كةثةستئك بيلئكتئث قولدان جاساعان زذلماتئ ذمئتئلماق ةمةس
اتاؤلئ كذن قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث پرةزيدةنتئ ن.نازاربايةأتئث جارلئعئمةن 1997 - جئلدان باستاپ اتاپ ءوتئلئپ كةلةدئ. بذل داتا قازاقستان ءذشئن ايرئقشا ماعئناعا ية. «حالئق جاؤلارئن» انئقتاؤ بويئنشا قاتاث ساياساتتئث سالدارئنان قؤعئن-سذرگئنگة ذشئراعانداردئث وزدةرئ عانا ةمةس، ولاردئث جاقئندارئ دا زارداپ شةكتئ.
قازاقستاندا 103 مئثنان استام ادام قؤعئن-سذرگئنگة ذشئرادئ، 25 مئثنان استامئ اتؤ جازاسئنا كةسئلدئ. ولاردئث اراسئندا قازاق زيالئلارئ: عالئمدار، مادةنيةت جانة ساياسات سالاسئنئث قايراتكةرلةرئ بولدئ. كةثةستئك بيلئك جةرگئلئكتئ تذرعئنداردئث ذلتتئق ةرةكشةلئكتةرئ مةن مذددةلةرئن قورعاؤشئلارعا، ذلتتئق اأتونوميا قذرؤ يدةياسئن قولداؤشئلارعا «تاپ جاؤلارئ»، «ذلتشئلدار»، «جات پئكئردةگئلةر»، «الةؤمةتتئك قاؤئپتئ ةلةمةنتتةر» دةگةن جالا جابئلئپ، حالئقتئث دا ولارعا دةگةن تةرئس كوزقاراستارئن قالئپتاستئرؤعا جاعداي جاسادئ.
حالئقتئث قامئن جةگةن ذلت قايراتكةرلةرئنةن سةسكةنگةن توتاليتارلئق بيلئك وكئلدةرئ تئعئرئقتان شئعار جولدئ ئزدةدئ. 1925 - جئلئ قئركذيةكتة قازاقستانعا باسشئلئق قئزمةتكة ف.گولوششةكيننئث كةلؤئ ةلدة ورئن الئپ وتئرعان جاعدايدئ ودان بةتةر ؤشئقتئردئ. ول قازاقستاندئ كةثةستئك وزگةرئستةردةن تئس قالعان دةپ ساناپ، وندا «كئشئ قازان توثكةرئسئن جذرگئزؤ ساياساتئن ذستاندئ. ونئث جذرگئزگةن ساياساتئ ذلت زيالئلارئن جاپپاي قؤعئنداؤعا ذلاستئ. گولوششةكين وزئنة قارسئ شئققانداردئ قئزمةتتةرئنةن الئپ، رةسپؤبليكادان قؤدئ، ولاردئث كوزئن جويؤدئ قولعا الدئ.
ساياسي قؤعئن-سذرگئن قازاقستاندا 1928 - جئلدئث ورتاسئنان الاش قوزعالئسئ قاتئسقان قايراتكةرلةردئ تذتقئنداؤدان باستالدئ. ولارعا «بؤرجؤازياشئل-ذلتشئل» دةگةن ايئپ تاعئلدئ. ولار ءارتذرلئ مةرزئمگة تذرمةگة قامالدئ، اتؤ جازاسئنا كةسئلدئ، ةرئكسئز جةر اؤدارئلدئ. ذلت قايراتكةرلةرئنة نةگئزئنةن ك س ر و-نئ قذلاتؤ ءذشئن جاسئرئن كونتررةأوليؤسيالئق ذيئمدار قذردئ دةگةن زاثسئز جالا جابئلدئ. سونئمةن قاتار مولدالار مةن ءدئندارلاردئ «باسقاشا، بوتةن ويلايتئندار» دةپ ايئپتادئ.
تاريح عئلئمدارئنئث كانديداتئ قذرالاي سارسةمبينانئث پايئمئنشا، كةثةستئك توتاليتارلئق قوعام ذلت مذددةسئن اياققا باسؤ، ذلت رؤحئن السئرةتؤ ماقساتئندا ساياسات جذرگئزئپ، «كةثةس حالقئن» قالئپتاستئرؤ ءئسئن قارقئندئ قولعا الدئ. ك س ر و-دا 1920-1930 - جئلدارداعئ ساياسي قؤعئن-سذرگئن سوتسياليستئك قذرئلئستئ ورنئقتئرؤداعئ شارؤاشئلئق مةحانيزمئنئث اجئراتئلماس بولئگئنة اينالدئ.
1920 - جئلدان باستاپ أ چ ك-گ پ ؤ-ن ك أ د حالئق اراسئنان «كةثةستةرگة قارسئ مالئمةتتةردئ» جذيةلئ تذردة جيناعان. جاك روسيدئث ايتؤئنشا، 1920 - جئلدئث باسئنان باستاپ-اق «كونتررةأوليؤسيالئق» نةمةسة «انتي سوأةتتئك» ءئس-ارةكةتئ ءذشئن 6 ايدان جوعارئ مةرزئممةن باس بوستاندئعئنان ايئرؤ جازاسئ بةلگئلةنگةن.
«ال، 1930 جئلئ ر ك ف س ر قئلمئستئق كودةكسئنئث 58-10 بابئمةن 10 جئلعا سوتتالعاندار سانئ ميلليونعا جةتئپ، گ ؤ ل ا گ-تاعئ تذتقئندار 25 پايئزدئ قذراعان. وسئ باپپةن سوتتالعاندار تذرمةلةر مةن ةثبةكپةن تذزةتؤ لاگةرلةرئندة «اگيتاتور» دةگةن اتتئ يةلةنگةن»، - دةپ جازادئ ول. جالپئ، تاريحي دةرةكتةرگة قاراعاندا، 1921-1954 - جئلدارئ ارالئعئندا ك س ر و-دا «كونتررةأوليؤسيالئق» نةمةسة «انتي سوأةتتئك» دةگةن جالامةن 3 ميلليون 777 مئث ادام سوتتالسا، ولاردئث 642 سئ اتؤ جازاسئنا كةسئلگةن ةكةن. ايتا كةتةرلئگئ، ءدال وسئ كذنئ قازاقستاندا اشارشئلئقتا قازا تاپقانداردئ دا ةسكة الؤ كذنئ رةتئندة اتالئپ وتئلةدئ.
1620 - جئلدئث سوثئندا جانة 1932-1933 - جئلدار ارالئعئندا قاساقانا ذيئمداستئرئلعان جاساندئ زاؤالدان، اسئرةسة قازاق حالقئ قاتتئ زارداپ شةكتئ. مذنئ وتكةن جئلئ ةلوردادا «1932-1933 - جئلدارداعئ اشارشئلئق قذرباندارئنئث رؤحئنا تاعزئم» مونؤمةنتالدئ ساؤلةتتئ كوركةم كومپوزيسياسئنئث سالتاناتتئ اشئلؤ راسئمئندة ةلباسئ نذرسذلتان نازاربايةأ باسا ايتقان بولاتئن. «كةثةس وداعئ اؤماعئنداعئ 1932-1933 - جئلدارئ بولعان اشارشئلئق ادامزات تاريحئنداعئ ةث قاسئرةتتئ كةزةثدةردئث ءبئرئ ةدئ. بيئل 32 - جئلعئ اشارشئلئققا 80 جئل تولؤئنا بايلانئستئ ةلوردامئزدا وسئنداي ةسكةرتكئش ورناتؤ تؤرالئ مةن جئلدئث باسئندا تاپسئرما بةرگةنمئن. سول كةزدةردة قازاقستاندا عانا ةمةس رةسةي، ؤكراينا، بةلارؤس جةرلةرئن قامتئعان الاپات اشارشئلئق 7 ميلليون ادامنئث ءومئرئن جالمادئ. قازاق سونداعئ جاساندئ زاؤالدان ةث قاتتئ زارداپ شةككةن حالئقتئث ءبئرئ ةدئ»، - دةگةن ةدئ مةملةكةت باسشئسئ.
ق ر پرةزيدةنتئنئث العا تارتقان دةرةكتةرگة سايكةس، تةك 1932-1933 - جئلدارئ ةث كةمئ 1،5 ميلليون قازاق اشتئقتان اجال قذشتئ. دةگةنمةن بذل دةرةكتةردئ ءالئ دة تئثعئلئقتئ زةرتتةؤ كةرةك. ويتكةنئ، ول كةزدةگئ ةسةپتةردئ باسشئلار ءوزئ پايداسئنا وراي بذرمالاپ بةرگةن. ال امان قالعان قانداستارئمئزدئث تاعئ دا 200 مئثئ جوسئپ، باسقا مةملةكةتتةرگة كوشئپ كةتتئ. سول جئلدارئ ناؤبةتكة شارپئلماعان، اشتئق تاؤقئمةتئن تارتپاعان قازاق قالعان جوق. كةيبئر اؤئلدار تذگةلئمةن جوق بولئپ كةتتئ. مذنئث بارلئعئ سول كةزدةگئ كةثةستئك بيلئكتئث توتاليتارلئق ساياساتئنئث قولدان جاساعان زذلماتئ ةدئ. اشارشئلئقتئث الدئنداعئ تئركةلؤ، ذيئمداستئرؤ ناؤقاندارئ تالاي داؤئردةن بةرئ قاپئسئز قالئپتاسقان كوشپةلئ قازاقتئث شارؤاشئلئعئن شايقاپ، تئرشئلئك قالئبئن بذزدئ. سونئث سالدارئنان قازاق حالقئ اشارشئلئققا دةيئنگئ سانئنا 1970 - جئلدارئ عانا ارةث قول جةتكئزدئ.
اأتور: مارلان جيةمباي