الەۋەتتى اسكەر: ساق ساربازدار ساپتا تۇر
استانا. قازاقپارات - 1992 -جىلى 7- مامىردا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ قارۋلى كۇشتەردى قۇرۋ تۋرالى جارلىعى جاريالاندى. سودان بەرى تاۋەلسىز ەلدىڭ ايبىندى اسكەرى نىعايىپ، از ۋاقىتتىڭ ىشىندە ازۋلى ەلدەردىڭ قاتارىنا قوسىلدى.
قازاقستان اسكەرى ءۇش ءتۇرلى قۇرىلىمنان تۇراتىنى بەلگىلى. اتاپ ايتساق، قۇرلىق اسكەرلەرى، اۋە قورعانىسى اسكەرلەرى جانە اسكەري- تەڭىز كۇشتەرى قاتارىندا ساق ساربازدار ساپتا تۇر. سونىمەن قاتار، ق ر جوعارعى باس قولباسشىسى، پرەزيدەنتتىڭ تىكەلەي باعىنىسىندا ارنايى دايىندالعان اەروۇتقىر اسكەرلەرى بار.
اسپاندا دا، جەردە دە، ەلگە قاۋىپ تونگەندە جەدەل ارەكەت ەتەتىن قۋاتتى اسكەردىڭ الەۋەتى زور. ونى حالىقارالىق ارميا ويىندارى دالەلدەپ بەردى. دەي تۇرعانمەن، «بىزدەردە مىناداي بار، مىناداي بار» دەپ، كەز كەلگەن مەملەكەت بار الەۋەتىن پاش ەتىپ، تەحنيكاسىن كورسەتىپ وتىرمايتىنى بەلگىلى. ءبىر بارماعى بۇگۋلى. ءار ەلدىڭ ءوز قۇپياسى بار. بۇل رەتتە، قۋاتتى قازاقستاننىڭ اسكەرى كەز كەلگەن جاعدايدا ەل تىنىشتىعىن كۇزەتەتىنىنە حالىق سەنەدى.
ә
Global Firepower ساراپشىلارىنىڭ اسكەري قۋات دەڭگەيى بويىنشا بيىلعى رەيتينگىسىندە قازاقستان 145 ەلدىڭ ىشىندە 58- ورىنعا جايعاسقان. رەيتينگتە 60 ءتۇرلى كريتەري نازارعا الىنعان. ولاردىڭ ىشىندە اسكەري بولىمشەلەر مەن ادامي رەسۋرستاردىڭ سانى، قارجىلاندىرۋ جانە تەحنولوگيالىق جاراقتاندىرۋ بار. بىلتىر قازاقستان وسى رەيتينگتە 63- ورىندى يەلەنگەن ەدى. جىل سايىن قازاقستاننىڭ اسكەرى رەيتينگتە جوعارىلاپ كەلە جاتقانىن اتاپ وتكەن ءجون.
رەيتينگتە قارجىلاندىرۋ مەن جاڭا تەحنولوگيالارعا باسا ءمان بەرىلگەنى بەكەر ەمەس. سالاعا مول قارجى بولىنسە، سايكەسىنشە الەۋەت تە ارتا تۇسەتىنى انىق. ساراپشىلاردىڭ مالىمەتىنشە، قازاقستان اسكەرىنە جىلىنا 2,6 ميلليارد دوللار بولىنەدى. ەلىمىزدەگى اسكەري قىزمەتكەرلەردىڭ جالپى سانى - 77 مىڭ ادام. تەحنيكاعا توقتالساق، قۇرلىقتىق كۇشتە 300 تانك، 5200 بروندى تاسىمالداۋشى، 246 وزدىگىنەن جۇرەتىن ارتيللەريالىق قوندىرعى، 456 سۇيرەتىلەتىن ارتيللەريالىق قوندىرعى جانە 407 كوپ رەتتىك زىمىران جۇيەسى بار.
ەل اۆياتسياسىندا 237 ۇشاتىن تەحنيكا، ونىڭ ىشىندە 75 جاۋىنگەرلىك تىكۇشاق، 39 شابۋىلداۋشى ۇشاق، 81 جويعىش، سونىمەن قاتار 25 وقۋ-جاتتىعۋ جانە 17 اسكەري- كولىك ۇشاعى بار. بۇگىندە اۋە قورعانىسى كۇشتەرى ۇكىمەت بەكىتكەن قايتا قارۋلاندىرۋ باعدارلاماسىنا سايكەس اۆياتسيالىق فلوت پەن اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس جۇيەسىن جاڭارتىپ جاتقانى بەلگىلى. وسى ۋاقىتقا دەيىن قازاقستان مەن ەۋروپالىق Airbus Military اۆياتسيالىق كونتسەرنى اراسىندا جاسالعان كەلىسىم شەڭبەرىندە اۋە كەمەلەرىنىڭ پاركى C-295 اسكەري ۇشاعىمەن تولىقتى. م ي-35 جانە م ي-171ش جاڭا كولىكتىك جانە جاۋىنگەرلىك تىكۇشاقتارى الىندى. ەلىمىزدە قازىر تۇركيانىڭ Anka دروندارى سىناقتان وتكىزىلىپ جاتىر. ەگەر ءبارى ءساتتى وتسە، Anka دروندارى قازاقتاننىڭ اسكەري تەحنيكاسىنىڭ قاتارىنا قوسىلۋى مۇمكىن.
قارۋلى كۇشتەر قاتارىنا كاسىبي شىڭدالعان اسكەري قىزمەتشىلەر اۋاداي قاجەت ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. وسى رەتتە، ەلىمىزدە قارۋلى كۇشتەر قاتارىنا ماماندار دايارلايتىن 3 ينستيتۋت جانە ءبىر كوللەدج بار. ولار - الماتى قالاسىنداعى راديوەلەكترونيكا جانە بايلانىس اسكەري- ينجەنەرلىك ينستيتۋتى مەن قۇرلىق اسكەرلەرىنىڭ اسكەري ينستيتۋتى، اقتوبە قالاسىنداعى ت. بيگەلدينوۆ اتىنداعى اۋە قورعانىسى كۇشتەرىنىڭ اسكەري ينستيتۋتى جانە شۋچە قالاسىنداعى اسكەري كوللەدج. بۇل اسكەري وقۋ ورىندارىندا ستۋدەنتتەر تەگىن ءبىلىم الىپ، وقۋىن ءتامامداعان سوڭ بىردەن جۇمىسقا قابىلدانادى.
ەلىمىزدە اسكەري ماماندىقتار دايىنداۋدىڭ ۇستاحاناسى سانالاتىن قۇرلىق اسكەرلەرىنىڭ اسكەري ينستيتۋتى وفيتسەرلىك كادرلاردى 11 ماماندىق بويىنشا قاتارعا قوسادى. راديو- ەلەكترونيكا جانە بايلانىس اسكەري- ينجەنەرلىك ينستيتۋتىنىڭ مىندەتى – ق ر قارۋلى كۇشتەرى اسكەرلەرى مەن قارۋلانۋدىڭ زەنيتتى راكەتالىق، راديوتەحنيكالىق اسكەرلەرىنىڭ، بايلانىس بولىمدەرىنىڭ، اۆياتسيانى راديوتەحنيكالىق قامتاماسىز ەتۋدىڭ اۆتوماتتاندىرىلعان باسقارۋ جۇيەلەرىنىڭ كاسىبي وفيتسەرلەرىن دايىنداۋ. اۋە قورعانىسى كۇشتەرىنىڭ اسكەري ينستيتۋتى - ەلىمىزدەگى اسكەري ۇشقىش، اسكەري ينجەنەر مامانداردى ازىرلەيتىن جالعىز ءبىلىم ورداسى.
وسىلايشا، ەلىمىزدە جىل سايىن كادر دايىنداۋعا، تەحنيكا جاڭارتۋعا ەرەكشە ءمان بەرىلىپ، اسكەرىمىزدىڭ الەۋەتى ارتىپ كەلەدى. الەمدەگى گەوساياسي احۋال كۇردەلەنگەن كەزەڭدە ەل قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قۋاتتى بولا تۇسكەنى ماڭىزدى. بۇل رەتتە، جاستار وتان الدىنداعى پارىزىن وتەۋدەن قاشپاي، ساق سارباز اتانۋى قاجەت- اق.