حالئق «قارا جورعا» ارقئلئ ءتول ونةرئن الةمگة ءوزئ ءپاش ةتتئ
كوتةرئپ، «قارا جورعا» ءبيئن گيننةستئث رةكوردتار كئتابئنا ةنگئزگةنئ تؤرالئ ءسذيئنشئ حابار بةرگةن ةدئك. قازاقپارات وسئ ئيگئ ءئستئث باسئ-قاسئندا ءجذرئپ ذيئمداستئرعان
شئنجاثداعئ (ق ح ر) التاي ايماعئ شئثگئل اؤدانئنئث مادةنيةت مةكةمةسئنئث باستئعئ مةيرانبةك كاگئپ ذلئمةن ءساتئ تذسكةن سذحباتتئ نازارعا تارتادئ
مةيرانبةك كاگئپ ذلئ، قازاقتئث ءداستذرلئ «قارا جورعا» ءبيئن 10 مئثنان استام ادام بيلةپ شئعئپ، گيننةستئث دذنيةجذزئلئك رةكوردئن جاثالاعانئن ةستئپ، الةم قازاقتارئنئث قؤانباعانئ جوق. وسئ ءبئر حالقئمئزدئث ءداستذرلئ ونةرئ جايئندا ءسئز نة ايتار ةدئثئز؟
قازاقتئث حالئقتئق ءان-بيئ «قارا جورعانئث» گيننةسكة جول تارتؤئ شئندئعئندا ذلتئمئزدئث مادةني ومئرئندةگئ تئث سةرپئلئس، تاماشا قذبئلئسقا اينالدئ. وسئنداي حالقئمئزعا ابئروي، داثق سئيلاعان ءبيدئث شئعؤ تاريحئنا ءذثئلئپ، ءتذپ قازئعئن ئزدةؤ بذل جاقتاعئ زةرتتةؤشئلةردئث ءبئراز جئلداردان بةرئ اينالئسئپ جذرگةن شارؤاسئ. مةنئث بئلؤئمشة، «قارا جورعا» ءبيئن اتالؤئنا قاراپ، جورعا اتتئث جذرئسئنة ةلئكتةؤدةن نةمةسة جةكة بئرةر ادامداردئث كةثةسئنةن تؤئنداعان دذنية دةپ ويلامايمئن. بذل ناعئز حالئقتئث زامانداردان بةرئ كةلة جاتقان داستذرلئ ونةر تؤئندئسئ. ارينة، وسئ بيدةن بذرئن «قارا جورعا» اتالاتئن كذيدئث ومئرگة كةلگةنئ اقيقات. كذيدئث پايدا بولؤئ تؤرالئ حالئق ورتاسئندا ايتئلئپ جذرگةن اثئزدار وتة كوپ. سونئث ءبئرئ ةرتة كةزدة قازاق پةن موثعول اراسئنداعئ داؤلئ ماسةلةمةن ةكئ جاقتئث بيلةرئ ءسوز قاعئستئرعان، وسئنئ قازاق پةن موثعولدئث كذيشئلةرئ جةكة-جةكة كذيگة اينالدئرعان دةيدئ. ال بيگة كةلسةك، ذلتئمئزدا بذرئن بي بولماعان دةپ ايتا المايمئز. حالقئمئزدئث تئرشئلئك ورتاسئمةن ذندةسئپ جاتقان «اساؤ ذيرةتؤ»، «ايؤ بيئ»، «سالكذرةث» سيياقتئ بيلةرئمئزدئث ةشكئمنئث اقئل-كةثةسئنسئز، حالئق ءوزئ تؤدئرعان بيلةر ةكةنئنة شذبا كةلتئرمةسئمئز انئق. سول سيياقتئ «قارا جورعا» ءبيئ دة حالئقتئث تؤئندئسئ. ول قازاق ءبيئنئث اتاسئ دةر ةدئم
ةستؤئمئزشة، قئتاي ذكئمةتئ مةملةكةتتئك دةثگةيدةگئ «بةيزاتتئق» مادةني مذرا باعدارلاماسئ اياسئندا قازاقتئث «قارا جورعا»، «قئزقؤار»، «قوبئز» سيياقتئ ءداستذرلئ ونةر-سالتتارئن قورعاؤعا العان ةكةن. وسئ «بةيزاتتئق» مادةني مذرا تؤرالئ تذسئندئرة كةتسةثئز؟
بةيزاتتئق مادةني مذرا رؤحاني ذلتتئق بايلئقتاردئ قورعاؤعا ارنالعان جاثا جوبا. وعان قئتايدا جاساپ جاتقان 50 دةن استام ذلتتئث سالت-داستذرلةرئنئث تالدانئپ، سارالانعان نذسقالارئ ةنگئزئلةدئ. ءبئز ءوز اؤدانئمئزدان ذلتئمئزعا قاتئستئ 56 ءتذرلئ «بةيزاتتئق» مذرانئ تئركةپ وتئرمئز. ونئث ئشئندة قازاقتئث كيئز ءذي مادةنيةتئنةن باستاپ، اپالارئمئزدئث سابا ءپئسئپ، قذرت-ماي الؤئ، ةر-ازاماتتاردئث مال سويؤ ونةرئنة دةيئن قامتئلعان
قارا جورعا ءبيئن قالئث كوپشئلئك بولئپ بيلةؤ ئيدةياسئ قالاي تؤئندادئ؟
دةمةك، وسئ ءبئر ئيگئ ءئستئث ورئندالؤئنا سونداعئ حالئقتئث بةلسةندئلئگئ ئقپال ةتكةن ةكةن عوي
ءيا، ءدال سولاي. حالئق ءوزئنئث ءتول ونةرئن الةمگة ءوزئ ءپاش ةتتئ. جاعداي وسئلاي وربئگةسئن، ءبئز گيننةس رةكوردتارئنئث شاثحاي قالاسئنداعئ بولئمشةسئنة حابارلاستئق. ولار ادام سانئ 9 مئثعا جةتؤ كةرةك دةگةن شارت قويدئ. العاشئندا ءبئراز ادامدارئمئز «ذيئمداستئرؤعا كوپ قارجئ جذمسالادئ، ءتئپتئ 20 مئثنان استام عانا ادام تذراتئن اؤدان قالاشئعئندا 10 مئث ادامدئ بيگة شئعارامئز دةگةنئمئز قالاي بولار ةكةن» دةگةن قارسئ پئكئرلةرئن دة ءبئلدئردئ. بذعان قوسا، وسئنشاما ادامعا ذلتتئق نةمةسة ءبئرتذستئ كيئم تاؤئپ كيگئزؤ دة باس اؤئرتاتئن شارؤا ةدئ. اقئر سوثئندا باسشئلاردئث قولداؤئمةن جالپئ حالئق بولئپ اتقا قونعان سوث، بذل شارؤالار دا اقئرئنداپ رةتكة كةلدئ. ادام سانئن قالاشئققا جاقئن ورنالاسقان اؤئلداردئث تذرعئندارئمةن تولئقتئردئق. كيئمگة كةلسةك، قازاقتاردئث ءار وتباسئندا 2-3 تةن ذلتتئق كيئم بار بولئپ شئقتئ. ةندئ ويلاسام، سول كةزدةرئ قازئرگئ قازاق وتباسئلارئنئث اراسئندا ذلتتئق كيئم بايقاؤئن دا وتكئزگةن سيياقتئمئز
ادام سانئنان باسقا تاعئ قانداي شارتتاردئ ورئنداؤ كةرةك بولدئ؟
وسئلاردئث بارلئعئن العاشقئ ادئمدا دايئنداپ، شارؤانئ دوثگةلةنتئپ اكةتةمئز دةگةن سةنئمئمئز بولعاننان كةيئن شاثحايداعئ بولئمشةنئث ادامدارئنا شاقئرتؤ جئبةردئك. ولار كةلئپ، توپتئق ءبيدئث جالپئ جوباسئن جاساپ بةردئ. سودان ةكئ جاق توقتامعا قول قويئسئپ، وتكئزئپ الاتئن كذنئ بةلگئلةندئ. ءبئزدئث تاراپئمئزدان وسئ حالقارالئق ذيئمعا ءوتئنئش جازئلدئ
كوپ ادام بيلةگةن ءبيدئث ساپاسئنا سةنئم ارتا الدئثئزدار ما؟ ةستؤمئزشة، باسقا ذلت ادامدارئ دا بار ةكةن. بارلئعئ بئردةي ءبيدئ تولئق مةثگةرئپ كةتؤئ قيئن عوي؟
بذل جاقتاعئ قازاقتاردئ «قارا جورعا» ءبيئن كارئ-جاس دةمةي بيلةپ شئعؤعا دايئن تذرعان ةرةكشة قوسئنعا تةثةسةك، ارتئق ايتقاندئق ةمةس. ءبي حالئق اراسئنا وتة كةث تارالعان. ال باسقا ذلتتارعا كةلسةك، مذنداعئ تذرعئلئقتئ حالئقتاردئث باسئم بولئگئن قازاقتار ذستايدئ. قازاقتئث ءتذرلئ توي داستارقانئنئث ءدامئن تاتقان سول اعايئنداردئث دا، ورتاعا شئعئپ «قارا جورعا» ءبيئن بيلةپ كورگةندةرئ تولئپ جاتئر ةكةن. سوندئقتان اسا ءبئر قيئنشئلئققا كةزئكپةدئك. مةكةمةمئزدئث كاسئپتئك بيشئلةرئ 2 اي بويئ ءوز دةثگةيئندة ذيرةتؤ جذمئستارئن جاسادئ
تويدئث بولعانئنان، بولادئسئ قئزئق دةگةن ءسوز وسئندايعا ايتئلعان شئعار. ةندئ تويدئث بولعانئن اثگئمةلةپ بةرسةثئز؟
قؤانئشئثئز دا شةك بولماعان شئعار؟
مةن وسئنئ ذيئمداستئرعان ءارئ بيلةپ شئققان ادامداردئث ءبئرئمئن. جاساعان ةثبةگئث ناتيجةلئ اياقتالسا، ذلتئثنئث داستذرلئ ونةرئ الةمگة تانئلئپ جاتسا، نةگة قؤانباسقا! قؤانئشئمئزدا شةك بولعان جوق. جةر-جةردةن قذتتئقتاعان تةلةفوندار مةن حاتتار تولاسسئز كةلئپ جاتتئ. قازاقستاننان دا تةلةفون شالعاندار بولدئ. ولاردئ ءوزئم تانئمايمئن، تةلةفون نومئرئمدئ قايدان العانئن دا بئلمةيمئن. جالپئ، بذل مةرةكةلئ ئسكة بارلئق قازاق اتاؤلئ قؤانئپ جاتقانئنا شذبا كةلتئرمةيمئن. ال ءسوز سوثئندا ايتارئم، بذل جةكة ءبئر ادامنئث نةمةسة ءبئر مةكةمةنئث عانا ورئنداي سالاتئن شارؤاسئ ةمةس. ذلكةن ءئس تئندئردئق دةپ ايتار بولساق، ونئ كوپشئلئكتئث ورتاق ةثبةگئنئث ناتيجةسئ دةپ قاراؤئمئز كةرةك. اؤداننئث پارتييا حاتشئسئ جاؤ جية، اؤدان اكئمئ تاتؤ جاناي ذلئ سيياقتئ باسشئلاردئث قولداعانئنا جانة بيگة قاتئسقان ءاربئر جةكة تذلعانئث بةلسةندئلئكپةن جاساعان ةثبةگئنة العئسئمئز شةكسئز