التىن باعاسى اسپانداپ بارادى

استانا. قازاقپارات - شارىقتاعان التىن قۇنى وسى اپتادا تاعى دا تاريحتا بولماعان دەڭگەيگە جەتتى. بۇعان ورتالىق بانكتەردىڭ بازالىق ستاۆكانى تومەندەتكەنى جانە تاياۋ شىعىستاعى شيەلەنىسكە بايلانىستى سۇرانىستىڭ وسكەنى سەبەپ بولدى.

جىل باسىنان بەرى التىن 39,5 پايىزعا قىمباتتاعان. بۇل رەتتە، ەلىمىزدە دە التىن قۇيما ساتىلىمى ارتقانى بايقالىپ وتىر. بيىلعى III توقساندا ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر مەن جەكەلەگەن بانكتىك ەمەس ايىرباستاۋ پۋنكتتەرى جالپى سالماعى 475,5 كەلى بولاتىن 14 مىڭ التىن قۇيما ساتقان.

بەلگىسىزدىك - باستى سەبەپ

تاياۋ شىعىستاعى احۋال جانە الداعى ايدا ا ق ش-تا وتەتىن پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ ناتيجەسىنە بايلانىستى بەلگىسىزدىك التىننىڭ قورعانىس اكتيۆى رەتىندەگى تارتىمدىلىعىن ارتتىردى.

دۇيسەنبى كۇنى لوندوندا ساۋدا باستالعاندا، التىن قۇيما باعاسى 0,4 پايىزعا ءوسىپ، ءبىر ترويا ۋنتسياسى 2 732,45 دوللارعا جەتتى، بۇل وتكەن جىلعىمەن سالىستىرعاندا 40 پايىزعا جوعارى. Bloomberg دەرەكتەرىنە سايكەس، التىننىڭ سالىستىرمالى كۇش يندەكسى سوڭعى ءۇش سەسسيا بويى 70 دەڭگەيىندە، ارتىق ساتىپ الۋ ايماعىنان جوعارى بولدى. بۇل كورسەتكىش باعانىڭ «قىزىپ تۇرعانىن» جانە ينۆەستيتسيا كولەمى ارتقانىن بىلدىرەدى.

ا ق ش-تىڭ فەدەرالدىق رەزەرۆ جۇيەسىنىڭ كەلەسى وتىرىسى 6-7-قاراشادا وتەدى. بۇل رەتتە، ەلدەگى بازالىق ستاۆكا ودان ءارى تومەندەيدى دەگەن بولجام بار، بۇل دا التىن باعاسىنىڭ وسۋىنە اسەر ەتىپ وتىر. التىن ەشقانداي پايىزدىق تابىس اكەلمەيتىندىكتەن، ونىڭ قۇنىنا، ادەتتە بازالىق ستاۆكانىڭ تومەندەگەنى وڭ ىقپال ەتەدى. سونداي-اق ا ق ش دوللارىنىڭ نىعايۋى جانە وبليگاتسيالار كىرىستىلىگىنىڭ ءوسۋى دە مەتال باعاسىنىڭ شارىقتاۋىنا تۇرتكى بولدى.

الەمدەگى كوپتەگەن ورتالىق بانك قازىر اقشا-كرەديت ساياساتىن جەڭىلدەتىپ جاتىر. ماسەلەن، جاقىندا ەۋروايماقتا، كانادادا جانە ۇلىبريتانيادا بازالىق ستاۆكالار تومەندەدى.

جىل باسىنان بەرى - جارتى تونناداي التىن

التىنعا دەگەن سۇرانىستىڭ وسۋىنە ونىڭ تۇراقتى تۇردە قىمباتتاۋى سەبەپ بولىپ وتىر. 2024 -جىلدىڭ باسىنان بەرى التىن 39,5 پايىزعا قىمباتتاپ، ءبىر گرامى 30,3 مىڭ تەڭگەدەن 42,2 مىڭ تەڭگەگە دەيىن وسكەن. ۇلتتىق بانك مالىمەتىنشە، بيىلعى III توقساندا ەلىمىزدەگى ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر مەن بانكتىك ەمەس جەكەلەگەن ايىرباستاۋ پۋنكتتەرىندە جالپى سالماعى 475,5 كەلى 13940 التىن قۇيما ساتىلعان. ەڭ كوپ التىن ساتىلعان ايماقتار - الماتى، شىمكەنت جانە استانا قالالارى. دانالاپ ساتۋ بويىنشا جىلدىق ءوسىم - 65 پايىز، ال كەلىلەپ ساتۋدا 24,6 پايىزعا جەتىپ وتىر.

حالىققا تازارتىلعان التىن قۇيمالاردى ساتۋ جانە ساتىپ الۋ باعدارلاماسىن ۇلتتىق بانك 2017 -جىلى ىسكە قوسقان بولاتىن. باعدارلاما قولعا الىنعالى جالپى سالماعى 7,4 توننا 200 مىڭعا جۋىق التىن قۇيما ساتىلىپتى.

ساراپشىلاردىڭ بولجامى قانداي؟

Standard Chartered بانكىنىڭ ساراپشىلارى الداعى اپتالاردا التىن باعاسى تاعى دا ءوسۋى مۇمكىن دەگەن بولجام جاساپ وتىر. بانك ءتورتىنشى توقساندا التىننىڭ ورتاشا باعاسى ۋنتسياسىنا 2800 دوللار بولادى دەپ كۇتسە، كەلەسى جىلدىڭ العاشقى ءۇش ايىندا بۇل كورسەتكىش 2900 دوللارعا جەتەدى دەپ بولجايدى.

وسىعان ۇقساس پىكىردى Citi Research تە ءبىلدىردى. بانك التىننىڭ ءۇش ايلىق بولجامدىق باعاسىن بۇرىنعى 2700 دوللاردان 2800 دوللارعا دەيىن كوتەردى. ساراپشىلار 6-12 اي ىشىندە التىننىڭ باعاسى 3000 دوللارعا جەتۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى.

ەلدار شامسۋتدينوۆ، ەكونوميست:

سۇرانىس الدا دا تۇراقتى بولۋى مۇمكىن

- الداعى جىلدارى التىن باعاسىنىڭ جوعارى دەڭگەيدە ساقتالۋ ىقتيمالدىعى ورتالىق بانكتەردىڭ اكتيۆتەرىن قورعاۋ قۇرالى رەتىندە التىنعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىنا بايلانىستى بولادى.

2024 -جىلى التىن 25 پايىزدان استام قىمباتتاپ، ا ق ش-تىڭ اكسيالارى مەن وبليگاتسيالارىنان وزدى. مۇنداي وسىمگە ورتالىق بانكتەردىڭ التىندى بۇرىن-سوڭدى بولماعان كولەمدە ساتىپ الۋى ىقپال ەتتى. بۇل رەتتە، مەكسيكا، موڭعوليا جانە چەحيا سەكىلدى ەلدەر گەوساياسي شيەلەنىس پەن پايىزدىق مولشەرلەمەلەردىڭ تومەندەۋى اياسىندا التىن قورلارىن ارتتىرۋ نيەتىن مالىمدەدى.

تامىزدا ساتىپ الۋ قارقىنى باياۋلاسا دا (تازا ساتىپ الۋ كولەمى نەبارى 8 توننا بولىپ، ناۋرىزدان بەرگى ەڭ تومەن كورسەتكىش بولدى)، پولشا، تۇركيا جانە ءۇندىستان سىندى ءىرى ەكونوميكالار التىن قورلارىن ۇلعايتۋدى جالعاستىرىپ وتىر. سونىمەن قاتار «Trump trade» دەپ اتالاتىن، دونالد ترامپتىڭ ساياسي ستراتەگياسىنا بايلانىستى ساۋدا ترەندىنىڭ قايتا جاندانۋى دا التىن باعاسىنىڭ وسۋىنە ىقپال ەتىپ وتىر.

ورتالىق بانكتەردىڭ تاراپىنان التىنعا دەگەن سۇرانىستىڭ جوعارى بولۋى مەتال باعاسىنىڭ تۇراقتى تۇردە قىمباتتاۋىنا اسەر ەتۋدە. مۇنداي جاعدايلار 2008 -جىلعى الەمدىك قارجى داعدارىسىنان كەيىن دە بايقالعان: ەكونوميكالىق تۇراقسىزدىق كەزەڭىندە ورتالىق بانكتەر رەزەرۆتەرىن قورعاۋ ماقساتىندا التىن قورلارىن ايتارلىقتاي ارتتىرعان.

بۇگىنگى احۋال دا وسىعان ۇقساس: گەوساياسي شيەلەنىس كۇشەيىپ، پايىزدىق مولشەرلەمەلەر تومەندەپ جاتىر. 2024 -جىلى پولشا، تۇركيا جانە ءۇندىستان التىن ساتىپ الۋدى جالعاستىرىپ جاتقاندا، قازاقستان ءوز قورىن 5 تونناعا ازايتتى، ال قىتايدىڭ حالىق بانكى 18 اي بويى ۇزدىكسىز ساتىپ الىپ، مامىر ايىنان باستاپ بەس اي قاتارىنان رەزەرۆىن كوبەيتكەن جوق.

بۇل تاريحي پاراللەلدەر التىننىڭ بەلگىسىزدىك جاعدايىندا ينۆەستيتسيالىق ستراتەگيالاردىڭ ماڭىزدى بولىگى بولىپ قالاتىنىن كورسەتەدى. ورتالىق بانكتەر مەن ءىرى ينۆەستورلار اراسىنداعى سۇرانىس بولاشاقتا دا تۇراقتى بولۋى مۇمكىن.

اسىلحان اڭداشيەۆ، ەكونوميست:

ينۆەستورلار ءوز قاراجاتىن باعالى مەتالدار ارقىلى ساقتاپ قالۋعا تىرىسىپ جاتىر

- التىن باعاسىنىڭ كۇرت ءوسۋى - ينۆەستورلار ءوز قاراجاتىن بيزنەستى دامىتۋعا ەمەس، التىن سياقتى باعالى مەتالدارعا قۇيۋ ارقىلى كاپيتالىن ساقتاۋعا تىرىسىپ جاتقانىن كورسەتەدى. ادەتتە، ينۆەستورلار داعدارىس كەزىندە نەمەسە داعدارىس الدىندا التىنعا قىزىعۋشىلىق تانىتادى. قازىر التىن باعاسى رەكوردتىق كورسەتكىشپەن ءوسىپ جاتىر. الداعى ۋاقىتتا التىن باعاسىنىڭ جوعارى دەڭگەيدە ساقتالۋى الەمدىك ورتالىق بانكتەردىڭ اقشا-نەسيە ساياساتى، ءىرى ەكونوميكالارداعى بەلسەندىلىك سياقتى كوپتەگەن فاكتورعا بايلانىستى.

تاريحي تۇرعىدان قاراساق، 1980 -جىلدارى الەمدە ينفلياتسيا جوعارى دەڭگەيدە بولعان كەزدە، التىن باعاسى ۋنتسيا ءۇشىن 250 ا ق ش دوللارىنان بىردەن 600-700 ا ق ش دوللارىنا دەيىن ءوسىپ ەدى. سول سياقتى 2008 -جىلعى الەمدىك جانە ودان كەيىنگى ەۋروپاداعى ۇزاققا سوزىلعان داعدارىس كەزىندە دە التىن باعاسى 1600-1800 ا ق ش دوللارىنا جەتكەن. كەلەسى قاتتى ءوسۋ قارقىنى كوروناۆيرۋس پاندەمياسى مەن پوستكوروناۆيرۋستىق ينفلياتسيا كەزەڭىنە كەلىپ وتىر.

الايدا قازىر دامىعان ەلدەردە ينفلياتسيا دەڭگەيى تومەندەپ كەلەدى، ورتالىق بانكتەر دە پايىزدىق مولشەرلەمەلەردى تومەندەتۋ تسيكلىن باستاپ كەتتى.

سول سەبەپتى الداعى ۋاقىتتا ينۆەستورلار باعالى مەتالدار نارىعىنان قايتادان قۇندى قاعازدار نارىعىنا ورالۋى كەرەك. سول كەزدە التىن باعاسى نە تۇراقتالادى، نە تومەندەۋى دە مۇمكىن. ا ق ش فەدەرالدىق رەزەرۆتىك جۇيەسى دە، ەۋروپالىق ورتالىق بانك تە الداعى ۋاقىتتا پايىزدىق مولشەرلەمە تومەندەۋ كۋرسىن تاڭداعانى جايلى ايتىپ جاتىر. ال از مولشەرلەمە بيزنەستىڭ دامۋىنا جاقسى تۇرتكى بولاتىنى ءسوزسىز.

وسىلايشا، التىن ينۆەستورلار ءۇشىن قاۋىپسىزدىك جاستىعىنا اينالىپ وتىر، ال قارجى نارىعىنداعى بەلگىسىزدىك ونىڭ ماڭىزىن ودان ءارى ەسەلەپ وتىر. ساراپشىلار باعالى مەتال قۇنى ارى قاراي وسە بەرەدى دەگەن بولجام ايتادى.

دەرەككوز

«تۇركىستان» گازەتى