ءبئز بارئنشا الةؤمةتتئك باعئتتالعان بيؤدجةتتئ تالداپ جاسادئق - ق ر ةكونوميكا جانة بيؤدجةتتئ جوسپارلاؤ ءمينيسترئ باقئت سذلتانوأ
ءذش توقسانئنداعئ الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق دامؤدئث قورئتئندئسئ ةلباسئنئث تاپسئرماسئ بويئنشا ازئرلةنگةن تذراقتاندئرؤ شارالارئنئث ءتيئمدئ بولعانئن كورسةتئپ وتئر.
ذكئمةت داعدارئسقا قارسئ شارالاردئث ورئندالؤئ بارئسئنا، ونئث ئشئندة جول كارتاسئن جذزةگة اسئرؤعا، بانكتةرگة، ونةركاسئپتئك جانة اؤئل شارؤاشئلئعئ كاسئپورئندارئنا قارجئلاي كومةك كورسةتؤگة تذراقتئ نازار اؤدارئپ وتئردئ.
وسئ جذمئستاردئث ناتيجةسئندة قازاقستاندا جاقئن كةلةشةكتة الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق احؤالدئث جاقساراتئنئنا ءذمئت بةرةتئن ماكروةكونوميكالئق كورسةتكئشتةرگة قول جةتكئزئلئپ وتئر.
ق ر ةكونوميكا جانة بيؤدجةتتئك جوسپارلاؤ ءمينيسترئ باقئت سذلتانوأ قازاقپارات تئلشئسئنة بةرگةن سذحباتئندا ةلدئ داعدارئستان امان-ةسةن شئعارؤ جانة داعدارئستان كةيئنگئ كةزةثدة جةدةل دامئتؤ ءذشئن ذكئمةتتئث ءالئ قانداي ئستةر اتقاراتئنئ تؤرالئ اثگئمةلةپ بةردئ.
- باقئت تذرلئحان ذلئ، ةلباسئنئث « داعدارئس ارقئلئ جاثارؤ مةن دامؤعا» اتتئ قازاقستان حالقئنا جولداؤئندا، ذكئمةتكة الةؤمةتتئك تولةمدةر مةن بيؤدجةت قئزمةتكةرلةرئنئث جالاقئلارئن كوتةرؤ جونئندةگئ بارلئق مئندةتتةمةلةردئ ورئنداؤ مئندةتتةلدئ. بذگئنگئ ةكونوميكالئق احؤال پرةزيدةنتتئث وسئ تاپسئرماسئن ورئنداؤعا مذمكئندئك بةرة مة؟
- 2010-2012 جئلدارعا ارنالعان بيؤدجةت جوباسئنئث الةؤمةتتئك باعئتئ، بذرئنعئدان دا باسئمئراق. الةؤمةتتئك سالاعا جذمسالاتئن شئعئستاردئث ذلةسئ، جالپئ بيؤدجةتتئث 40 پايئزئن قذرايدئ. سالئستئرار بولساق: 2007 جئلئ بذل كورسةتكئش 31،5 پايئزدئ، 2008 جئلئ - 26،4 پايئزدئ قذرادئ. داعدارئس جاعدايئندا الةؤمةتتئك مئندةتتةمةلةرئن قئسقارتئپ نةمةسة ودان تولئق باس تارتئپ جاتقان ةلدةر بار. ال بئزدة ولاي ةمةس.
جالاقئ قورئن، بيؤدجةتتئث باسقا دا شئعئس باپتارئن ةسكةرةر بولساق، الةؤمةتتئك سالاعا قاراستئرئلعان شئعئستار 50 پايئزدان اسئپ تذسةدئ. ياعني، بيؤدجةت شئعئسئنئث جارتئسئنان استامئ الةؤمةتتئك سالاعا جانة بيؤدجةت سالاسئ قئزمةتكةرلةرئنئث جالاقئسئنا جذمسالادئ.
رةسپؤبليكالئق بيؤدجةتتة 2010 جانة 2011 جئلدارئ شئلدةنئث 1-ئنةن باستاپ بيؤدجةت سالاسئ قئزمةتكةرلةرئنئث جالاقئسئن جانة مةملةكةتتئك ستيپةندييالاردئ كوتةرؤمةن قاتار، الةؤمةتتئك مازمذنداعئ ءبئرقاتار ماثئزدئ شارالار قاراستئرئلئپ وتئر. اتاپ ايتقاندا، 2010 جانة 2011 جئلدارئ قاثتاردئث 1-ئنةن باستاپ زةينةتاقئنئ سايكةسئنشة، 25 جانة 30 پايئزعا كوتةرؤ، مةملةكةتتئك الةؤمةتتئك جاردةماقئ مةن ارناؤلئ مةملةكةتتئك جاردةماقئنئ ورتا ةسةپپةن 9 پايئزعا كوتةرؤ، سونداي-اق «ارداگةرلةر تؤرالئ» زاث جوباسئنا سايكةس ارداگةرلةردئث جةكةلةگةن ساناتتارئنا ارناؤلئ مةملةكةتتئك جاردةماقئنئ كوتةرؤ؛ 2010 جئلدان باستاپ بالا كذتؤ بويئنشا بةرئلةتئن اي سايئنعئ جاردةماقئ مةن ءتورتئنشئ جانة ودان كةيئنگئ تؤئلعان بالالارعا بةرئلةتئن ءبئرجولعئ جاردةماقئنئث مولشةرئن 30 مينيمالدئ ةسةپتئك كورسةتكئشتةن 50 ةسةپتئك كورسةتكئشكة دةيئن كوتةرؤ جوسپاردا بار. وعان قوسا، «التئن القا»، «كذمئس القا» بةلگئلةرئمةن ماراپاتتالعان، «باتئر انا» اتاعئن العان، «انا داثقئ» وردةنئمةن ماراپاتتالعان كوپبالالئ انالار ءذشئن ارنايئ جاردةماقئنئث مولشةرئن 3،9 مينيمالدئ ةسةپتئك كورسةتكئشتةن 6 ةسةپتئك كورسةتكئشكة دةيئن كوتةرؤ قاراستئرئلؤدا.
ةكونوميكاداعئ داعدارئس قذبئلئستارئنا قاراماستان، بيؤدجةت جوباسئندا مذگةدةك بالالار تاربيةلةپ وتئرعان اتا-انالارعا جانة قامقورشئلارعا 2010 جئلدان باستاپ مينيمالدئ جالاقئعا تةثةستئرئلگةن جاردةماقئنئث جاثا تذرئ قاراستئرئلئپ وتئر. بذل جاردةماقئ مذگةدةك بالالاردئث جاعدايئن جاقسارتؤ ءذشئن جاسالئپ وتئر جانة ولاردئث وتباسئلارئنا بالانئ قايتئپ الؤئناعا سةپ بولادئ.
ذلئ جةثئستئث 65 جئلدئعئنئث تويلانؤئنا بايلانئستئ ذلئ وتان سوعئسئنئث ارداگةرلةرئ مةن مذگةدةكتةرئنئث جةثئلدئكتئ جولاقئلارئنا جانة ءبئرجولعئ ماتةريالدئق كومةكتةرئنة قاراجات قاراستئرئلئپ وتئر. سونداي-اق 2010 جئلدان باستاپ كةثةس وداعئ باتئرلارئنئث، داثق وردةنئنئث تولئق يةگةرلةرئنئث ارناؤلئ جاردةماقئلارئ 130 مينيمالدئق ةسةپتئك كورسةتكئشكة دةيئن، ذلئ وتان سوعئسئنا قاتئسؤشئلاردئث قاتارئنداعئ سوسياليستئك ةثبةك ةرلةرئنئث ارناؤلئ جاردةماقئلارئ 70 مينيمالدئ ةسةپتئك كورسةتكئشكة دةيئن كوتةرئلةدئ. سونداي-اق، «قازاقستاننئث عارئشكةر-ذشقئشئ» قذرمةتتئ اتاعئن العاندارعا دا 130 مينيمالدئ ةسةپتئك كورسةتكئش مولشةرئندة ارنايئ جاردةماقئ ةنگئزئلةتئن بولادئ.
- ةلدئث ءبئرئنشئ جارتئجئلدئقتاعئ الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق دامؤ قورئتئندئسئ شئعارئلعان كةزدة، قازاقستاننئث جئلدئث سوثئنا قاراي جالپئ ئشكئ ءونئمنئث وسؤئنة قول جةتكئزؤ كةرةكتئگئ ايتئلعان بولاتئن. قازئر، جئلدئث باسئنان بةرئ 9 اي وتكةننةن كةيئنگئ ذكئمةتتئث بولجامئ قانداي؟
-
جارتئجئلدئقتا ناقتئ جالپئ ئشكئ ءونئمنئث 2،4 پايئزعا تومةندةگةنئنة قاراماستان، داعدارئسقا قارسئ شارالاردئ جذزةگة اسئرؤدئث نةگئزگئ اسةرلةرئ ةكئنشئ جارتئجئلدئقتا بايقالعانئن جانة مذناي ءوندئرؤ كولةمئنئث بولجامدئ كةستةگة شئققانئن ةسكةرسةك، جالپئ ئشكئ ءونئمنئث ءوسؤئ 0،1 پايئز دةثگةيئندة بولادئ دةپ كذتئلؤدة.
ةكونوميكا سةكتورلارئندا بايقالئپ وتئرعان وث ذردئستةر اعئمداعئ جئلئ رةسةسسييا بولمايدئ دةپ ايتؤعا مذمكئندئك بةرئپ وتئر.
ونةركاسئپتئك ءونئم ءوندئرئسئنئث قذلدئراؤئ І توقسانداعئ 4،6 پايئزدان 9 ايدئث قورئتئندئسئ بويئنشا 1 پايئزعا دةيئن قئسقاردئ. ساؤدا كولةمئنئث شامالئ بولسا دا، ءوسؤ ءذردئسئ بايقالئپ وتئر. ةگةر قاثتار جانة اقپان ايدارئندا بولشةك تاؤار اينالئمئ اي سايئن تومةندةسة، ناؤرئز ايئنان باستاپ، الدئثعئ ايمةن سالئستئرعاندا، بولشةك تاؤار اينالئمئنئث ءوسؤئ بايقالا باستادئ.
ينأةستيسييالئق بةلسةندئلئك تة بئرتئندةپ وسؤدة. قئركذيةك ايئندا نةگئزگئ كاپيتالعا سالئنعان ءئينأةستيسييالئق سالئمدار، الدئثعئ ايمةن سالئستئرعاندا، 7 پايئزعا وسكةن. 9 ايدا ئينأةستيسييا 2،2 پايئزعا ءوسئپ وتئر. الدئثعئ ايلارمةن سالئستئرعانداعئ تاسئمالداؤ كولةمئ دة بئرتئندةپ ارتئپ كةلةدئ.
وعان قوسا، اعئمداعئ جئلئ داعدارئسقا قارسئ باعدارلاما مةن جول كارتاسئنئث اياسئندا ةكونوميكانئث تذرلئ سةكتورئن قولداؤعا، حالئقتئ جذمئسپةن قامتؤعا باعئتتالعان شارالار كةشةنئ جذزةگة اسئرئلدئ جانة ءالئ دة اسئرئلئپ جاتئر. اتالمئش شارالاردئث ةكئنشئ جارتئجئلدئقتاعئ نةگئزگئ جةتئستئكتةرئ دة جالپئ ئشكئ ءونئمنئث ناقتئ ءوسؤئن 0،1 پايئز دةثگةيئندة بولجاؤدا ةسكةرئلئپ وتئر.
قازئرگئ ؤاقئتتا سالالئق مةملةكةتتئك ورگاندار مةن جةرگئلئكتئ وكئمةتتةر بئرلةسئپ، ءئرئ كاسئپورئندارمةن-وندئرئستةرمةن رةسةسسيياعا جول بةرمةؤگة جانة 2009 جئلعئ ةكونوميكانئث بولجالدئ وسئمئنة قول جةتكئزؤگة باعئتتالعان جذمئستار جذرگئزؤدة.
- پرةزيدةنت ن. ءا. نازارباةأ ءوزئنئث جولداؤئندا، داعدارئسقا قارسئ كذرةسؤ ماقساتئندا ةل ةكونوميكاسئنا قوسئمشا 2 تريلليون 700 ميلليارد تةثگةدةن استام قارجئ جذمسالاتئنئن اتاپ كورسةتكةن بولاتئن. الةمدئك قارجئلئق-ةكونوميكالئق داعدارئستئث قازاقستان ةكونوميكاسئنا ءتيگئزئپ وتئرعان اسةرئن ةثسةرؤ جونئندةگئ بارلئق مئندةتتةردئ شةشؤگة وسئ قاراجات جةتةدئ دةپ ويلايسئز با؟
- الةم ةلدةرئ ذكئمةتتةرئنئث ذلتتئق ةكونوميكالارعا كورسةتئپ وتئرعان قولداؤلارئ، ءسوزسئز، ةكونوميكانئث بارلئق دةرلئك سةكتورئن قامتئعان جاهاندئق داعدارئستئث سالدارئن جذمسارتئپ وتئرعان نةگئزگئ فاكتور بولعانئ انئق. قازاقستان ةكونوميكاسئندا داعدارئستئث العاشقئ بةلگئلةرئ بايقالا باستاعان كةزدةن باستاپ ةل ذكئمةتئ ءتونئپ كةلة جاتقان «قذيئننئث» ةكپئنئن باعالاپ، دةر كةزئندة بانك جذيةسئن قولداؤ جانة ةكونوميكانئث ناقتئ سةكتورئنا كومةكتةسؤ تؤرالئ شةشئم قابئلداي الدئ. قازاقستان ةكونوميكاسئنداعئ داعدارئسقا قارسئ شارالاردئث تولئق ناتيجةلةرئ تؤرالئ ايتؤعا ءالئ ةرتةرةك، ءبئراق تا ماكروةكونوميكالئق كورسةتكئشتةردةگئ وزگةرؤ ذدةرئستةرئ بويئنشا 2009 جئلدئث باسئنان بةرئ ارالئق ناتيجةلةر جوق ةمةس. ةكونوميكاداعئ داعدارئستئث شارئقتاؤ شةگئ ةلدئث جالپئ ءئشكئ ءونئمئ قئسقارعان اعئمداعئ جئلدئث І توقسانئندا بايقالسا، ودان كةيئن ةكئ توقسان قاتارئنان ةكونوميكانئث ءوسؤ ءذردئسئ بايقالدئ. 2009 جئلدئث قورئتئندئسئ بويئنشا ءبئز ةكونوميكا 100،1 پايئزعا ءوسؤئن بولجاپ وتئرمئز، بذل - قابئلدانئپ جاتقان شارالاردئث تئكةلةي ناتيجةسئ. مةنئث كوزقاراسئمشا، ءتيئستئ قولداؤسئز وتاندئق ةكونوميكا قاتتئ قذلدئراپ، ةكونوميكانئث داعدارئستان كةيئنگئ جاندانؤ ءذردئسئ باياؤ جذرةتئن ةدئ جانة الةؤمةتتئك جاعداي تذرالاپ قالاتئن ةدئ.
ءبئراق تا، ةكونوميكاداعئ ئسكةرلئك بةلسةندئلئكتئث جاندانؤ ذردئسئنة قاراماستان، ءوسؤ ءذردئسئن نئعايتا ءتذسؤ ءذشئن داعدارئسقا قارسئ شارالاردئ جالعاستئرا بةرؤ كةرةك. ءذكئمةتتئث داعدارئسقا قارسئ باعدارلاماسئ اياسئندا جذزةگة اسئرئلئپ جاتقان ئينأةستيسييالئق جوبالار، ءبئرئنشئ كةزةكتة، ةلدئث قارقئندئ ةكونوميكالئق دامؤئنئث داعدارئستان كةيئنگئ كةزةثئنئث نةگئزگئ بازاسئن قالئپتاستئرؤعا باعئتتالؤدا. ذكئمةت ةكونوميكانئ ءارتاراپتاندئرؤعا، ونئث ءئيندؤسترييالئق نةگئزئن قالاؤعا باعئت الدئ.
حالئقارالئق ساراپشئلاردئث باعالاؤئنشا، دوستاستئق ةلدةرئنئث اراسئندا ةكونوميكالئق ذدةرئستةردئ ذيلةستئرؤدئث قازاقستاندئق تاجئريبةسئ ةث ناتيجةلئ بولئپ وتئر. بذل باعئتتاعئ جذمئستار الداعئ جئلدارئ دا جالعاسئن تابادئ. اتاپ ايتقاندا، 2010 جئلئ «جول كارتاسئ» باعدارلاماسئن جذزةگة اسئرؤعا بيؤدجةت جوباسئندا 100 ميلليارد تةثگة قاراستئرئلعان. سترةسستئك اكتيأتةر قورئنئث ةسةبئنةن دة مةملةكةتكة قوسئمشا قولداؤ كورسةتئلةدئ. قوردئث قاراجاتئ وثدةؤ ونةركاسئبئندة جذمئس ئستةيتئن كاسئپكةرلةردئ نةسيةلةؤگة جانة ذلةستئك قذرئلئسقا قاتئسؤشئلاردئ قولداؤعا جذمسالاتئن بولادئ. اتاپ ايتقاندا، قوردان 20 ميلليارد تةثگة جانة بانكتةردئث تةث قارجئلاندئرؤئ ارقئلئ 8،5 ميلليارد تةثگة وثدةؤشئ ونةركاسئپتةگئ ستاندارتتئ نةسيةلةردئ قايتا قارجئلاندئرؤعا باعئتتالعان بولاتئن. وثدةؤشئ ونةركاسئپتةگئ ليزينگئلئك مامئلةلةردئ قارجئلاندئرؤعا 2 ميلليارد تةثگة جذمسالادئ.
قوردان 20 ميلليارد تةثگة قازاقستاننئث دامؤ بانكئنة بةرئلةدئ، بانك ءوز كةزةگئندة 50 ميلليارد تةثگة سوماعا وثدةؤشئ ونةركاسئپتةگئ ذزاق مةرزئمدئك جوبالاردئ قارجئلاندئرادئ. قوردان تاعئ 30 ميلليارد تةثگة الماتئ مةن استانا قالالارئنداعئ پروبلةمالئق نئسانداردئث قذرئلئستارئن اياقتاؤعا باعئتتالادئ، ءسويتئپ 2،5 مئثنان استام ذلةسشئنئث پروبلةماسئ شةشئلمةك.
- جذيةقذرؤشئ بانكتةردئ قارجئلئق قولداؤمةن قاتار، ذكئمةت كةلةشةكتة سئرتتان كوپ قارئز الئنباؤ ءذشئن شارالار قابئلداي باستادئ. ولار تؤرالئ ذكئمةت وتئرئستارئ مةن كةثةستةرئندة بارئنشا ايتئلدئ. ءسئزدئث كوزقاراسئثئزشا، سولاردئث ئشئندةگئ ةث ماثئزدئ شارالاردئ اتاپ وتسةثئز.
- جاهاندئق قارجئلئق-ةكونوميكالئق داعدارئس مةملةكةتتئك ذيلةستئرؤ قذرئلئمئنداعئ دا، قارجئلئق ئينستيتؤتتاردئث قئزمةتتةرئندةگئ دة كةمشئلئكتةردئ اشئپ كورسةتتئ. قارجئلئق ءئينستيتؤتتاردئث پروبلةمالارئ ولار باراتئن تاؤةكةلدةر مةن تاؤةكةلدةردئ باسقارؤ جذيةسئنئث اراسئنداعئ سايكةسسئزدئكتئ، كةمشئلئكتةردئ كورسةتئپ وتئر.
وسئعان بايلانئستئ، داعدارئستان كةيئنگئ كةزةثدة قارجئ سةكتورئنئث ورنئقتئلئعئن قامتاماسئز ةتؤدئث باستئ شارتتارئنئث ءبئرئ - انئقتالعان پروبلةمالاردئ جويؤ، جول بةرئلگةن قاتةلئكتةردئ جوندةؤ جانة ولاردئث دامؤئن ورنئقتئ ءبئرءئزدئ ءوسؤ ارناسئنا باعئتتاؤ بولئپ تابئلادئ.
قازئرگئ ؤاقئتتا، ذلتتئق بانك، ةلباسئنئث تاپسئرماسئ بويئنشا، مذددةلئ مةملةكةتتئك ورگاندارمةن بئرلةسئپ داعدارئستان كةيئنگئ دامؤ كةزةثئندة قارجئ سةكتورئن دامئتؤدئث تذجئرئمداماسئن ازئرلةپ جاتئر.
تذجئرئمدامانئث نةگئزگئ ماقساتتارئ: قارجئلئق سةكتوردئث تذراقتئلئعئن كوتةرؤ؛ اعئمداعئ قارجئلئق-ةكونوميكالئق داعدارئس بارئسئندا انئقتالعان كةمشئلئكتةردئ، تذراقسئزدئق فاكتورلارئ مةن قذبئلئستاردئ جويؤ جونئندةگئ شارتتار جاساؤ، رةسپؤبليكانئث قارجئ سةكتورئنا دةگةن ئينأةستورلاردئث جانة قارجئ قئزمةتتةرئن تذتئنؤشئلاردئث سةنئمئن نئعايتا تذسؤ.
اتاپ ايتقاندا، بانكتةردئث تولةمدئك قابئلةتتئلئگئن ارتتئرؤ جانة قايتا قارجئلاندئرؤ تاؤةكةلئن تومةندةتؤ جونئندةگئ شارالاردئث اياسئندا سئرتتان نةسية الؤدئث شامادان تئس دةثگةيئن تومةندةتؤ قاراستئرئلؤدا، بذل شارا بانكتةردئث سئرتقئ بورئشتارئنئث حالئقارالئق تاجئريبةدة قابئلدانعان جالپئ مئندةتتةمةلةردةن ارتئق بولماؤئن قاراستئرادئ. سئرتتان تارتئلاتئن قارجئنئث ذلةسئ بانكتةر ءذشئن، اسئرةسة، داعدارئستئ كةزةثدة، قارجئنئ قايتا قارجئلاندئرؤ پروبلةماسئ تؤئنداپ، بانك اكتيأتةردئ ذلكةن ديسكونتپةن ساتؤعا ءماجبذر بولاتئن كةزةثدة شئعئن اكةلةدئ.
وعان قوسا، قارجئ نارئعئن جانة قارجئلئق ذيئمداردئ رةتتةؤ جانة قاداعالاؤ جونئندةگئ اگةنتتئك بانكتةردئث ءوز قاراجاتتارئنئث جةتكئلئكتئلئك كوةففيسيةنتئن انئقتاؤ ادئستةرئن قايتا قاراستئرؤدئ جوسپارلاپ وتئر. بانكتئث سئرتتان العان قارجئسئ كوپ بولعان سايئن، كاپيتالدئث مينيمالدئ جةتكئلئكتئلئگئنة دةگةن تالاپتار جوعارئ بولماق. ياعني، سئرتقئ قارجئ وسكةن سايئن، بانكتئث ءوز كاپيتالئنئث جةتكئلئكتئلئك كوةففيسيةنتئ جوعارئلاي تذسةدئ.
وسئلايشا، سئرتقئ مئندةتتةمةلةر بويئنشا بانكتةردئث قايتا قارجئلاندئرؤ تاؤةكةلئنة بةيئمدئلئگئن تومةندةتؤ ماقساتئندا، بانكتةردئث كاپيتالدارئنا قويئلاتئن تالاپتاردئ كوتةرؤ ارقئلئ ولاردئث سئرتقئ ز ا ة م الؤ قئزمةتتةرئ شةكتةلمةك.
وعان قوسا، 2009 جئلئ قئركذيةكتئث 5-ئندة لوندوندا وتكةن كةزدةسؤدئث قورئتئندئسئ بويئنشا شئعارئلعان قارجئلئق جذيةنئ نئعايتؤ جونئندةگئ «ذلكةن سةگئزدئك» ةلدةرئنئث قارجئ مينيسترلةرئ مةن ورتالئق بانك باسشئلارئنئث ذسئنئس-كةثةستةرئنة سايكةس، اگةنتتئك قارجئ نارئعئن رةتتةؤ مةن قاداعالاؤدئ ءارئ قاراي جةتئلدئرؤ جونئندةگئ شارالاردئ جوسپارلاپ وتئر. اتاپ ايتقاندا، بانك كونگلومةراتتارئ ءذشئن سئرتتان زاةم الؤدئث مولشةرئنة شةكتةؤ قويئلادئ.
- جول كارتاسئن جذزةگة اسئرؤدئث جانة جذمئس بةرؤشئلةرمةن ءتيئستئ مةموراندؤمدار جاساؤدئث ارقاسئندا ذكئمةت جذمئسسئزدئقتئث وسؤئنة جول بةرگةن جوق. ءبئراق تا، جالپئ العاندا، اتالمئش باعدارلاماعا اتسالئسؤشئ ازاماتتاردئث جالاقئلارئ جوعارئ ةمةس، اسئرةسة، اؤئلدئق جةرلةردة. كةلةسئ جئلئ جول كارتاسئن جذزةگة اسئرؤعا اتسالئساتئن جذمئسشئلاردئث جالاقئلارئن كوتةرؤ جوسپاردا بار ما؟
- جول كارتاسئن جذزةگة اسئرؤعا بولئنگةن بيؤدجةت قاراجاتئ قارجئلاندئرؤ جوسپارلارئنا سايكةس ئيگةرئلئپ جاتئر. جةرگئلئكتئ اتقارؤشئ ورگانداردئث 2009 جئلعئ قازاننئث 9-ئنداعئ مالئمةتتةرئنة سذيةنسةك، جالپئ، رةسپؤبليكا بويئنشا، جول كارتاسئنئث ئينأةستيسييالئق جوبالارئن جذزةگة اسئرؤدا 139،6 ميلليارد تةثگة ئيگةرئلگةن. ونئث ئشئندة، رةسپؤبليكالئق بيؤدجةتتئث قاراجاتئ - 96،8 ميلليارد تةثگة، جةرگئلئكتئ بيؤدجةتتئث ذلةسئ - 42،8 ميلليارد تةثگة، بذل ءبئر جئلعا قاراستئرئلعان جالپئ سومانئث 82،8 پايئزئ.
جوسپارلانعان 5153 جوبانئث ئشئنةن 3848 جوبا بويئنشا جذمئستار تولئق اياقتالدئ. جول كارتاسئنئث جوبالارئن جذزةگة اسئرؤعا تارتئلعان جذمئسشئلاردئث ورتاشا ايلئعئ 29،6 مئث تةثگةنئ قذراپ وتئر.
ةثبةك جانة حالئقتئ الةؤمةتتئك قورعاؤ مينيسترلئگئنئث مالئمةتتةرئ بويئنشا، 2009 جئلئ جذمئس ورئندارئن قذرؤ جونئندةگئ جوبالار جذمئسشئلاردئث جاپپاي جذمئستان بوساتئلؤ ئقتيمالدئعئ تؤرالئ بولجامعا نةگئزدةلدئ. 136 مئث ادامعا جاسالعان ول بولجام ناتيجةسئندة راستالعان جوق. دةگةنمةن، ول ادامداردئ جذمئسپةن بارئنشا قامتؤ باسئمدئقتئ مئندةت بولئپ قالدئ.
كةلةسئ جئلئ مؤلتيپليكاتيأتئ ناتيجة بةرةتئن ةث ماثئزدئ جانة پةرسپةكتيأالئ جوبالاردئ جذزةگة اسئرؤعا باسئمدئق بولاتئنئن ةسكةرئپ، جذمئس ورئندارئن قارجئلاندئرؤ سومالارئنئث مولشةرئنة بايلانئستئ بولؤ جوسپارلانئپ وتئر.
سايكةسئنشة، ةگةر اعئمداعئ جئلئ، نةگئزئنةن، قاراپايئم، بئلئكتئلئكتئ قاجةت ةتپةيتئن، مةحانيكالاندئرؤ دةثگةيئ تومةن جذمئس كذشئ كةثئنةن قولدانئلسا، كةلةسئ جئلئ بئلئكتئ جذمئس كذشئن پايدالانؤعا باسئمدئق بةرئلمةك.
2009 جئلئ ءبئر جذمئس ورنئنئث شارتتئ ورتاشا قذنئ، قذرئلئس جانة جوندةؤ جذمئستارئ بويئنشا بارلئق شئعئندئ قوسقاندا، جوبانئ جذزةگة اسئرؤدئث بارلئق كةزةثئنة 642 مئث تةثگةنئ قذرادئ، بذل كورسةتكئش ءار ايعا شاققاندا، ورتا ةسةپپةن 120 مئث تةثگةنئ قذرادئ. وسئ جاعداي ءوز كةزةگئندة ورتاشا جالاقئعا اسةر ةتتئ. وسئعان بايلانئستئ جانة جالپئ قارجئلاندئرؤ سوماسئنئث ازايتئلعانئ ةسكةرئلة وتئرئپ، قارجئلاندئرؤ كورسةتكئشئ بذدان بئلاي جذمئسشئلاردئث جاپپاي جذمئستان بوساتئلؤ ئقتيمالدئعئ تؤرالئ بولجاؤعا ةمةس، حالئقتئث ناقتئ سانئنا سذيةنة وتئرئپ انئقتالاتئن بولئپ وتئر. جول كارتاسئ اياسئندا 2010 جئلعا جذمئس ورئندارئن، الدئن-الا ةسةپ بويئنشا، 130 مئث جذمئس ورنئ دةثگةيئندة ةسةپتةؤ جوسپارلانؤدا. جانة جذمئس ورئندارئن ايماقتارعا ونداعئ بارلئق حالئقتئث سانئنا، سايكةسئنشة - بولئنةتئن قارجئعا سايكةس تةپة-تةثدئكپةن ذلةستئرؤ جوسپارلانؤدا.
قذرئلاتئن جذمئس ورئندارئنئث جوسپارلئ سانئ مةن بولئنةتئن قاراجاتتئث مولشةرئن ةسةپتةي وتئرئپ، 2010 جئلئ بئر جذمئس ورنئنئث شارتتئ ورتاشا قذنئ 923،1 مئث تةثگةنئ قذرايدئ جانة بذل سوما بارلئق ايماققا بئردةي بولادئ. بذل شارا ءوز كةزةگئندة، 2010 جئلئ جول كارتاسئ جوبالارئنا تارتئلاتئن جذمئسشئلاردئث جالاقئلارئن كوتةرؤگة مذمكئندئك بةرةدئ.
- سذحباتئثئزعا راحمةت!