ذكئمةت ةندئ ءاربئر قوي باسئنا سؤبسيديا قارجئ بةرؤدئ كوزدةپ وتئر
(سؤبسيديالاؤ-كةيبئر سالالاردا كاسئپكةرلةردئ نةمةسة شارؤاشئلئقتاردئ قولداؤ ماقساتئندا ولار الاتئن تاؤاردئث نةمةسة كورسةتئلةتئن قئزمةت قذنئنئث بةلگئلئ ءبئر مولشةرئن مةملةكةت تاراپئنان قارجئلاندئرؤ)
بذعان دةيئن مةملةكةت تةك ءئرئ قارا مال باسئن عانا سؤبسيديالاپ كةلگةن بولاتئن. وسئ جيئندا تاعئ ءبئر جاثالئق بةلگئلئ بولدئ: قازاقستاندا قذدئق قازؤشئلار ءئسئ بؤئرقانا دامئپ، وسئعان قاجةتتئ قذرال-جابدئقتار شئعارعان كةثةس كةزئندةگئ قوس زاؤئت قايتا «ءتئرئلؤئ» مذمكئن.
ا ش م (اؤئل شارؤاشئلئعئ مينيسترلئگئ) باسشئسئ بذگئندة ذكئمةتتئث ةندئگئ قابئلدانعان ءذشجئلدئق بيؤدجةتتئ قايتا قاراپ، ونئث ناقتئلانعان جوباسئن ازئرلةگةندئگئن ءمالئم ةتتئ. «سول ناقتئلانعان بيؤدجةتتة قوي شارؤاشئلئعئنا سؤبسيديا كوزدةلئنئپ وتئر. ناقتئلاپ ايتقاندا، قويدئث ءار انالئق باسئنا بيؤدجةتتةن بيئل 1،5 مئث تةثگةگة دةيئن، ال ةندئگئ جئلئ 2 مئث تةثگةگة دةيئن قارجئ بةرةتئن جوسپار بار. وسئ بيؤدجةت تؤرالئ زاث بةكئتئلگةننةن كةيئن ءبئزدئث فةرمةرلةرئمئز وسئنداي سؤبسيديالاردئ الؤ مذمكئندئگئنة قول جةتكئزةدئ» دةدئ مينيستر.
بيئلعئ جاز كةلة، قازاقستاننئث ذلان-بايتاق دالاسئنا 17،9 ميلليون قوي مةن ةشكئ، 5،7 ميلليون ءئرئ قارا مال، 1،6 ميلليون جئلقئ جايئلئمعا شئعادئ. «ت م د ةلدةرئنئث بارلئق جايئلئم اؤماعئنئث 60 پايئزئ، ورتالئق ازيا ايماعئنداعئسئنئث 71 پايئزئ قازاقستاندا شوعئرلانعان!» دةپ، «پاي-پاي» دةگئزدئ اؤئل شارؤاشئلئعئ ءمينيسترئ. ولاي بولسا، ءتورت تذلئك مالدئث الگئ كولةمئ ماردئمسئز بولئپ شئعادئ. بذل رةتتة ماماندار مال شارؤاشئلئعئنئث بؤئرقانا دامؤئنا قازاق جةرئندةگئ سؤ تاپشئلئعئنئث قولبايلاؤ بولئپ وتئرعاندئعئن العا تارتادئ. وسئعان بايلانئستئ قازاقستان كوشباسشئسئ ةل ذكئمةتئنة شالعايداعئ مال شارؤاشئلئعئ جايئلئمدارئن دامئتؤ ءذشئن ولاردئ سؤلاندئرؤدئ قولعا الؤعا مئندةتتةگةنئ ءمالئم.
- اؤئل شارؤاشئلئعئن سؤلاندئرؤ ءذشئن شاحتالئق جانة قذبئرلئ قذدئقتار، توراپتار، كولشئكتةر جانة كوتلاأاندار قولدانئلادئ، - دةدئ ا.مامئتبةكوأ. - جايئلئمداردئ سؤلاندئرؤدئث نةگئزگئ كوزدةرئ - جةراستئ سؤلارئ. ولاردئث بولجامدئق رةسؤرستارئ تاؤلئگئنة 450 تةكشة مةتر. ال بذگئنگئ تاثدا تةك ونئث 55 تةكشة مةترئ نةمةسة 10 پايئزدان ءسال استامئ عانا قولدانئلؤدا. سؤلاندئرؤدئث بارلئق تاسئلدةرئ ئشئندة ا ش م-نئث تاثداؤئ قذدئق قازؤعا ءتذسئپ وتئر. ايتكةنمةن، بذل جةردة سوز قاؤعا بايلاناتئن جاي قذدئقتار جايئندا ةمةس، شاحتالئق جانة قذبئرلئ قذدئقتار تؤراسئندا وربؤدة. ءبئراق مذنداي قذدئق قازؤ ميلليونداعان تةثگة قارجئ سالؤدئ قاجةت ةتةدئ. ونئ شوپانداردئث قالتاسئ كوتةرة بةرمةسئ انئق. وسئ ماقساتتا مةملةكةت «اگرو بيزنةس - 2020» جاثا باعدارلاماسئنا بذل ءئستئ قارجئلاي قولداؤ شارالارئن ةنگئزئپ وتئر.
«سؤبسيديالاناتئن شئعئندار تئزبةسئنة قذدئقتئ سالؤ، قذرئلئس-مونتاج جذمئستارئن ةسةپتةگةندةگئ شئعئندار، كذن ساؤلةلئ پانةلدةر مةن جةل قوندئرعئلارئن، كوشپةلئ سؤ تاسئعئشتاردئ ساتئپ الؤ جانة ورناتؤ بويئنشا شئعئندار ةنةدئ، - دةپ حابارلاندئردئ ا ش م باسشئسئ. - باعدارلاما جايئلئمداردئ سؤلاندئرؤ بويئنشا اتالعان شئعئنداردئث 80 پايئزئنا دةيئن سؤبسيديالاؤدئ قاراستئرادئ».
مةملةكةت ءوزئ قذدئق قازؤعا بئلةك سئبانا كئرئسپةك بولئپتئ: «ءبئر جولئ - مةملةكةت تاراپئنان مةملةكةتتئك مةكةمةلةردئث تةندةر وتكئزئپ، بئرةؤگة قذدئق قازئپ بةرؤئ بولدئ. ءبئراق بذل جةردة «ول قازئلعان قذدئققا مال بارا ما؟ ول قذدئق بوس قاثئراپ قالماي ما؟ ةرتةث قذدئققا كئم قارايدئ، تازالايدئ؟» دةگةن سذراقتار كوپ تؤئندادئ.
سوندئقتان باعدارلامادا ءبئز ةكئنشئ نذسقانئ نةگئزگة الدئق، ياعني ءوزئنئث جةكةمةنشئك شئعئنئن شئعارعان فةرمةرلةرگة ينأةستيسيالئق سؤبسيديا ارقئلئ قولداؤدئ جوسپارلاپ وتئرمئز» دةگةن مينيستر بذل ءتاسئل «مالسئز جةرگة قذدئق قازئلؤئن» بولدئرمايتئندئعئن ايتتئ. مةملةكةتتئث قارجئلئق وتةؤئمةن قازعان قذدئعئن ول فةرمةر كةيئن ءوز اقشاسئنا جوندةتئپ، ذستاپ وتئرؤئ كةرةك.
ةگةر مةملةكةت بذل ءئستئ دوثگةلةنتئپ اكةتسة، قازاقستاندا قذدئق قازؤشئلئققا قاتئستئ تذتاس سالا دامئماق. «مانكةنت، جةرماش سةكئلدئ كةثةس داؤئرئنةن ساقتالئپ قالعان تةحنولوگياسئ بار زاؤئتتار وسئ جوباعا جذمئلدئرئلئپ وتئر. بذل جوبا ئسكة اسقاننان كةيئن، ءتيئستئ سذرانئس پايدا بولئپ، ولاردئث بذرئن ساتئلماي كةلة جاتقان كوپ قوندئرعئلارئ، ماشينالارئ وندئرئلة باستايدئ» دةدئ اؤئل شارؤاشئلئعئ مينيسترئ. مينيسترلئكتئث ةسةپتةمةلةرئنة جذگئنسةك، ورتاشا تيپتئك جايئلئمدئ مال شارؤاشئلئعئن سؤلاندئرؤ شئعئنئ شامامةن 6 ميلليون تةثگةنئ قذرايتئن كورئنةدئ. ونئث ئشئندة شاحتالئ قذدئقتارعا 3،5-5 ميلليونعا دةيئن، ال قذبئرلئ قذدئقتار مةن ذثعئمالارعا 6،2-8 ميلليونعا دةيئن قارجئ كةتةدئ ةكةن. 2013-2020 - جئلدار ارالئعئندا مةملةكةت قازاقستاندا 4 مئث قذدئق ورناتپاق. سونئث ارقاسئندا 32 ميلليون گةكتار جايئلئمدئق القاپتئ سؤلاندئرؤ كوزدةلؤدة.
دوثگةلةك ذستةل قورئتئندئسئ بويئنشا ذكئمةتكة، ءبئرقاتار مينيسترلئكتةر مةن أةدوموستأولارعا جايئلئمدئق مال شارؤاشئلئعئن كةشةندئ دامئتؤ ماقساتئندا وثئرلةردئث الةؤةتئن ةسكةرة وتئرئپ، شالعايداعئ جايئلئمداردئ سؤلاندئرؤ بويئنشا كةشةندئ ءئس-شارالار جوسپارئن بةكئتؤ، شالعايداعئ مال شارؤاشئلئعئن جذرگئزؤ بويئنشا ارةندالئق نةگئزدة مةملةكةتتئك جةر قورئ ةسةبئنةن جانة يةلةرئ، پايدالانبايتئن جايئلئمدئق جةرلةردةن جايئلئمدئق جةر ءبولؤ مةرزئمئن ذلعايتؤ باعئتئندا ءبئرقاتار ذسئنئستار ازئرلةندئ. بذدان بولةك، جيئن بارئسئندا شالعايداعئ مال شارؤاشئلئعئمةن اينالئساتئن شارؤاشئلئقتاردئث جذمئسشئلارئنا مةديسينالئق كومةك كورسةتؤ، مالشئلاردئث بالالارئن ورتا ءبئلئم الؤئ ءذشئن مةكتةپ-ينتةرناتتارعا ورنالاستئرؤ جانة جوعارئ وقؤ ورئندارئنا ءتذسؤ ءذشئن گرانت ءبولؤ سذراقتارئ پئسئقتالدئ.
ايحان ءشارئپ