قارقئندئ دامئپ كةلة جاتقان ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئنئث مذمكئندئگئ زور

فوتو: None
25-ئ. قازاقپارات /ةرلئك ةرجان ذلئ/ - الةمدئك قارجئلئق-ةكونوميكالئق داعدارئستئث سةبةپ-سالدارئن ئزدةگةن

زةرتتةؤشئلةردئث باسئم بولئگئ بذگئنگئ تاثدا ورتاق تذجئرئمعا كةلة باستادئ. مامانداردئث پايئمداؤئنشا، كلاسسيكالئق بانك جذيةسئ قارجئنئث ءتيئمدئ جذمسالؤئن قامتاماسئز ةتة الماي وتئر. سوندئقتان ولار سوثعئ شيرةك عاسئردا قارقئندئ دامئپ كةلة جاتقان ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئنة قازئر ةرةكشة كوثئل بولة باستادئ. ءبئز وسئعان وراي "ءيسلامدئق بانكتةر تؤرالئ" زاث جوباسئن ازئرلةؤگة قاتئسقان "سالانس" حالئقارالئق زاث فيرماسئنئث اعا زاثگةرئ ءبئرجان جاراسبايةأتئ اثگئمةگة تارتئپ،

كوكةيدة جذرگةن ءبئرقاتار ساؤالدارعا جاؤاپ ئزدةگةن ةدئك.

- كلاسسيكالئق قارجئ جذيةسئنةن ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئنئث باستئ ايئرماشئلئعئ قانداي؟

- ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئ دةگةن كةزدة ونئ ادةتتةگئ قارجئ جذيةسئنةن مذلدةم باسقاشا دةپ ايتؤعا بولمايدئ. كلاسسيكالئق قارجئ جذيةسئندةگئ سؤبةكتئلةر - بانكتةر، ساقتاندئرؤ كومپانيالارئ، زةينةتاقئ قورلارئ جانة تاعئ باسقالار ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئندة دة بار. ايئرماشئلئق تةك باستئ قاعيداتتا. ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئ پايئزسئز جذمئس ئستةيدئ. ونداعئ قارجئلئق وپةراسيالاردئ شاريعات كوميتةتئ دةگةن ارنايئ قذرئلئم تةكسةرئپ وتئرادئ.

كلاسسيكالئق بانكتةر قارجئنئ نةسية ةسةبئندة بةرةدئ جانة ءوز تذتئنؤشئلارئنئث قئزمةتئنة، شارؤاشئلئعئنا ارالاسپايدئ. ارينة، وزئنشة اؤديت جذرگئزئلةدئ. ءبئراق ولاردئث جارعئلئق كاپيتالئنا اكسيونةر نةمةسة قاتئسؤشئ بولئپ كئرمةيدئ. ءيسلامدئق بانكتةردئث ةرةكشةلئگئ كوپ جاعدايدا بيزنةستئث ءبئر قاتئسؤشئسئ رةتئندة تاؤةكةلدئ ءوز كليةنتتةرئمةن بولئسؤئندة.

ءيسلام بانكئندة وپةراسيالاردئث شاريعاتقا سايكةس بولؤئن قاداعالايتئن - شاريعات كةثةسئ جانة شاريعات اؤديتئ دةگةن ورگاندارئ بولادئ. شاريعات كةثةسئ - بانكتئث باستئ ةرةجةلةرئن بةكئتئپ، كذندةلئكتئ اتقارئلاتئن شاعئن وپةراسيالارئنا ارالاسپاي، تةك ذلكةن بيزنةستئ قارجئلاندئرؤ، باعالئ قاعازدار شئعارؤ سةكئلدئ ئستةردئ عانا ماقذلداپ وتئرادئ. شاريعات اؤديتئ - ءيسلام بانكئنئث ئشئندةگئ ءبئر ءبولئم. ونئث ماقساتئ جاسالعان وپةراسيالاردئ تةكسةرئپ وتئرؤ جانة ةرةجةلةردئث ساقتالؤئن قاداعالاؤ.

الةمدئك تاجئريبةگة سذيةنةتئن بولساق ءيسلام بانكتةرئ ءيسلام ةلدةرئندة عانا ةمةس، ا ق ش پةن ةؤروپا ةلدةرئندة دة بار. ولاردئث قئزمةتئن مذسئلماندار عانا ةمةس، ءدئني-سةنئمئ بولةك وزگة تذتئنؤشئلار دا پايدالانادئ. بذعان تذرتكئ بولعان جايت ءيسلام بانكئنئث كةيبئر وپةراسيالارئنئث وزگة بانكتةرگة قاراعاندا ءتيئمدئ بولؤئ.

- ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئنئث تاريحئ سوناؤ ةرتة زامانداردان باستالعانئمةن ءالئ كذنگة دةيئن دامؤدئث شارئقتاؤ شئثئنا جةتة الماي وتئر. بذعان ءسئزدئث پايئمداؤئثئزشا نة كةدةرگئ بولئپ وتئر؟

- ءيسلام مةملةكةتتةرئندة ساؤدانئ قارجئلاندئرؤ تةتئكتةرئ ةرتة كةزدةن بولعانئمةن، ونئث جةتئلدئرئلمةي قالؤئ ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئنئث دامؤئنا ءوز ئقپالئن تيگئزدئ. دةگةنمةن قازئرگئ تاثدا ونئث ماثئزئ تةك ءيسلام ةلدةرئندة ةمةس، كذللئ الةمدة كورئنئس تاؤئپ جاتئر. بذل اسئرةسة قارجئلئق داعدارئس كةزئندة ايقئن اثعارئلؤدا. ويتكةنئ ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئندة فيؤچةرس، دةريأاتيأ سياقتئ كةيبئر قارجئلئق قذرالدارعا تيئم سالئنعان. ماماندار قازئر ولاردئ داعدارئستئث ذيتقئسئ - قارجئلئق «كوپئرشئككة» سةبةپكةر بولدئ دةگةندئ ايتؤدا. بذكئل الةمدئك بانك ءوزئنئث ءبئر زةرتتةؤئندة كلاسسيكالئق جذيةگة قاراعاندا ءيسلامدئق جذية قارجئنئث ءتيئمدئ جانة ءادئل جذمسالؤئن بارئنشا قامتاماسئز ةتةدئ دةپ قورئتئندئ جاسادئ. كلاسسيكالئق بانكتةردئث كوزقاراسئنا جاقئن سانالاتئن بذكئل الةمدئك بانك ساراپشئلارئ ونئ ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئندةگئ پايئزدئث بولماؤئمةن بايلانئستئردئ.

جالپئ ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئ ينستيتؤسيونالدئ تذردة وتكةن عاسئردئث 70-شئ جئلدارئنان باستاپ قذرئلدئ دا سوثعئ 20-30 جئلدا قاتتئ دامئدئ. بذعان مذناي وندئرةتئن كةيبئر اراب ةلدةرئ سوثعئ 30-40 جئلدا قول جةتكئزدئ. سونئمةن قاتار ءيسلام قارجئ جذيةسئنئث ءوز دةثگةيئندة كةث قانات جايا الماؤئنئث باستئ سةبةبئ ءيسلام ةلدةرئندةگئ ةكونوميكانئث قاتتئ دامئماؤئنا بايلانئستئ بولدئ.

- مالايزيا سياقتئ مذناي وندئرمةيتئن ةلدةر بذعان ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئن دامئتؤ ارقئلئ قول جةتكئزدئ دةؤگة بولا ما؟

-تةك ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئ اسةر ةتتئ دةؤگة بولمايدئ. ارينة مالايزيا ةث دامئعان ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئ بار ةلدئث ءبئرئ. وتكةن عاسئردئث 80 جئلدارئ مالايزيا ءبئرئنشئ بوپ ءيسلامدئق قارجئلاندئرؤ جذيةسئنئث - ءيسلام بانكتةرئ، ساقتاندئرؤ كومپانيالارئ، قذندئ قاعازدار نارئعئ جانة تاعئ باسقا قذرئلئمدارئن قذرئپ، زاثناماسئن قابئلدادئ. باسقا ةلدةردة ءيسلام بانكتةرئ بولعانمةن، وندا ءيسلام قارجئ جذيةسئنئث باسقا قذرئلئمدارئ ءالئ تولئق دامئماعان. ءبئز الداعئ ؤاقئتتا مالايزيا تاجئريبةسئن قولدانؤئمئزعا بولادئ، ءبئراق تةك سول ةلدئث جولئمةن ءجذرؤئمئز شارت ةمةس. ماسةلةن 2009 جئلئ قابئلدانعان ءيسلام بانكتةرئن رةتتةؤ تؤرالئ زاثدا كوبئنة اراب ةلدةرئنئث تاجئريبةسئنة سذيةندئك. ويتكةنئ ءبئزدئث ساراپشئلار مةن كةثةسشئلةردئث كوبئ سول ةلدةردةن بولدئ.

وسئ ارادا مئنا ءبئر جايتتئ دا ةسكةرؤ قاجةت. مالايزيادا اراب ةلدةرئندة رذقسات بةرئلمةگةن كةيبئر وپةراسيالارعا رذقسات بةرئلگةن. ماسةلةن وندا پايئزدئق وبليگاسيالاردئ شئعارؤ مذمكئندئگئ بار. ال بذعان ساؤد ارابياسئ، بئرئككةن اراب امئرلئگئندة تئيئم سالئنعان. بذل جاعداي ءيسلامداعئ 4 مةكتةپتئث وزئندئك كوزقاراستارئنا بايلانئستئ ورئن الئپ وتئر. سوندئقتان ءبئر ةلدة ءبئر قذرالعا تئيئم سالئنسا، ةكئنشئ ةلدة وعان رذقسات بةرئلگةن. وسئ سةبةپتئ ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئ ءيسلام ةلدةرئندة دة ءارقيلئ دامؤدا.

- قازاقستان ت م د ةلدةرئ اؤماعئندا ءبئرئنشئ بولئپ ءيسلام بانكتةرئ تؤرالئ ارنايئ زاث قابئلدادئ. بذل بئزگة قانداي ناقتئ ارتئقشئلئق نة مذمكئندئك بةرةدئ؟

- بذعان دةيئن قئرعئزستاندا پيلوتتئق جوبا بويئنشا كةلئسئمشارت ارقئلئ «ةكوبانك» اتتئ ءيسلام بانكئ اشئلعان بولاتئن. ءبئراق بذل ةلدة ءيسلام بانكتةرئنة ارنالعان جةكة زاث قابئلدانعان جوق. ونئث ورنئنا تةك سول بانككة ارنايئ قولدانئلاتئن قاؤلئ قابئلداندئ. دةگةنمةن قئرعئزستاندا بذل بانك ايتارلئقتاي دامي المادئ. ءوز ةلئمئزگة كةلسةك، قازاقستانداعئ "ءيسلام بانكتةرئ تؤرالئ" زاثنئث جوباسئن ب ت ا بانك باستاعان جذمئس توبئ دايئندادئ. وكئنئشكة قاراي، زاثناما جاسالعان كةزدة داعدارئسقا بايلانئستئ ونئ قولدانا الماي قالدئ. بذل زاثدئ جاساؤدا نةگئزگئ ماقساتتاردئث ءبئرئ بولئپ اراب ةلدةرئنةن ينأةستيسيا تارتؤ كوزدةلدئ. زاث جوباسئن دايئنداعان كةزدة قازاقستانئث ساراپشئلارئنا ب ا ا كةيبئر بانكتةرئ ءوز كةثةسشئلةرئن جئبةردئ. سول كةزدة ولاردئث قازاقستانعا كةلؤ ويلارئ بولعان. ءبئراق قازئر ول بانكتةر داعدارئسقا بايلانئستئ ذلكةن ارةكةتكة بارا الماي تذر.

- قارجئ ورتالئعئن قذرؤعا بئزدة مالايزيياداعئداي زاثدئق نةگئز قالائنپ بئتتئ دةؤگة بولا ما؟

- اتالعان زاثنئث قابئلدانعانئنا قاراماستان، قارجئ ورتالئعئن قالئپتاستئرؤدا مالايزياداعئداي زاثدئق نةگئز قالئپتاستئ دةؤگة ءالئ ةرتة. ءبئز تةك العاشقئ قادامداردئ جاسادئق. ق ر ذلتتئق بانكئ مةن ق ر قارجئ نارئعئ مةن قارجئ ذيئمدارئن رةتتةؤ جانة قاداعالاؤ اگةنتتئگئ ءيسلام بانكئ قئزمةتئن رةتتةيتئن قوسئمشا زاثناما قابئلداعان. دةگةنمةن ءيسلام بانكتةرئ ءوز جذمئسئن باستاعان كةزدة وزگةرئس پةن تذزةتؤ ةنؤئ مذمكئن. اتاپ ايتار بولساق، ق ر قارجئ نارئعئ مةن قارجئ ذيئمدارئن رةتتةؤ جانة قاداعالاؤ اگةنتتئگئ ءيسلامدئق ساقتاندئرؤ جذيةسئن قذرؤ تؤرالئ زاثنامانئ جاساؤ ءذشئن جذمئس توبئن قذرعان بولاتئن. ونئث العاشقئ ءماجئلئسئ ءوتئپ، قازئر زةرتتةؤ جذمئستارئ باستالدئ. بذل جذمئسقا ءبئزدئث فيرما دا اتسالئسئپ جاتئر.

جالپئ ايتساق، ءيسلام بانكتةرئنئث دامؤ قارقئنئ وتة جوعارئ. وسئ كةزگة دةيئن ول جئل سايئن 2 ةسة ءوسئپ كةلة جاتقان نارئق. دامؤ الةؤةتئ بار. دةگةنمةن ونئث دامؤئ تذتئنؤشئعا دا بايلانئستئ. سوندئقتان ءيسلام بانكئنئث كولةمئ جئل سايئن 2 ةسة ءوسئپ كةلة جاتسا دا قارجئ جذيةسئندةگئ كلاسسيكالئق بانكتةردئث ذلةسئنئث باسئمدئعئ ءالئ دة ءبئرشاما ؤاقئتقا دةيئن ساقتالئپ قالا بةرةدئ.

قازئر قازاقستان مةن ب ا ا اراسئنداعئ كةلئسئم بويئنشا قازاقستاندا العاشقئ بوپ "ءال-حيليال ءيسلام بانكئ" اشئلئپ جاتئر. قازئرگئ تاثدا ول ءوز قئزمةتئن جذرگئزؤ ءذشئن قذزئرلئ ورگانداردئث ليسةنزياسئن كذتئپ وتئر. سونئمةن قاتار قاجةتتئ مامانداردئ ترةنينگتةر ارقئلئ دايئنداپ، تاجئريبةدةن وتكئزؤدة. ودان كةيئن تاعئ بئرنةشة ءيسلام بانكتةرئ اشئلؤئ مذمكئن. تذتئنؤشئلار بولسا، ءينأةستورلار دا كةلةدئ. ةكونوميستةردئث ايتؤئنشا، قازاقستاندا قازئر تذتئنؤشئلاردئث ءبئر بولئگئ تةك ءيسلام بانكئمةن جذمئس ئستةؤگة ئنتالئ جانة ونئ اسئعا كذتئپ وتئر. وكئنئشكة قاراي، اتالعان "ال-حيليال" بانك باستاپقئ كةزدة ذلكةن كليةنتتةرمةن عانا جذمئس ئستةمةك

- ءيسلامدئق باعالئ قاعازدار نارئعئ تؤرالئ وي-پئكئرئثئزدئ تاراتا ءتذسسةثئز؟

- ءيسلامدئق قارجئ جذيةسئندةگئ باعالئ قاعازداردئث نةگئزگئ ءتذرئ "سؤكؤك" دةپ اتالادئ. قازاقستانداعئ زاثناما بويئنشا قازئر ونئ شئعارؤ قذقئعئ ءيسلام بانكتةرئ مةن "سامذرئق-قازئنا" ذلتتئق ءال-اؤقات قورئ جانة "قازاگرو" حولدينگئنة عانا بةرئلگةن. زاث جوباسئن جاساعان كةزدة ءبئز بذل ماسةلةنئ قاراپ، نارئقتئث باسقا قاتئسؤشئلارئنا دا وسئنداي مذمكئندئك بةرؤدئ ذسئنعان ةدئك. ول كةزدة قولداؤ تاپپاي قالعان بذل ذسئنئس قازئر قايتا قارالؤدا.

ءيسلام بانكئندة بئرنةشة وپةراسيالار قولدانئلؤدا. ولار - مؤراباحا، ساليام، ءيستيسنا، يدجارا، مؤشاراكا جانة تاعئ باسقا دا وپةراسيالار. مؤراباحا دةگةن وپةراسيانئ الاتئن بولساق، ونئ كوممةرسيالئق نةسية دةؤگة دة بولادئ. ول نةسية بةرؤدئث ءبئر تاسئلئ. ماسةلةن يپوتةكالئق نةسية العاندا تذتئنؤشئ كةرةكتئ قاراجاتتئ بانكتةن الئپ تاثداعان پاتةردئ ءوزئ ساتئپ الادئ. ءيسلام بانكئندة بذل سال باسقاشا. وندا ءسئز تاثداعان پاتةردئ بانك ءوزئ ساتئپ الئپ، سودان سوث ونئ سئزگة ساتادئ. شارت بويئنشا تولةنةتئن پاتةردئث باعاسئ كادئمگئ نةسية سةكئلدئ بئرنةشة جئلعا سوزئلادئ. ءبئراق وندا قارجئلاندئرؤ سوماسئ باسئنان باستاپ بةلگئلئ بولادئ جانة ونئ بانك وزگةرتپةيدئ. سالئستئراتئن بولساق، قازئرگئ تاثدا كلاسسيكالئق بانكتةردئث كوپتةگةن زاةمشئلارئ نةسية مولشةرئنئث وزگةرتئلئپ تذرؤئنا بايلانئستئ قيئندئققا ذشئراپ جاتئر.

قارجئنئ قابئلداؤ وپةراسيالارئنا جذگئنسةك، ءيسلام بانكتةرئ ةكئ ءتذرلئ دةپوزيت قابئلدايدئ. بئرةؤئ - پايئزسئز، ةكئنشئسئ - ينأةستيسيالئق دةپوزيت. پايئزسئز دةپوزيت ةش ءوسئم اكةلمةيدئ. ساقتاؤ شارتئمةن قابئلدانئپ، تةك بانك ءوز ةركئمةن جئل ئشئندة تاپقان تابئسئنا بايلانئستئ سئياقئ تولةي الادئ. ءبئراق ول شارتتا مئندةت بولئپ كورسةتئلمةيدئ. ينأةستيسيالئق دةپوزيت - بانكتئث قئزمةتئنة قاتئستئ ءوسئم بولعان كةزدة كليةنتتئث ذلةسئنة قاراي بولئنةدئ. ول پايئز بوپ ةسةپتةلمةيدئ. ءيسلام بانكئ دةپوزيتتةگئ قاراجاتتئث باسقارؤشئسئ بولئپ سانالادئ.

- اثگئمةثئزگة راحمةت.

قازاقپارات انئقتاماسئ:

سالانس (Salans)- زاث قئزمةتئنئث تولئق سپةكترئن ذسئناتئن حالئقارالئق فيرما. ونئث كةثسةلةرئ - الماتئ، باكؤ، بارسةلونا، بةرلين، براتيسلاأا، بؤداپةشت، بؤحارةست، أارشاأا، كيةأ، لوندون، مادريد، ماسكةكؤ، نيؤ-يورك، پاريج، پراگا، سانكت-پةتةربؤرگ، ئستامبذل مةن شانحايدا ورنالاسقان. 1990 جئلدارئ قازاقستاندا حالئقارالئق زاث فيرمالارئنئث ئشئندةگئ ةث العاشقئلاردئث بئرئ بوپ جةكة كومپانييالارعا، ترانسذلتتئق كورپوراسييالارعا، قارجئ ءئينستيتؤتارئ مةن مةملةكةتتئك ورگاندارعا ءئينأةستيسييا، ساؤدا جانة قارجئ ساؤالدارئ بويئنشا بةلسةندئ تذردة كةثةستةر بةرئپ كةلة جاتئر. ونئث الماتئداعئ كةثةسئ رةسمي تذردة 1994 جئلئ تذساؤئن كةسئپ، 2001 جئلئ اتئراؤدا تاعئ بئر جاثا كةثسةسئ اشئلدئ. سوثعئ 3 جئلدا «Chamber's Global» حالئقارالئق رةتينگ اگةنتتئگئ تاجئريبةلئك زاثگةرلةر ءذشئن ونئ كورپوراتيأتئك-شارؤاشئلئق قذقئعئ، تابيعاتتئ پايدالانؤ قذقئعئ جانة اربيتراج بةن سوت ءذدةرئستةرئ سالالارئندا قازاقستانداعئ كوشباسشئ دةپ تانئعان بولاتئن.