ارالدان ۇدەرە كوشىپ جاتقاندار ءالى دە از ەمەس: 8 اۋىل كارتادان جوعالعان
قىزىلوردا. KAZINFORM - سوڭعى بەس جىل ىشىندە قىزىلوردا وبلىسىنىڭ ارال اۋدانىندا 8 ەلدى مەكەن تاراپ كەتتى.
تەڭىز تارتىلعان تۇستا بالىق اۋلاۋدى كاسىپ قىلعان كەيبىر اۋىلدا ءبىرلى-جارىم ءۇي قالدى. سانالى ءومىرىن سۋ ۇستىندە وتكىزىپ ۇيرەنگەن تالاي ادام نان تابىس، جانباعىس ءۇشىن جاقىن اۋداندارعا، سىرت جاققا - ۇلكەن قالالارعا ۇدەرە كوشتى.
سونىڭ ءبىرى - قازالى قالاسىنىڭ تۇرعىنى قازىباي يبراشيەۆ. جاسى جەتپىستەن اسقان اقساقال كورشى اۋداننىڭ بالىعى تايداي تۋلاعان قاسقاقۇلان اۋىلىندا تۋىپ-وسكەن. قازىر ءىزى دە قالماعان اۋىلى تۋرالى ايتقاندا ەرتەگى ەستىگەندەي اسەردە قالاسىڭ.
- 1990 -جىلى شىلدە ايىندا مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ 25 جىلدىق باسقوسۋىنا ساپارلاپ باردىم. ەلدەن كوشكەن ۇلكەندەرىمىزدىڭ سول كەزدەگى مەكتەپ اۋلاسىنداعى تال-داراقتى قۇشاقتاپ، كوزىنە جاس العانى ءالى كۇنگە كوز الدىمدا. ول كەزدە سەكسەۋىل القابى جوق، قۇم كوشكىنى باسقان، بۇزىلعان ءۇي ورىندارى عانا بولاتىن. كەمە ايلاعىنا سالىنعان جۋان اعاشتار تۇگەلدەي كەسىلىپ، تۇبىرتەگى عانا قالىپتى. جالعىز تەمىر قايىقتىڭ قاڭقاسى كۇن كوزىندە قاقتالىپ جاتقان بولاتىن. بۇل كۇندە ۇلى تەڭىز ۇلتانىن سەكسەۋىل ورمانى باسقان. ەلۋ جىل بۇرىن قوسىلعان قوس بۇلاق ءالى كۇنگە اعىپ تۇر، - دەپ ەسكە الدى ول.
اقىن تولىباي ابىلايەۆ - بالىقشىنىڭ ۇلى. بالا كۇنىنەن كورگەن-باققانى تەڭىز بولعاسىن قالامگەرلىك جولدا وسى تاقىرىپتان اۋىتقىعان جوق.
- 5-6 جاسىمدا تەڭىز جاعاسىنداعى قورجىن تامدا تۇردىق. داۋىل كۇندەرى تەرەزەمىزدى تولقىن جۋىپ جاتاتىن. 70 جىلدارى تارتىلا باستادى. كەلەشەكتە تەڭىز قايتادان ورنىنا كەلۋى مۇمكىن دەگەن ءۇمىت بار. ويتكەنى كونەكوز كىسىلەر تەڭىز 100-200 جىلدا ءبىر تارتىلىپ، قايتادان كەمەرىنە كەلەدى دەپ وتىراتىن، - دەدى اقىن.
تاريحشى، ولكەتانۋشى بولاتبەك قۋاتوۆ جەرگىلىكتى حالىق وتكەن عاسىردىڭ 90-جىلدارىنان 2000 -جىلعا دەيىن ايتارلىقتاي زيان شەككەنىن تىلگە تيەك ەتتى.
- تاۋەلسىزدىك ورناعاننان كەيىن ارالدىڭ احۋالى كۇردەلەنە ءتۇستى. ەلىمىز نارىقتىق قاتىناستارعا كوشتى، ال حالىق وعان دايىن ەمەس ەدى. سول كەزدە تۇرعىندار قولدا بار مالىن ازىق-تۇلىك، باسقا دا قاجەتتىلىككە اۋىستىرا باستادى. مال سانى كۇرت ازايىپ كەتتى. كولحوز، سوۆحوزدار جابىلىپ، ورنىنا جەكە كاسىپكەرلەر، جەكە شارۋاشىلىقتار پايدا بولدى. تەڭىز تارتىلعان تۇستا ارالدان كوبى ىرگەلەس اقتوبە وبلىسىنا، قىزىلوردا قالاسىنا قاراي اعىلدى. كەيبىر اۋىلداردا تۇرعىنداردىڭ @-50 كوشىپ كەتكەن جاعدايلار كەزدەستى، - دەدى بولاتبەك قۋاتوۆ.
2000 -جىلدان بەرى قاراي عانا جاعداي تۇزەلە باستادى. قازاقستان جاعى ارال تەڭزىنىڭ سولتۇستىك بولىگىن ساقتاپ قالۋعا كۇش سالدى.
40 جىلدان بەرى تارتىلىپ، تابانى كورىنگەن ارالعا سۋ تولا باستاعانىن سۋ رەسۋرستارى جانە يرريگاتسيا مينيسترلىگى مالىمدەپ وتىر.
جىل باسىندا مينيسترلىك ۇسىنعان مالىمەتكە سەنسەك، تەڭىزدىڭ سولتۇستىك بولىگىنىڭ كولەمى B- عا ۇلعايىپ، 27 ميلليارد تەكشە مەترگە جەتكەن.
ال بۇل سۋ مارجاندارىنىڭ تۇرلەنىپ، سانىنىڭ كوبەيۋىنە، ءومىرىن تەڭىز بەن بالىققا تەلىگەن حالىقتىڭ نەسىبەسىنىڭ ارتۋىنا سەبەپ.
ارال اۋداندىق ستاتيستيكا ءبولىمىنىڭ باسشىسى ەلامان قاپالوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە مۇنداعى حالىق سانى 79 مىڭنان استى.
اۋداندا 49 ەلدى مەكەن بار. حالىقتىڭ باسىم بولىگى ارال قالاسىندا تۇرادى، بۇل دەگەنىمىز - 38 مىڭعا جۋىق ادام.
- كەزىندە كوشىپ كەتىپ، قايتا ورالعان ادامدار جوق ەمەس. ءبىراق ءوسۋ قارقىنى وتە جوعارى دەي المايمىز. 2020 -جىلى - 1725 ادام، 2021 -جىلى - 1197 ادام، 2022 -جىلى — 1287 ادام، 2023 -جىلى — 1451, 2024 -جىلى — 2051 ادام كەلگەن. بۇل اۋداندا تىرشىلىككە قولايلى جاعداي جاسالۋىنا بايلانىستى. 2020 -جىلى - 2253 ادام، 2021 -جىلى - 1753 ادام، 2022 -جىلى - 2105 ادام، 2023 -جىلى - 2540 ادام، 2024 -جىلى - 3434 ادام الىس- جاقىن وڭىرلەرگە كەتكەن. سالىستىرىپ قاراساڭىز، كەلگەن ادامنان كەتىپ جاتقاندار كوپ. بۇل جاقسى ديناميكا ەمەس. حالىقتىڭ كوبى جۇمىستىڭ تاپشىلىعىنان سىرتقا كەتىپ جاتىر. كاسىپكەرلىك اياسى كەڭەيىپ، مەملەكەتتىك باعدارلامالار جۇيەلى ىسكە اسسا، جاستار وسى جەردە تۇراقتاعان بولار ەدى، - دەدى ول.
ءبولىم باسشىسىنىڭ مالىمەتىنشە، سوڭعى بەس جىل ىشىندە ارالدا 8 اۋىل تاراتىلعان.
- كونە بوگەن ەلدى مەكەنىندە بەس-التى ءۇي قالعان سوڭ ونى بوگەنگە، ۆودوكاچكادا ءبىر-اق ءۇي قالىپ ەدى، ونى دا جاقىن اۋىلعا قوستى. قاراقۇمداعى كوكاشار ەلدى مەكەنىن ابايعا بىرىكتىردى، كوشەك ەلدى مەكەنىن شيجاعاعا، كولجاعانى قاراتەرەڭگە بىرىكتىردى، - دەدى ەلامان قاپالوۆ.
جۋىردا سۋ رەسۋرستارى جانە يرريگاتسيا ءمينيسترى نۇرجان نۇرجىگىتوۆ ماجىلىستەگى ۇكىمەت ساعاتىندا كوكارال دامباسىن تاعى 2 مەترگە بيىكتەتۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن ءمالىم ەتكەن ەدى.
اۆتور
نازەركە سانيازوۆا