عالامتوردا بولدئم قور... جاسئرئن اتتئث ارتئندا جئمئسقئلئق تذر

فوتو: None
  استانا. 7 - تامئز. قازاقپارات - بذگئندة ةلئمئزدة ةكئنئث ءبئرئ عالامتوردئ ةركئن پايدالانادئ. ءاربئر قازاقستاندئقتئث الةؤمةتتئك جةلئلةردة ءتورت بئردةي اككاؤنتئ بار. بذل وتانداستارئمئز ءذشئن عالامتور الةمئ پئكئر ءبئلدئرؤدئث مئنبةرئنة اينالدئ دةگةندئ بئلدئرسة كةرةك.

 شئنئ كةرةك، قازئر كذن ذزاققا مونيتورعا تةلمئرئپ، الةؤمةتتئك جةلئلةرگة، اقپاراتتئق پورتالدارعا، ودان قالا بةردئ ميكروبلوگئنا ءارقيلئ پئكئر جازاتئنداردئث قاراسئ كوبةيدئ.

ءبئراق الةؤمةتتئك جةلئلةر ءهام ميكروبلوگتارداعئ جازبالار قوعامدئق پئكئر تؤدئرا ما؟! عالامتور اتتئ الةمنئث ءئرئ كذشكة ية بولعانئ سونشالئق، بذگئندة ميكروبلوگقا نةمةسة الةؤمةتتئك جةلئلةردةگئ جةكة پاراقشالارعا جازئلعان ءبئر-اق اؤئز ءسوز تذتاستاي داؤعا ذلاسادئ. ءتئپتئ عالامتوردئ قئزئل-الا قئرعئننئث ورداسئ ما دةيسئز؟! جاسئراتئنئ جوق، عالامتور بةتئنة جاريالانعان كةي اقپارات جؤرناليستةردئث قئراعئ كوزئنة ءئلئنئپ، ءئرئ ماتةريال جازؤعا دا سةبةپ بولئپ جذرسة، ءبئر جاعئنان بيلئككة قارسئ اشئق شةرؤدئث باستاماسئ دا بولئپ وتئر.  «ؤدالسةأ ةكةؤمئزدئ بوساتتئ. چيستئة پرؤدئداعئ تذسئنئكسئز قازاقتئث ةسكةرتكئشئنة كةتئپ بارامئز». رةسةيدةگئ وپپوزيسيا بةلسةندئسئ ءارئ بلوگگةر الةكسةي ناأالنئيدئث «تأيتتةرگة» جازعان سوزدةرئ «وكؤپاي اباي» اتتئ ذلكةن شةرؤدئث باسئ بولعان. رةسةي بيلئگئنة اشئق قارسئلئعئن بئلدئرگةن ورئستار «تأيتتةردةگئ» جازبادان سوث، ماسكةؤدةگئ قازاق اقئنئنئث ةسكةرتكئشئنئث ماثئنا جينالدئ. ءتئپتئ بذل شةرؤگة ةلگة تانئمال ازاماتتار دا بةلسةنة اتسالئسقان ةدئ. ءتئپتئ ابايدئ «بةلگئسئز قازاق» دةپ اتاعان ناأالنئيدئث ءوزئ «تأيتتةردةگئ» قازاقتاردان ءبئراز سوگئس ةستئدئ. ايتسة دة ءبئراز ؤاقئت ءوتكةن سوث، ءوزئن «ابايتانؤشئمئن» دةپ جاريالاعان ول «تأيتتةرئنة» «ةندئ مةن ابايتانؤشئمئن. ابايدئ 99،8 پايئز ورئستان جانة 80 پايئز قازاقتان ارتئق بئلةمئن» دةپ مالئمدةدئ. ناأالنئيدئث ءالةؤمةتتئك جةلئگة ابايدئث ةسئمئن جازؤئ مذث ةكةن، رةسةيلئكتةر ءئلة-شالا قازاق اقئنئمةن جاقئنئراق تانئسا باستادئ. وسئلايشا قازاقتئث دانا اقئنئ ورئستاردئث «رةجيمگة بةيبئت قارسئلئق تانئتؤ» سيمأولئنا اينالدئ. ال جؤئردا ساياساتتانؤشئ ايدوس سارئم «Facebook»-تةگئ جةكة پاراقشاسئنا جالپئ حالئقتئق سوسيال-دةموكراتيالئق پارتياسئنئث پرةزيديؤم مذشةسئ پةتر سأويكتئث قازاق تئلئنة قاتئستئ پئكئرئن جاريالادئ. ئلة-شالا جؤرناليستةر بذل ماسةلةگة قاتئستئ ءذن قاتتئ. كذنئ كةشة ءبئر توپ بلوگگةر مذحتار تئنئكةيةأتئث «تأيتتةرئنة» ءذثئلئپ، دةپؤتاتتئث جازبالارئنا نارازئ بولعان ةدئ. تاعئ ءبئر مئسال، جؤئردا عانا «موي مير» الةؤمةتتئك جةلئسئندة ةلئمئزدئث ءانذرانئنئث سوزدةرئ جاريالاندئ. سويتسةك، «موي مير» جةلئسئندة قازاق ارئپتةرئ اتئمةن جوق بوپ شئقتئ. قازاق تئلئندةگئ ءانذرانئمئز وسئلايشا «شالاقازاق» تئلئندة سايراي جونةلئپ ةدئ. بذل جايتقا دا الةؤمةتتئك جةلئلةر ارقئلئ نارازئلئق بئلدئرؤشئلةردئث سانئ كوبةيگةنئ راس.

  سونئمةن قاتار كوپتئث كوثئلئنةن ويئپ تذرئپ ورئن العان «مئث بالا» كينوفيلمئنة «بارما، بارعئزبا» دةپ عالامتور ارقئلئ ذگئت-ءناسيحات جذرگئزگةندةر دة بولدئ. ارينة، جازئلعان سوزگة بالةندةي كوثئل اؤدارماس پا ةدئك، ةگةر ول ةكةؤارا اثگئمةدةن ارئعا اسا الماسا. ءبئراق كةيدة جازئلعان ءسوز ءئرئ قوعامدئق ماسةلةنئث بةتئن اشئپ، قوعامنئث نازارئن ةرئكسئز وزئنة اؤدارادئ.  اقپاراتتئق پورتالدار مةن گازةت بةتتةرئنة جاريالانعان اقپاراتتئث استئنا وزئندئك پئكئرئن قالدئراتئن، بةلسةندئ تذتئنؤشئلار دا از ةمةس. ماسةلةن، سوثعئ ءبئر-ةكئ جئلدئث كولةمئندة «قئر بالاسئ»، «قازاق بالاسئ»، «جاي قازاق»، «يئلمةگةن قازاق» سئندئ بذركةنشئك ةسئمدئ جامئلئپ، پئكئردئ قارشا بوراتاتئن سان مئثداعان «قازاقتاردئ» كةزدةستئرةسئز. ءبئراق ءسئز ولاردئ شاممةن ئزدةسةثئز دة، تابا المايسئز. بالكئم، ءوزئن «قئر قازاعئ» دةپ اتاعان پئكئر ءبئلدئرؤشئ ءسئزدئث ءدال قاسئثئزدا وتئرعان كورشئثئز نةمةسة جاقئن تؤئسئثئز دا شئعار. مذمكئن، ول ئشكة بذككةن پئكئرئن وسئلايشا سئرتقا شئعاراتئن شئعار؟! ول جاعئ بةيمالئم، ايتةؤئر بذركةنشئك ةسئممةن جازئلعان پئكئر كةيدة قوعامدا رةزونانس تؤدئرسا، كةيدة مذلدةم ةلةنبةي قالادئ. وسئ ورايدا، «الةؤمةتتئك جةلئ نةمةسة جالپئ عالامتور بةتئنة جاريالانعان ءسوز قوعامدئق پئكئر تؤدئرا ما؟ جاسئرئن اتپةن پئكئر قالدئرؤ قانشالئقتئ ورئندئ؟» دةگةن زاثدئ ساؤال تؤئندايدئ.

 وركةن كةنجةبةك،  جؤرناليست، بلوگگةر:  - الةؤمةتتئك جةلئلةردة جازئلعان سوزدةر قوعامدئق پئكئر تؤدئرعاننان گورئ بةلگئلئ ءبئر تذلعا نةمةسة وقيعاعا قاتئستئ حالئقتئث پئكئرئن باسقا ارناعا بذرئپ اكةتةدئ. مئسالئ، قازئر ادامدار ماتةريالعا قاراعاندا. پئكئرگة كوبئرةك سةنئم ارتاتئن بولدئ. سةبةبئ ماتةريال اأتوردئث سؤبيةكتيأتئ پئكئرئ، ال الةؤمةتتئك جةلئگئ جازئلعان ءسوز كوپتةگةن ادامداردئث پئكئرئ، قورئتپاسا، ورتاعا تاستالعان اشئق ويئ سياقتئ ةلةستةيدئ دة، كوبئنة قوعام سوعان قذلاق تذرةدئ. مةنئثشة، عالامتور ءبئزدئ كذيرةؤگة اكةلةتئن سةكئلدئ. ةشبئر بئرئكپةگةن، ءار جةردةن شؤ ةتئپ شئققان، نةگئزسئز، انونيم پئكئرلةرگة سةنؤ دذرئس ةمةس. مذنداي بةلگئلئ ءبئر ادامداردئث نةمةسة ءذشئنشئ تاراپتان جاسالعان پئكئرلةر ناقتئلانعان اقپاراتتان گورئ حالئقتئ كوبئرةك ةلئكتئرئپ كةتةدئ. ال «قئر بالاسئ»، «قازاق بالاسئ» سياقتئ بذركةنشئك اتپةن جازاتئن ادامدار كادئمگئ رةسمي تذردة گالستؤك تاعئپ، كذلئمدةپ جذرگةن ادامدار بولؤئ مذمكئن. ءبئراق عالامتوردا ءوزئن ةركئن، باتئل سةزئنئپ، بئلاپئت ءسوز جازئپ، بيلئككة قاتئستئ ءسوزئن جازئپ، بئلايشا ايتقاندا، ءناپسئسئن قاندئرادئ. ال بئلايعئ ومئردة ول، مةملةكةتتئك قئزمةت-كةر نةمةسة بةلگئلئ ءبئر باسئلئمنئث، تةلةارنانئث ءتئلشئسئ بولؤئ دا عاجاپ ةمةس. ءبئراق عالامتوردا ءوزئن باتئر سةزئنئپ، ئشئندة ساقتاعان ءسوزئن، شةرئن شئعارادئ. ءوز ةسئمئن جازايئن دةسة، تاعئ قورقادئ. شئنئن ايتقان كةزدة، بذلاي پئكئر جازؤ، عالامتورداعئ ةكئجذزدئلئكتئث كورئنئسئ. مةنئثشة، مذنداي «عالامتور-باتئرلاردئث» نةمةسة «كوممةنت كذرةسكةرلةردئث» دةيمئز بة، ونداي ارةكةتئ وزدةرئنة ءتيئمدئ شئعار، كئم ءبئلسئن؟!

  دينارا مئثجاسار قئزئ، جؤرناليست، «تذركئستان» گازةتئنئث ءتئلشئسئ:

 - ارينة، قوعامدئق پئكئر تؤعئزادئ. وتكةندة عانا الةكسةي ناأالنئيدئث "تأيتتةردةگئ" جازباسئندا ذلئ اقئن ابايدئ وپپوزيسيانئ جاقتاعان اقئن دةؤئ، كادئمگئدةي رةزونانس تؤعئزدئ ةمةس پة؟ سودان كةيئن رةسةيدة ابايدئث سؤرةتئ سالئنعان تةلةفون قاپشئقتارئ مةن جةيدةسئ ساتئلئمعا شئعئپ، ونئ ساتئپ الؤشئلار كوبةيئپ كةتكةن. ءتئپتئ، ابايدئث ولةثدةرئن كوپ تيراجبةن قايتا باستئرئپ شئعارعاندئعئنئث ءوزئ، ءبئر عانا ناأالنئيدئث الةؤمةتتئك جةلئدة جازباسئنئث سةپتئگئ ةمةس پة؟ ال جاسئرئن اتپةن پئكئر قالدئراتئندارعا قارسئمئن. ةگةر ول ءوز ويئن اشئق بئلدئرگئسئ كةلسة، ءوزئنئث اتئ-ءجونئن جازعانئ دذرئس. كةيدة وسئندايلار ويئنا كةلگةن بئلاپئت سوزدةردئ جازادئ. ءيا، بذركةنشئك اتپةن ماقالا نة پئكئر جازؤ ءاليحان، احمةتتةردةن قالعان ءذردئس. ولار قيئن-قئستاؤ ؤاقئتتا ةلدئث، جةردئث تاعدئرئن باتئرا جازدئ. ال قازئرگئ بذركةنشئك اتپةن پئكئر جازاتئندار ماقالانئ قارالاپ نةمةسة اأتوردئث جةكة باسئنا تيةتئن اؤئر سوزدةر جازادئ.

 ايگةرئم باقئت قئزئ