الدئمةن قازاعئ باسئم مةكةندةيتئن ءوثئردئث بذگئنگئ جايئمةن تانئستئرا وتئرساثئز. جالپئ، باي-ولكةدةگئ قازاقتئث سانئنان جاثئلئپ جاتقان جايئمئز بار. بذل جاقتاعئ ةلدئث جاعدايئ وثدئ ما، اثگئمةمئزدئ وسئدان باستاساق.

- تاريحشئلار بايان-ولگةي ايماعئنا قازاقتار وسئدان 160-170 جئل بذرئن قونئستانعان دةپ ءجذر. موثعول ةلئ قوناعئن قذرمةت تذتقان، از ذلتقا قئسپاق-قيانات جاسامايتئن حالئق. وتكةن عاسئردا ساياسي قؤعئن-سذرگئندئ بايئرعئ ذلتپةن جاپپاي بئرگة كوردئك.

سوتسياليستئك لاگةر قذلاپ، نارئقتئق ةكونوميكاعا كوشكةن ؤاقئتتا حالئقتئث جاعدايئ تومةندةپ كةتتئ. توقسانئنشئ جئلداردئث باسئندا قازاق كوشئ اتامةكةنگة بةت تذزةدئ. سول ؤاقئتتا ارامئز ءبئراز سيرةپ قالعان ةدئ، قازئر حالئق سانئ قايتادان تذراقتالئپ، دةموگرافيالئق ءوسئم جاقسارئپ قالدئ. بذگئنگئ تاثدا وثئردة 91 مئث ادام مةكةن ةتسة، ونئث 90 پايئزعا جؤئعئ ءوزئمئزدئث قانداستارئمئز.

باي-ولگةي موثعول ةلئ ءذشئن ةكونوميكالئق جاعئنان ماثئزدئ ايماق سانالادئ. بئزدة سوثعئ 4-5 جئلدئث جذزئندة حالئقتئث جاعدايئ جاقسارئپ قالدئ. وعان بئرنةشة سةبةپ بار. بئرئنشئدةن، ةل ةكونوميكاسئ نارئقتئق داعدارئس كةزةثدةرئنةن ءوتئپ، دامؤ ساتئسئنا ئلئكتئ.

ةكئنشئدةن، حالئق اراسئندا ساؤدا جاقساردئ، مال باعاسئ ارتئپ، تذراقتادئ. ماسةلةن، قازئر ساؤداگةرلةردئث كوبئنئث تذراقتئ ساؤدا ورئندارئ بار. ولار ءبئر سالالئ كاسئپتةن ءار سالالئعا كوشتئ. بذرئن كوبئنة تةك قئتايدان نةمةسة رةسةيدةن، ءيا بولماسا ئشكئ ايماقتاردان تاؤار اكةلئپ جذرگةن ساؤدا يةلةرئ قازئر بئرنةشة باعئتتار بويئنشا تاؤار تاسيدئ.

نةمةسة ساؤدامةن جاعدايئن جاقسارتقاندار كاسئپتئث باسقا تذرئنة كةتئپ جاتادئ. موثعول ةلئ 2020 - جئلدارعا قاراي دذنيةجذزئنئث ورتا دةثگةيلئ مةملةكةتتةرئنئث قاتارئنا كئرةمئز دةگةن باعدارلاما بةكئتكةن. ول دا حالئقتئث ءال-اؤقاتئنئث كوتةرئلؤئنة بارئنشا سةبةپ بولؤدا.

حالئقتئث ذشتةن ةكئسئ اؤئلدئ جةرلةردة تذراتئندئقتان، ولار نةگئزئنةن ءتورت تذلئككة قاراپ وتئر. قازئر ايماقتاعئ مالدئث سانئ 1،5 ميلليوننان اسئپ جئعئلادئ. ودان كةيئن ساؤدا-ساتتئق جاقسئ دامئعان. باي-ولكة قازاقستانعا دا، رةسةيگة دة، قئتايعا دا جاقئن ءوثئر بولعاندئقتان، ساؤدا قايناپ تذر. سونئمةن قاتار، قازئرگئ تاثدا ايماعئمئزدا تاؤ-كةن ءوندئرئسئن دامئتؤ قارقئندئ قولعا الئندئ.

بذل موثعول ذكئمةتئنئث ارنايئ باعدارلاماسئ بويئنشا جذزةگة اسئرئلؤدا. سونداي-اق، شاعئن جانة ورتا بيزنةستئ دامئتامئن دةگةندةرگة مةملةكةت تاراپئنان قايتارئمسئز گرانتتار مةن پايئزئ تومةن نةسيلةر بةرؤ باعدارلامالارئ بار.

 

- ذكئمةت تاراپئنان بولسئن، ايماق باسشئلئعئ تاراپئنان بولسئن، ازاماتتاردئث بةلگئلئ ءبئر كاسئپ اشؤئ، حالئقتئ جذمئسپةن قامتؤئ ءذشئن قانداي قاجةتتئ باعدارلامالار جذزةگة اسئرئلئپ جاتئر؟

- بذدان بذرئنعئ جئلدارئ كاسئپكةرلئكتئ، سونئث ئشئندة شاعئن ءوندئرئستئ دامئتؤ تؤرالئ باعدارلاما ةنگئزئلگةن بولاتئن. كئشئگئرئم سةح، كاسئپورئن اشقئسئ كةلةتئندةر ءذشئن ذكئمةت 3 پايئزدئق جةثئلدةتئلگةن نةسية بةرة باستادئ.

ءبئراق تالاپ بويئنشا اشئلاتئن ونةركاسئپ بئرئنشئدةن ازاماتتاردئ جذمئسپةن قامتؤئ كةرةك. ةكئنشئدةن، ول حالئققا ءتيئمدئ، الةؤةتئ زور بولؤئ شارت. باستاپقئدا وسئ شارتتاردئث ورئندالماي قالعان كةزدةرئ بولدئ. ءبئراق قازئر جذرتشئلئق مذنداي قولجةتئمدئ باعدارلامانئث قانشالئقتئ ماثئزدئ ةكةنئن ءتذسئندئ. وسئ سالاعا جئل سايئنعئ بولئنةتئن قارجئنئث دا كولةمئ ارتئپ كةلةدئ.

بايان-ولگةي ايماعئنئث باسپاءسوز وكئلدةرئمةن بئرگة بذدان بولةك، بذگئنگئ تاثدا ذكئمةت 40 جاستان اسقانداردئ جذمئسپةن قامتؤ باعدارلاماسئنا تارتقان. ويلاثئزشئ، قازئر قئرئق جاستان اسقان ادام تذرماق، قئلشئلداعان جاستاردئث ةكئ قولعا ءبئر كذرةك تاؤئپ كةتؤئ قيئن زامان ةمةس پة.

ال اتالعان باعدارلاما بويئنشا ذكئمةت قئرئقتان اسقانداردئ ةگةر جوعارئ نةمةسة ورتا ارناؤئ ءبئلئمئ بولماسا، ولاردئ ارنايئ كؤرستاردان وتكئزئپ، كةيئن جذمئستارعا ورنالاستئرادئ. سونداي-اق، قولئنان ءئس كةلةتئن مذگةدةك جاندارعا پايئزسئز قارجئ (قارئز رةتئندة) بةرئلؤدة.

ولار قاراجاتقا قانداي دا ءبئر سةح، شاعئن كاسئپورئن اشادئ. ودان شئققان بذيئمدارئن ساؤدا اينالئمئنا ةنگئزئپ، ودان پايدا كورگةننةن كةيئن بارئپ ذكئمةت بةرگةن اقشانئ قايتارادئ. ال كاسئپ يةسئ بيزنةسئن ذلعايتقئسئ كةلئپ، وعان قاراجات قولبايلاؤ بولسا، ذكئمةتتةن تاعئ دا بةلگئلئ مولشةردة سوما قارئزعا الاتئن مذمكئندئگئ بار.

- موثعول ةلئنئث جةر استئ قازبا بايلئققا تولئ. وسئ سالانئ يگةرؤ، شةتةلدةن ينأةستيسيا تارتؤ بةلسةندئ جذرگئزئلئپ جاتئر ما؟ جةراستئ بايلئعئنان تذسةتئن سالئقتان ايماق حالقئ قانشالئقتئ پايدا كورئپ وتئر؟

- شئندئعئ كةرةك، موثعوليادا تاؤ-كةن ءوندئرئسئ، اسئرةسة، باتئس ولكةدةگئ ايماقتاردا دامئپ وتئرعان جوق. وعان ورتالئق ايماقتارمةن جول قاتئناسئنئث جوقتئعئ سةبةپ. تةمئرجولدئ ايتپاعاندا، ذلان-باتئردان ءبئزدئث وثئرئمئزگة دةيئن 1700 شاقئرئم تاس جولدئث قذرئلئسئ جارتئلاي عانا اياقتالعان. الداعئ ؤاقئت ذكئمةت وسئ ماسةلةنئ تذبةگةيلئ شةشةدئ دةگةن ويدامئز.

ال بيئل ولگةيدةن رةسةيدئث شةكاراسئنا دةيئن تاس جول تولئقتاي تارتئلئپ بئتةدئ. ةندئ جةراستئ بايلئعئنا ورالساق، جالپئ، ذكئمةت رةسپؤبليكا بويئنشا 15 كةن ورنئن يگةرؤدئ جوسپارلاسا، ونئث بئرةؤئ، ياعني، كذمئس كةن ورنئ ءبئزدئث ايماعئمئزدا. وسئ ناؤقاندئ جذزةگة اسئرؤ 2016 - جئلعا دةيئن قولعا الئنباق. ال كوپ ذزاماي نوگووننؤؤر سذمئنئندا مئرئش ءوندئرؤ كةن ورنئ اشئلماق. وعان قئتاي ةلئ ينأةستيسيا سالئپ وتئر. قازئر وندا 300 ادام ةثبةك ةتسة، جوبا تولئق كذشئنة ةنگةن كةزدة 600 جذمئس ورنئ بولادئ. بيئلعئ جئلدئث تامئز ايئنا دةيئن جئلدئق قؤاتئ 300 مئث توننا سةمةنت زاؤئتئ ئسكة قوسئلعالئ تذر.

بذرئن كةن ورئندارئنان كةلةتئن سالئق تذگةلدةي مةملةكةت قازئناسئنا كةتةتئن. سوثعئ قازبا بايلئقتارعا قاتئستئ زاثعا بايلانئستئ سالئناتئن سالئقتئث 25 پايئزئ جةرگئلئكتئ جةردئث بيؤدجةتئنة بةرئلةتئن بولدئ.

- قازاقستانمةن ةكونوميكا، بئلئم، ساؤ-دا، مادةنيةت، سپورت، باسقا دا سالالار جاعئنان بايلانئستارئثئز تئعئز با؟

- بئلتئر ذلان-باتئر قالاسئندا دذنيةجذزئ قازاقتارئنئث كئشئ قذرئلتايئ ءوتتئ. وعان قازاقستاننان دذنيةجذزئ قازاقتارئ قاؤئمداستئعئ ءتوراعاسئنئث ورئنباسارئ تالعات ماماشةأ باستاعان ءبئر توپ زيالئ قاؤئم وكئلدةرئ قاتئستئ. اتامةكةنمةن بايلانئستئ جاثا دةثگةيگة كوتةرؤ، ةتةنة جاقئنداسؤ ماسةلةلةرئ ايتئلدئ.

وتكةن جئلدئث قازان ايئندا ءوزئم باستاپ، ايماقتئث ءبولئم-مةكةمة باسشئلارئ بار دةلةگاسيامئز وسكةمةن قالاسئنا بارئپ، وبلئس جةتةكشئسئ بةردئبةك ساپاربايةأپةن كةزدةسؤ وتكئزئپ، ءبئرتابان جاقئندادئق دةپ ايتؤعا بولادئ.

بذل جولعئ ساپارئمئزدا ماماندار تارتؤ، اسئرةسة، دارئگةر، مذعالئمدةردئث تاجئريبة الماسؤئ ماسةلةلةرئ كوتةرئلگةن بولاتئن. سونئث ارقاسئندا قازاقستان جاعئنان بئزگة 3 مئث كئتاپ كةلئپ، وقؤلئق قورئنئث مولايئپ قالعان جايئ بار.

قازئرگئ تاثدا ايماق تذرعئندارئ «وتاؤ-TV» ساندئق تةلةارناسئنا كوشة باستادئ. ولار رةسيأةر قذرئلعئسئن اكةلئپ ورناتئپ، قازاقستاننئث بارلئق ارنالارئن كورؤگة مذمكئندئك الدئ.

بذل دا اتامةكةنئمئزدةن جةتكةن سوثعئ، سونئ جاثالئقتاردان حاباردار بولئپ وتئرامئز. سونداي-اق ايماعئمئزدئث دراما تةاترئنئث ئشكئ جوندةؤئ كةزئندة كورةرمةن ورئندئقتارئ ةل جاقتان جةتكئزئلدئ. موثعول ةلئنئث زاثئندا از ذلتتاردئث ءتئلئن ساقتاؤ قذقئعئ تؤرالئ باپ بار. ال ءتئل، مادةنيةت، وقؤ-ءبئلئم جاعئنان قئساستئق بولئپ كورمةپتئ.

توقسانئنشئ جئلدئث باسئندا سوتسياليستئك جذية قذلاپ، نارئقتئق كةزةث باستالعاننان كةيئن ايماعئمئزعا قازاقستاننان كةلئپ تذرعان مةرزئمدئك باسئلئمداردئث جةتكئزئلؤئ مذلدةم توقتادئ. مةن قازاق ذكئمةتئنة وسئ ماسةلةنئ وث جولعا قويئپ، شةشؤئن سذرايمئن.

بذل تةك مةنئث عانا ةمةس، شالعايداعئ قانداستاردئث دا تئلةگئ. ءوسئپ كةلة جاتقان جاس ذرپاق ةث الدئمةن اتامةكةننةن كةلةتئن گازةت-جؤرنالداردئ وقئپ، ءوزئنئث ءتئلئن، سالتئن ساقتاي الادئ. ال ءبئلئم جاعئنا كةلسةك، كةثةس زامانئندا وقؤ باعدارلاماسئ جالپئعا بئردةي بولدئ. قازئرگئ قازاقستاندا بةكئتئلگةن باعدارلاما ءبئزدئث باعدارلاماعا سايكةس كةلمةيدئ. ءبئزدئث وثئردة ورتا مةكتةپتةردة قازاق ءتئلئنئث ساعاتتارئ بذرئنعئداي ةمةس، ازايدئ.

وزدةرئثئز بئلةسئزدةر، وتكةن جئلئ قازاقستاندا حالئقارالئق كوكپار تارتئسئ ءوتئپ، وعان بايان-ولگةي ايماعئنئث كومانداسئ قاتئستئ. سونداي-اق سوثعئ جئلدارئ «سالبؤرئن» بذركئتشئلةر سايئسئنا دا قاتئسؤدئ داستذرگة اينالدئردئق. ال ءبئزدئث ءبئلئم، عئلئم، ونةر جاعئنان بايلانئسئمئز ذزئلمةسة دةگةن تئلةگئم بار.

- تاقئرئبئمئزدئ مادةنيةت، تذرمئستئق سالاعا بذرساق. باي-ولكة قازاقتارئ حالقئمئزدئث كونة عذرئپتارئن ساقتاعان جذرت، سونئث ئشئندة، اسئرةسة، بذركئت سالؤ، ساياتشئلئقتئ بذگئنگئ كذنگة جةتكئزدئ. كةلةشةكتة وسئ ءتول ونةرئمئز بار، كيئز، سئرماق باسؤ، كيئز ءذي جاساؤ، باسقا دا اتا ءداستذرئمئزدئ جالعاستئرئپ اكةتةتئن ذرپاق ءوسئپ كةلة مة؟

- اللاعا تاؤبة دةيمئز، ءتول ونةرئمئز دامئماسا، كةمئپ جاتقان جوق. قازئرگئ تاثدا كوز مايئثدئ تاؤئسئپ، قولئثدئ ويئپ وتئرئپ كةستة سالئپ، تذسكيئز جاساپ وتئرمايدئ دايئن ستانوكتار بار. سولاردئث كومةگئمةن كةز كةلگةن ويؤئن سالا الادئ. تةك وسئ بذرئننان كةلة جاتقان ءتول ونةرئمئزدئ شةتةلدةرگة دارئپتةؤ جاعئ اقساپ تذر.

ال ساياتشئلئقتئ 2010 - جئلئ بايان-ولگةي ايماعئ يؤنةسكو-عا تئركةتئپ، سةرتيفيكاتئن الدئق. بذگئنگئ كذنئ جئلئنا ةكئ رةت كوكتةم مةن كذز ايلارئندا بذركئتشئلةر كونكؤرسئ ذيئمداستئرئلئپ كةلةدئ. ونئث ءبئرئ ايماعئمئزدا بولسا، ءبئرئ ذلان-باتئر ماثئندا وتكئزئلةدئ.

سةبةبئ، جةرگئلئكتئ ذلت وكئلدةرئمةن قوسا، شةتةلدةردةن كةلةتئن تؤريستةر بذعان اسا قئزئعؤشئلئق تانئتادئ. ال ناسيحات جذمئستارئن مادةنيةت جانة تؤريزم مينيسترلئگئ ارقئلئ جذرگئزةمئز دةگةن ويدامئز. بئلتئر ذلان-باتئردئث ورتالئعئندا كيئز ءذي تئگئپ قويئپ ناؤرئز تويئن وتكئزدئك. جةرگئلئكتئ حالئق بذعان اسا تذسئنئستئكپةن قاراپ، قئزئعؤشئلئق تانئتتئ. ذلتتئق ءداستذرئمئزدئ، سالتئمئزدئ، كيئم، تذرمئستئق بذيئمدارئمئزدئث كورمةسئن تاماشالادئ، تاعامدارئمئزدان اؤئز ءتيدئ. ةندئ وسئ ءذردئستئ بيئلعئ ناؤرئزدا دا قايتالاساق دةپ وتئرمئز.

- اثگئمةثئزگة راحمةت!

قئدئربةك قيئسحان ذلئ.

قوستاناي-باي-ولكة-قوستاناي.

Qaznews.kz