كؤاگةرلةر «قورعاسءئسئنئث» اقيقاتئن ايتتئ

فوتو: None
استانا. 24 - شئلدة. قازاقپارات - الماتئداعئ س ي-18 تةرگةؤ يزولياتورئنئث جانئنداعئ اكئمشئلئك عيماراتتا «قورعاس»، «قالجات» جانة «دوستئق» كةدةندئك بةكةتتةرئندة كونتراباندالئق تاؤارلاردئ وتكئزؤمةن اينالئسقان 45 ادامعا قاتئستئ سوت پروسةسئ جالعاسؤدا.

سوت قئلمئستئق ئسكة كؤاگةر رةتئندة تارتئلعان 600 ادامنان جاؤاپ الؤدان باستالدئ. سوت پروسةسئنة الماتئ قالاسئنداعئ قئلمئستئق ئستةر جونئندةگئ مامانداندئرئلعان اؤدانارالئق اسكةري سوتئنئث ءتوراعاسئ سوأةتحان ساكةنوأ ءتوراعالئق ةتؤدة.

كذن سايئن ساعات 10.00 دة باستالاتئن سوت پروسةسئندة كذنئنة ون بةس كؤاگةردةن جاؤاپ الئنادئ. قازئر ةكئ جذزگة جؤئق كؤاگةر سوت الدئندا جاؤاپ بةردئ. كؤاگةرلةر نةگئزئنةن، قارجئ پوليسياسئ، كةدةن قئزمةتكةرلةرئ، قئتايدان جذك (تاؤار) الئپ شئققان كولئك جذرگئزؤشئلةرئ، ولاردئ قويماعا دةيئن شئعارئپ سالؤشئ «جولسةرئكتةر» سياقتئ ةكونوميكالئق كونتراباندا ئسئنة قاتئسئ بار دةگةن ادامدار. بذدان ةكئ جئل بذرئن قئلمئستئق ءئستئ قوزعاعان كةزدة تةرگةؤشئلةر ولاردان جاؤاپ العان. سول بويئنشا كؤاگةرلةر سوت پروسةسئندة مةملةكةتتئك ايئپتاؤشئنئث سذراقتارئنا جاؤاپ بةرؤدة. سوت پروسةسئندة ورئسشا دا، قازاقشا دا دذرئس جاؤاپ بةرة المايتئن، وزدةرئ استئنا قول قويعان تذسئنئكتةمةلةرئن ةجئكتةپ ارةث وقيتئن كؤاگةرلةردئ دة كوردئك، سونداي-اق، كؤاگةرلةردئث ئشئندة ةكئ جئل بذرئن تةرگةؤشئلةرگة نة دةپ جاؤاپ بةرگةنئن ذمئتئپ قالعاندار دا كةزدةسةدئ.

سوت زالئنا كؤاگةر رذستةمجان ءماسئموأ شاقئرئلدئ. ول تؤرالئ قئسقاشا مالئمةت: ذلتئ - ذيعئر، ءبئلئمئ - ذيعئرشا 9-سئنئپتئ بئتئرگةن، ورئسشا حات تانئمايدئ، قازاقشا ةجئكتةپ وقيدئ، سوتتالؤشئلاردئث ئشئندة تؤئستارئ جوق. 2007-2010 - جئلدارئ «مان»، «كاماز» اأتوكولئكتةرئندة جذرگئزؤشئ بولئپ جذمئس ئستةپ، قئتايدان قازاقستانعا تاؤار تاسئمالداعان. سوت زالئندا كؤاگةر ماسئموأتةن تذسئنئكتئ جاؤاپ الؤ ءذشئن، ةكئ جاقتئ اثگئمةنئ قازاق-ورئس تئلئنة اؤداراتئن ءتئلماشتئ اراعا سالؤعا تؤرا كةلدئ.

ءتئپتئ ادأوكاتتار ونئث حات تانيتئندئعئنا كذمان كةلتئرئپ، تةرگةؤشئلةرگة بةرگةن جاؤابئن ءوزئ وقئپ بةرؤئن تالاپ ةتتئ. قئلمئستئق ئسكة تئركةلگةن، ءماسئموأتئث بةرگةن جاؤاپتارئ بويئنشا تةرگةؤشئ جاساعان حاتتاماداعئ سؤديا كورسةتكةن قازاق تئلئندة جازئلعان سويلةمدئ كؤاگةر قينالئپ، ارةث وقئدئ. تةرگةؤ جذمئستارئنئث كورسةتكئشتةرئ بويئنشا كؤاگةر ماسئموأتةن جاؤاپ العان پروكؤرور، ونئث سوزدةرئنةن شةكارا ارقئلئ قئتايدان تاسئمالداناتئن جذكتئث كةدةننةن كونتراباندالئق جولمةن وتةتئندئگئن ايعاقتايتئن ةشتةثة تابا المادئ. سوعان قاراعاندا، بذدان بذرئن جاؤاپ العان تةرگةؤشئلةر ءماسئموأتئث جازباشا ساؤاتسئزدئعئن پايدالانعان با دةگةن وي كةلةدئ.

«قئتايدان شئققاندا قولئمئزعا كونأةرتكة سالئپ بارلئق قذجاتتاردئ بةرةدئ، ءبئز ونئ اشپايمئز. قازاقستان شةكاراسئنا كةلگةندة رينات، جةلتاي دةگةن جئگئتتةرگة تاپسئرامئز. نةمةسة قئتايداعئلار بئزگة تةلةفوننئث ءنومئرئن بةرةدئ، ءبئز سوعان حابارلاسئپ، شاقئرئپ الامئز. كةدةنگة كةلگةندة تارازئدان، رةنتگةننةن وتةمئز، كولئكتئث ذزئندئعئن، ةنئن ولشةيدئ.

سودان كةيئن قوراپتئث ةسئگئنة پلومبا سالادئ. كةدةندئك راسئمدةؤدةن وتكةننةن كةيئن قازاقستان اؤماعئندا ءبئزدئ «شئعارئپ سالؤشئلار» (سوپروأوجدايؤششية) توسئپ الادئ. ارئ قاراي بئرنةشة جذك كولئكتةرئ كولوننامةن الماتئعا قاراي شئعامئز. شئعارئپ سالؤشئلار ارتئمئزدان جةثئل اأتوكولئكتةرمةن ئلةسئپ وتئرادئ. ولاردئث تذرلةرئن كورگةنمةن اتئ-جوندةرئن بئلمةيمئن. ولار ذستةرئنة فورما كيمةگةن. جول بويئندا ماي قئزمةتكةرلةرئ توقتاتسا اقشا جيناپ بةرةمئز» دةدئ ءماسئموأ.

«قانشا اقشا بةرةسئثدةر؟» دةگةن پروكؤروردئث سذراعئنا ول: «كولئك باسئنا مئث تةثگةدةن بةرةمئز» دةپ جاؤاپ بةردئ كؤاگةر.

سوتتا جاؤاپ الئنعان تاعئ ءبئر جذك كولئگئن جذرگئزؤشئ، جاركةنتتئك ذيعئر عاريپجان يؤسؤپوأ 2007 - جئلدان بةرئ قئتايدان قازاقستانعا تاؤار تاسؤعا جالدانعانئن ايتادئ. كؤاگةر قئتايدان تاؤار ارتئلعان جذك كولئگئنئث قالاي شئعاتئنئن، كةدةننةن قالاي وتةتئنئن ءتذسئندئرئپ بةردئ.

«قئتايدا بئزگة جذكتئ اكةلئپ تيةيدئ. تذراقتئ كليةنتتةرئمئز جوق. كئم تيةسة دة بئزگة ءبارئبئر - مارينا، كارئم، جةلتاي سياقتئ دةكلارانتتار كوپ» دةيدئ يؤسؤپوأ.

«دةكلارانتتار»» دةگةن كئمدةر؟ بروكةرلةر مةن دةكلارانتتار - بذلار ءارتذرلئ ادامدار ما؟» دةپ سذرادئ مةملةكةتتئك ايئپتاؤشئ، ادئلةت اعا تةرگةؤشئسئ الةكساندر كيرياك.

يؤسؤپوأ: «ءبئز قئتايدان شئعامئز، قازاقستان كةدةنئنةن وتةمئز. سودان كةيئن بئزگة تةلةفون ءنومئرئن بةرةدئ، ءبئز سول ارقئلئ دةكلارانتتئ تابامئز».

«دةكلارانتتار»» دةگةن كئمدةر ةكةنئن ايتئثئزشئ؟» دةپ تاعئ سذراق قويدئ پروكؤرور.

«مةن بئلمةيمئن. ءبئز قاراپايئم عانا ادامدارمئز، بئزگة ايتادئ: «دةكلارانت» دةپ، ءبئز دة «دةكلارانت» دةيمئز. مئسالئ، مةن ءسئزدئث شةنئثئزدئث قانداي ةكةنئن بئلمةيمئن. ماعان «پروكؤرور» دةپ ايتسا، مةن دة «پروكؤرور» دةيمئن» دةگةن يؤسؤپوأتئث جاؤابئنا زالدا وتئرعان جذرت دؤ كذلدئ.

«ولار جذكتئ تيةگةن سوث ينأايس، تاعئ باسقا قذجاتتار بار بئرنةشة قاعازدئ قولئمئزعا بةرةدئ. كةيبئر كةزدة قذجاتتار دايئن بولماي قالسا، قولئمئزعا تةلةفوننئث ءنومئرئن بةرةدئ، سوعان حابارلاسامئز، ول ءبئزدئ ءتيئستئ قذجاتتارمةن توسئپ الادئ. مذنداي جاعدايلار وتة سيرةك بولادئ، ءبئراق قذجاتسئز كةدةنگة كئرگةن ةمةسپئز. كةيدة بارلئق جذكتئث قذجاتتارئن جيناپ، قئتاي جاقتان شئعاتئن سوثعئ اأتوكولئك كةدةنگة الئپ كةلةدئ. ويتكةنئ قئتاي جاعئ ءبئزدئ ءوز اؤماعئنان تةزئرةك شئعارؤعا تئرئسادئ.

ةگةر ول جاقتان سول كذنئ شئعئپ كةتپةسةك، بئرنةشة كذن بويئ شئعا الماي، كةزةك كذتئپ جاتئپ قالامئز» دةپ تذسئندئردئ كؤاگةر.

عاريپجان يؤسؤپوأ ءوزئ ايتقانداي تذك بئلمةيتئن «قاراپايئم جذرگئزؤشئ» نةمةسة الدئثعئ سذراق الئنعان ءماسئموأ سياقتئ ةمةس، مةملةكةتتئك شةكارا ارقئلئ تاؤاردئث قالاي وتةتئندئگئنئث بذگة-شئگةسئنة دةيئن ءبئلئپ وتئر. ارتئنان ءبئز ونئ رةسمي ةمةس اثگئمةگة تارتتئق. «قورعاستا» قانداي ءئرئ ماسشتابتاعئ كونتراباندا بولؤئ مذمكئن؟ مةن وسئنئ تذسئنبةيمئن.

وندايدئث ءبارئن ءبئز - جذرگئزؤشئلةر بئلةتئن ةدئك قوي. ءبئزدئث كولئكتةرئمئزدةگئ جذكتةردئ قازاقستان جاعئ عانا ةمةس، قئتايدا دا مذقيات تةكسةرةدئ. ول جاقتا زاث قاتال. قئتايلئقتار جذكتئ دذرئس باسپاسا كةمئندة 200 مئث دوللار ايئپ سالادئ. قذداي ساقتاسئن، ةگةر مةملةكةتتئك قئزمةتكةرلةرمةن بئرئگئپ، كونتراباندامةن بايلانئستئث با - بئردةن ءولئم جازاسئنا كةسةدئ. سوندئقتان قئتايلئق مةملةكةتتئك قئزمةتكةرلةر وندايعا بارا المايدئ. ول جاقتان كونتراباندالئق جذكتئث شئعؤئ مذمكئن ةمةس. ةگةر بئزگة كونتراباندالئق جذك كةلئپ جاتسا، وندا قئتاي جاعئ نةگة تئپ-تئنئش جاتئر، ولاردا دا شؤ بولؤئ ءتيئس ةدئ عوي؟ نةگة كورشئ ةل ءذنسئز جاتئر؟» دةپ تاثعالادئ جذرگئزؤشئ-كؤاگةر يؤسؤپوأ.

بذل جاعئ بئزگة دة تذسئنئكسئز بولئپ وتئر. قئتاي جاعئنان كونتراباندامةن شئققان تاؤار جوق ةكةن، قازاقستان كةدةنئنة كةلگةن جذكتةردئث قذجاتتارئ بار. تةرگةؤ مالئمةتتةرئنة قاراعاندا، قارجئ پوليسياسئنئث كةدةندة ذستاعان جذك كولئكتةرئنئث جذرگئزؤشئلةرئ وسئلار. قازئر ولار سوتقا كؤاگةر رةتئندة كةلئپ وتئر. ةگةر ولار سوتقا وتئرئك ايتپاؤعا انت بةرئپ تذرئپ، قذجاتتاردئث بارلئعئ دذرئس بولعانئن ايتئپ وتئرسا، وندا پروسةستةگئ اثگئمة قانداي كونتراباندا توثئرةگئندة ءجذرئپ جاتئر؟

وسئ جةردة كةدةندئك وداق جانئنداعئ رةسةيدئث فةدةرالدئق كةدةن قئزمةتئنئث وكئلئ نيكولاي دانيلكو «قورعاس» كةدةن بةكةتئ تؤرالئ جذرتتئث الدئندا تةبئرةنئپ ايتقان ءسوزئ ةسكة تذسةدئ. ول 2011 - جئلئ «قورعاس» كةدةن بةكةتئ ةلةكترونيكامةن جابدئقتالؤ، قئزمةتكةرلةردئث ءوز قئزمةتئن جاقسئ ءبئلؤئ جانة تةكسةرؤدئث الدئثعئ تةحنولوگياسئ جاعئنان دةثگةيئ جوعارئ، ت م د ةلدةرئندةگئ بذكئل كةدةن بةكةتتةرئ ئشئندة ءبئرئنشئ ورئن الادئ» دةگةن بولاتئن. بذكئل پوستكةثةستئك كةثئستئكتة ءبئرئنشئ ورئندا تذرعان كةدةن بةكةتئ نةگة ءبئر كذننئث ئشئندة ةث تومةنگئ ورئنعا ءتذستئ، بذل دا تذسئنئكسئز. الدة، مذنئث ارتئندا باسقا سةبةپتةر جاتئر ما؟

2010-2011 - جئلداردا تاؤار تاسئمالداؤ ءذشئن قئتايعا ذدايئ كئرئپ تذرعان جذرگئزؤشئ جاركةنتتئك ذيعئر يسمايلوأ كؤاگةر رةتئندة سوتتا جاؤاپ بةردئ. ونئث ايتؤئنشا، بذلار «دولوتا»، «قالجات» ارقئلئ قازاقستانعا وتةتئن بولعان. قئتايلار كولئككة تاؤار ارتقاننان كةيئن قذجاتتاردئ دةكلارانتتارعا جئبةرةدئ. «ةرشوك» دةگةن ادام قذجاتتارمةن اينالئسادئ، كةدةندئك راسئمدةؤدةن وتكةننةن كةيئن جذك ارتئلعان اأتوكولئكتةردئث قورابئنا پلومبا سالئنئپ، شونجئعا جينالادئ. سول جةردة «شئعارئپ سالؤشئ» ءبارئن جيناپ الئپ، الماتئداعئ قاراي ون شاقتئ جذك كولئگئ ءبئر مةزگئلدة شئعادئ. سودان الماتئداعئ «دامؤ» ؤاقئتشا ساقتاؤ قويماسئنا بارئپ ءبئر-اق تئرةلةدئ.

العاش قئتايدان تاؤار تاسئمالئ باستالعان توقسانئنشئ جئلداردا قاراقشئ توپتار قذرئلئپ، ساؤدا كةرؤةندةرئن جاپپاي توناي باستادئ. سول كةزدةردة تاؤار تاسؤشئ ساؤداگةر-دةكلارانتتار شةكارادان قويماعا دةيئن جذكتةرئن ذرئ-قارئلار، قاراقشئلاردان قورعايتئن ادامدار جالداؤعا ءماجبذر بولدئ.

ءتئپتئ قذقئق قورعاؤ ورگاندارئنئث قئزمةتكةرلةرئ دة وسئمةن اينالئسا باستادئ. ارتئنان ولارعا تئيئم سالئنئپ، جذكتةردئ قويماعا جةتكئزؤ قاؤئپسئزدئگئمةن جةكةمةنشئك فيرمالار اينالئستئ. بذل قئزمةت قئلمئسقا جاتپايدئ. ولاردئث جذمئسئ - تاؤاردئث جول-جونةكةي ذرلانؤئنا، تالان-تاراجعا سالئنؤئنا جول بةرمةؤ. كةدةننةن تاؤار تيةلگةن كولئكتةردئ قارسئ الئپ، ؤاقئتشا ساقتاؤ قويمالارئنا جةتكئزؤ. قازئر بذلاردئ «شئعارئپ سالؤشئلار» دةپ اتايدئ.

سوت پروسةسئ باستالعالئ وسئنداي جولمةن «قورعاس» كةدةن بةكةتئنئث اينالاسئندا كذندةرئن كورئپ جذرگةن 3 «شئعارئپ سالؤشئدان» جاؤاپ الئندئ. بذلاردئث ةشقايسئسئ ناقتئ ةشتةثة ايتا العان جوق. ويتكةنئ قانداي كولئكتة كونتراباندالئق تاؤار بولعانئن ولاردئث ءبئلؤئ مذمكئن ةمةس. ولاردئث كورسةتؤلةرئنة قاراعاندا، قئتايدان تاؤار تيةپ شئققان بارلئق جذك كولئكتةرئن الماتئداعئ «دامؤ» ؤاقئتشا ساقتاؤ قويماسئنا وسئلار جةتكئزئپ وتئرعان. سوتتالؤشئلارعا تاعئلعان ايئپقا سايكةس، 2011 - جئلدئث 14 - ساؤئرئنةن سول جئلدئث 6 - مامئرئنا دةيئن كونتراباندالئق تاؤارلاردئ جةتكئزؤدئث 21 فاكتئسئ تئركةلگةن.

باسقا ؤاقئتتاردا ونداي فاكتئلةردئث بولعان، بولماعانئ بةلگئسئز. كولئكتةردئ كةدةننئث تابالدئرئعئنان شئققان جةردة توسئپ الئپ، الماتئداعئ «دامؤ» ؤاقئتشا ساقتاؤ قويماسئنا دةيئن ارتئنان ئلةسئپ، كذزةتئپ بارعانئ ءذشئن تولةنةتئن دةكلارانتتاردئث اقشاسئنا كذن كورئپ جذرگةن «شئعارئپ سالؤشئلار» راسئندا نةنئ بئلةدئ؟ ولار پلومبالانعان ةسئكتئث ارعئ جاعئندا قانداي تاؤار جاتقانئن دا بئلمةيدئ. ولار جاي عانا «جاندايشاپتار» سياقتئ.

سوت پروسةسئنئث باستالعانئنا كوپ ؤاقئت بولعان جوق، الايدا ادأوكاتتاردئث ايتؤئنشا، تةرگةؤ بارئسئندا جئبةرئلگةن ءبئراز شيكئلئكتةر شئعئپ جاتئر. سؤديانئث سوت پروسةسئ ءوتئپ جاتقان كةزدة ةشقانداي تذسئنئكتةمة بةرمةيتئنئ بةلگئلئ. مةملةكةتتئك ايئپتاؤشئلار دا سولاي. قازئر تةك ادأوكاتتار مةن قوعامدئق قورعاؤشئلاردئث پئكئرلةرئن بئلؤگة بولادئ. سوندئقتان الداعئ نومئرلةردئث بئرئندة قورعاؤشئ جاعئنئث پئكئرلةرئن ذسئنباقپئز.

قايئرجان تورةجان

«ايقئن» گازةتئ