بۇقار جىراۋ قالقامان ۇلىنىڭ ولەڭدەرى
تىلەك
ءبىرىنشى تىلەك تىلەڭىز:
ءبىر اللاعا جازباسقا.
ەكىنشى تىلەك تىلەڭىز:
ەڭ شۇعىل پاسىق زالىمنىڭ
تىلىنە ەرىپ ازباسقا.
ءۇشىنشى تىلەك تىلەڭىز:
ۇشكىلسىز كويلەك كيمەسكە.
ءتورتىنشى تىلەك تىلەڭىز:
توردە توسەك تارتىپ جاتپاسقا.
بەسىنشى تىلەك تىلەڭىز:
بەس ۋاقىتتى بەس ناماز
بىرەۋى قازا قالماسقا.
التىنشى تىلەك تىلەڭىز:
الپىس باستى اق وردا،
ارداقتاعان اياۋلىڭ.
كۇنىندە ەرتەڭ بىرەۋگە
تەگىننەن تەگىن ولجا بولماسقا.
جەتىنشى تىلەك تىلەڭىز:
جەلكىلدەگەن تۋ كەلىپ،
جەر قايىسقان قول كەلىپ،
سونان ساسىپ تۇرماسقا.
سەگىزىنشى تىلەك تىلەڭىز:
سەگىز قيىر شار-تاراپ،
جەر تۇلدانىپ تۇرماسقا.
توعىزىنشى تىلەك تىلەڭىز:
تورەڭىز تاقتان تايماسقا،
توقسانداعى قارت باباڭ
توپقا جاياۋ بارماسقا.
ونىنشى تىلەك تىلەڭىز:
ون اي سەنى كوتەرگەن،
ومىرتقاسى ۇزىلگەن،
ايازدى كۇندە اينالعان،
بۇلتتى كۇندە تولعانعان،
تار قۇرساعىن كەڭەيتكەن،
تاس ەمشەگىن جىبىتكەن،
اناڭ ءبىر اڭىراپ قالماسقا.
ون ءبىرىنشى تىلەك تىلەڭىز:
ون بارماعى قىنالى،
ومىراۋى جۇپارلى،
ءيىسى جۇپار اڭقىعان،
داۋىسى قۋداي ساڭقىعان،
نازىمەنەن كۇلدىرگەن،
قۇلقىمەنەن سۇيدىرگەن،
ارداقتاپ جۇرگەن بيكەشىڭ
جىلاي دا جەسىر قالماسقا.
اي نە بولار كۇننەن سوڭ؟
اي نە بولار كۇننەن سوڭ،
كۇن نە بولار ايدان سوڭ،
قۇلپىرىپ تۇرعان بايشەشەك
قۋراي بولار سولعان سوڭ.
حاندار كيگەن قامقا تون
شۇبەرەك بولار توزعان سوڭ.
ەڭسەسى بيىك كەڭ ساراي
مورتىق بولار بولگەن سوڭ.
توردە وتىرعان قارت باباڭ
تورەسىن جاڭىلار مالدان سوڭ.
توركىندەگەن بيكەشىڭ
تىركەۋسىز و دا قايتار مالدان سوڭ.
دوڭعالاق اربا جۇرە الماس،
قوس ارىسى سىنعان سوڭ.
جىگىت جاقسى بولا الماس
العانى جامان بولعان سوڭ.
قوس - قوس وردا، قوس وردا
قوسىلا قونباس مالدان سوڭ.
قوسپاق وركەش سارى اتان
قوم جاساماس مايدان سوڭ.
ءتوس ارشىندى سۇلۋىڭ
سىلكىپ توسەك سالا الماس جاردان سوڭ.
بايدىڭ ۇلى كورپەلدەس
شۇبالاڭقى تارتادى
ايداپ جۇرگەن مالدان سوڭ.
ۇلدەمەن باسىن وراعان،
سەمسەرمەن شاشىن تاراعان،
قيعاشتاپ قاسىن قاراعان،
كۇلگەندە كۇرەك تىسى قاسقايعان،
قىنايدا بەلىن بۋىنعان،
ول نە بولار ەردەن سوڭ؟
اي، ابىلاي، سەن ون ءبىر جاسىڭدا
اي، ابىلاي، سەن ون بىر جاسىڭدا
تۇرىمتايداي ۇل ەدىڭ.
ون بەس جاسقا كەلگەندە،
ارقادا ابىلمامبەت تورەنىڭ
تۇيەسىن باققان قۇل ەدىڭ .
ابىلاي اتىڭ جوق ەدى،
سابالاق اتپەن ءجۇر ەدىڭ.
ونى دا كورگەن جەرىم بار،
جانىس قارابايبايدىڭ قولىندا
تۇندە تۋعان ۇل ەدىڭ.
جيىرما بەسكە كەلگەندە،
باقىت بەردى باسىڭا،
تاقىت بەردى استىڭا:
وتىز جاسقا كەلگەندە،
دۇنيەگە كەڭ ەدىڭ:
وتىز بەسكە كەلگەندە،
قارا سۋدىڭ بەتىندە
شايقالىپ اققان سەڭ ەدىڭ؛
قىرىق جاسقا كەلگەندە،
التىن توننىڭ جەڭى ەدىڭ؛
قىرىق بەسكە كەلگەندە،
جاقسى-جامان دەمەدىڭ؛
ەلۋ جاسقا كەلگەندە،
ءۇش جۇزدىڭ بالاسىنىڭ
اتىنىڭ باسىن ءبىر كەزەڭگە تىرەدىڭ؛
ەلۋ بەس جاسقا كەلگەندە،
جاقسى بولساڭ تولارسىڭ،
جامان بولساڭ ماۋجىراپ بارىپ سولارسىڭ؛
الپىس بەس جاسقا كەلگەندە،
ءاربىر اتقا قونارسىڭ؛
جۇمساساڭ بالا ءتىل الماي،
قاتىنىڭ قارسى شاۋىپ ۇيالماي،
ارنەشەك كۇنىڭ سول بولار،
ەڭكەيتىپ وراق ورارعا
توڭقايىپ ماساق تەرەرگە.
جەتپىس جاسقا كەلگەندە،
جەتپىس دەگەن جەل ەكەن،
شالا اۋىرىپ ءپىر ەكەن.
جەتپىس بەس جاسقا كەلگەندە،
جىلۋى بولماي قوينىڭنىڭ،
قارۋى بولماي سويىلىڭنىڭ،
ولمەسەڭ دە جويىلدىڭ،
ءار اتاققا قويىلدىڭ.
سەكسەن دەگەن سور ەكەن،
شىنداپ ۇرعان پەرى ەكەن؛
سەكسەن بەس جاسقا كەلگەندە،
ەكى قارا كوزدى الار،
اۋىزداعى ءسوزدى الار،
بويىڭداعى ءالدى الار،
بەتىڭدەگى نۇردى الار،
بويىڭداعى شىردى الار،
اۋىزىڭداعى ءتىستى الار،
قولىڭداعى ءىستى الار،
ولمەگەندە نە قالار؟
توقسان بەس دەگەن تور ەكەن،
دايىم جانىڭ قور ەكەن،
قارعيىن دەسەڭ ەكى جاعى ور ەكەن؛
نايزا بويى جار ەكەن،
ءتۇسىپ كەتسەڭ تۇبىنە،
ءتۇبى تەرەڭ كول ەكەن،
ەل قونبايتىن ءشول ەكەن،
كەلمەيتۇعىن نەمە ەكەن.
اي، زامان-اي، زامان-اي
اي، زامان-اي، زامان-اي،
ءتۇستى مىناۋ تۇمان-اي.
ءىستىڭ ءبارى كۇمان-اي.
باسپاق، تانا جيىلىپ
ءفاني بولعان زامان-اي.
قۇل-قۇتاندار جيىلىپ،
قۇدا بولعان زامان-اي.
ارعىماعىن جوعالتىپ،
تاي جۇگىرتكەن زامان-اي.
ازاماتىڭ قۇلاپتى،
جۇرت تالىق بولعان زامان-اي.
ارعىماقتىڭ جالى جوق،
جابىلار جالىمەن تەڭەلەر.
جاقسىلاردىڭ مالى جوق،
جاماندار مالىمەن تەڭەلەر.
ارعىماق جالسىز، ەر مالسىز،
اللانىڭ اماناتى - جان،
قاي كۇن الارى بولجالسىز.
شاشىراپ شىققان قاندار كوپ،
شاشاۋ جاتقان مالدار كوپ.
قايسى ءبىرىن ايتايىن.
ايتا بەرسەم سوزدەر كوپ.
ءۇي ارتىندا توبەشىك،
ەرتتەپ قويعان ات بولار.
قارياسى كىمنىڭ بار بولسا،
جازۋلى تۇرعان حات بولار.
وزىڭنەن تۋعان جاس بالا
ساۋداگەردەي سارت بولار.
وزىڭمەن بىرگە تۋىسقان
الاشتان بەتەر جات بولار.
سىيىنعان ءپىرىڭ سارت بولار،
ءبىر قۇدايعا شەت بولار.
وتەرمەدەن كەتەر مە
جارلى مەنەن بايعۇستار؟
بايدىڭ مالىن كوتەرمە،
تايىپ كەتسە تابانىڭ،
شاشىڭدى بەرسەڭ جەتەر مە؟
ازدىڭ دا ءىسى بىتەر مە،
كوپتىڭ دە ءىسى جەتەر مە؟
كوپ ىشىندە ءبىر جالعىز،
سويلەسە، ءسوزىڭ وتەر مە؟
اينالاسىن جەر تۇتقان
اينالاسىن جەر تۇتقان
ايدى باتپاس دەمەڭىز.
اينالا ىشسە تاۋسىلماس
كول سۋالماس دەمەڭىز.
قۇرساعى قۇشاق بايلاردان
داۋلەت تايماس دەمەڭىز.
جارلىنى جارلى دەمەڭىز:
جارلى بايعا تەڭ كەلىپ،
جايلاۋعا جارىسا كوشپەس دەمەڭىز.
جالعىزدى جالعىز دەمەڭىز:
جالعىز كوپكە تەڭەلىپ،
ءبىر جاپاندا سوعىسىپ،
كەگىن الماس دەمەڭىز.
قۇلاندار وينار قۋ تاقىر
قۋراي بىتپەس دەمەڭىز.
قۋراي بىتپەس قۇبا جون
قۇلان جورتپاس دەمەڭىز.
قۇرساعى جۋان بوز بيە
قۇلىن سالماس دەمەڭىز.
قۋلىق تۋعان قۇلاشا
قۇرساقتانباس دەمەڭىز.
قۋ تاياقتى كەدەيگە
داۋلەت بىتپەس دەمەڭىز.
سادىر، قايدا باراسىڭ
سادىر، قايدا باراسىڭ،
سارى سۋدى كوبەلەپ؟
سەن قاشساڭ دا، مەن قويمان،
ارعىماعىم جەبەلەپ.
ەندى الدىڭنان شىعايىن،
قار، جاڭبىرداي سەبەلەپ.
اقمىرزامدى ءولتىردىڭ،
اق سويىلمەن توبەلەپ.
ۋا، سەن تانىماي كەتىپ بارامىسىڭ؟
مەن - ارعىن دەگەن ارىسپىن،
ازۋى كەرە قارىسپىن،
سەن - بۇزاۋ تەرىسى شونشىكسىڭ،
مەن - وگىز تەرىسى تالىسپىن.
ابىلاي الدىندا سەن بىتسەڭ،
قۇداندالى تانىسپىن.
ەگەر ابىلاي الدىندا بىتپەسەڭ،
اتاسىن بىلمەس الىسپىن:
كوشىڭ كەتەر ءبىر جاققا،
مالىڭ كەتەر ءبىر جاققا،
كوش سوڭىنان جەتە الماي،
ەسىڭ شىعار سول شاقتا.
جار باسىنا قامالىپ،
جارتى لاشىق تىگەرسىڭ.
اۋىزىڭنان اس كەتەر،
قارا كوزدەن جاس كەتەر.
بۇ قىلىعىڭ قويماساڭ،
سوناۋ كەۋدەدەگى دۋلىعاداي باس كەتەر.
قازاقتىڭ حانى ابىلاي
قازاقتىڭ حانى ابىلاي
اقيىقتى اسپانعا
ۇشپاستاي عىپ تورلادى.
قۇلاعانعا ۇقسايدى
قازاقتىڭ قامال قورعانى.
قايعىرماڭىز، حانزادام،
ايتپاسىما بولمادى،
باتىرىڭ ءوتتى بوگەنباي.
قيادان قيقۋ توگىلسە،
اتتىڭ باسىن تارتپاعان،
قيساپسىز قول كورىنسە،
قورقىپ جاۋدان قايتپاعان،
قازاق دەگەن حالقىنان
باتىر شىققان داڭقىنان،
قارسىلاسقان اسىلدار
قورعاسىنداي بالقىعان،
باتىرىڭ ءوتتى بوگەنباي.
بۇتاقتى ءمۇيىز بۇعىسى
سالاسىنداي جايىلعان،
مىلتىق اتقان مەرگەنى
كيىگىن قويداي قايىرعان،
قۇلانى قۇلىنداي تۋلاعان،
تۇلكىسى يتتەي شۋلاعان،
قىس قىستايتىن جەرىڭدى
سول سىقىلدى تاۋ قىلعان،
باتىرىڭ ءوتتى بوگەنباي.
اسۋ سالعان، تاس بۇزىپ،
تارباعاتاي بەلىنەن،
قول قوندىرعان قوس تىگىپ،
ءبورلى دەگەن كولىڭنەن،
قالماقتى شاپقان شۋلاتىپ
اقشاۋىلىڭ ورىنەن،
قونىس قىلعان نايمانعا
ءبارىن قۋىپ جەرىنەن،
باتىرىڭ ءوتتى بوگەمباي.
قارا كەرەي قابانباي،
قانجىعالى بوگەنباي،
قاز داۋىستى قازىبەك.
شاشاق ۇلى جانىبەك،
ورمانداي كوپ ورتا ءجۇز.
سودان شىققان ءتورت تەرەك،
تۇعىر بولعان سول ەدى،
سىزدەي تورە سۇڭقارعا.
بايگەلى جەردەن باق بولعان،
سەگىزدەي جۇيرىك تۇلپارعا.
قايعىرماڭىز، حانزادام،
كەلمەي تۇر اۋزىم ايتارعا،
باتىرىڭ ءوتتى بوگەنباي.
وكپە قىلعان ەل ءۇشىن،
جاۋدا كەتكەن كەك ءۇشىن،
قازاقتىڭ ابىروي-ارىنا
سارپ قىلعان بار كۇشىن،
قايىرى بولسىن حالقىڭا،
سابىر قىل، ويلا كەلمەسىن،
قارياڭ كەلىپ جىرلاپ تۇر
ەڭبەگى سىڭگەن ەر ءۇشىن
باتىرىڭ ءوتتى بوگەنباي.
كۇپشەك ءساندى كۇرەڭدى (ابىلاي حاندى جوقتاۋ جىر)
كۇپشەك ءساندى كۇرەڭدى
تابياعا جاراتقان،
قىرىق سان قارا قالماقتى
جارلىعىنا قاراتقان.
ايبالتاسىن التىنمەنەن بۋلاتقان.
الافاسىن ارتتىرىپ
ارپالاپ اتتى قۋناتقان.
لاباشى دەگەن ءبىر ەلدى
انتىمەنەن ۋلاتقان،
ەرەنشى مەن سەرەندى
توزعىنداتىپ شۋلاتقان،
پەرىستەسىن جۇرت ۇستىنەن دۋلاتقان.
ەڭسەسى بيىك بوز وردا
سالتاناتقا ورناتقان.
بولاتتان شەگە سوقتىرىپ
شاڭىراعىن تورلاتقان.
ۇشبۋ يەردەن بەكدەرىن
جاسىل كولگە ماسليحاتقا كەلتىرىپ،
(ءزامزام سۋىن) مىس تاباققا تولتىرعان.
قازىعىن قالايىدان قاقتىرىپ،
توقپاعىن سوم التىننان سوقتىرىپ،
ناقىرا كۇمىش شاپتىرىپ،
بىلعارى سىنا پىشتىرىپ،
شىنى اياقپەن ىشتىرگەن.
ورىندىعىن ويمىشتاپ
ويۋ ناقىش سالدىرعان،
ساندىعىن سارى التىنعا مالدىرعان،
كوشسە قىرقىن ارتا الماس،
قىرىق مىڭ اتان تارتا الماس.
قىزىلاياق مال جيىپ
قاليجاسىن الدىرعان.
العىن، شىعىن ارقالاپ،
بەتىنە بەدەر قامقا سالدىرعان.
تۋىرلىعىڭ قارا قىس،
تولۋلى ءبىر تۇڭلىگىڭ
ۇشىعادان ۇستاتقان.
بايتاعىڭ بايىپ مال بەرىپ،
بايراقتى جەرگە قىستاتقان.
عادىلدىگىن ناۋشارۋان عادىلگە جەتكەرگەن،
جومارتلىعىن حاتىمتاي جومارتتان وتكەرگەن،
كۇندە مەهمان كۇزەتىپ،
كەسەكىلەپ ەت بەرگەن.
يماندىنىڭ ىسىنە قاراپ بەت بەرگەن.
ءبىر قۇدايدىڭ ديدارىن
سەن كورمەسە كىم كورەر،
تابانداسقان دۇشمانعا
كۇنىندە قىلىش شاۋىپ وتكەرگەن...