الەمدىك ب ا ق-تاعى قازاقستان: موڭعولياعا اۆتوجول، ەۋرووبليگاتسيا نارىعى مەن وپەك+ مەجەسى

بۇل اپتادا الەمدىك باسىلىمدار قازاقستان جايلى ءبىرشاما جاڭالىق جاريالادى. وپەك+ بويىنشا مۇناي ءوندىرۋ كولەمى، قازاقستان مەن موڭعوليا اراسىنداعى اۆتوجول قۇرىلىسىنىڭ جۇزەگە اسۋى نازارعا تۇسكەن. ەلدىڭ ەۋرووليگاتسيا نارىعىنداعى اياق الىسى مەن تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ مۇفتيلەر القاسىندا قابىلدانعان شەشىمدە دە قالىس قالماپتى. تولىعىراق Kazinform ءتىلشىسىنىڭ شولۋىنان وقىڭىز.

قازاقستان 10 جىلدان كەيىن ەۋرووبليگاتسيا نارىعىنا قايتا ورالدى

قازاقستان 2015 -جىلدان بەرى العاش رەت ا ق ش دوللارىمەن نوميناتسيالانعان ەۋرووبليگاتسيالار نارىعىنا ءساتتى ورالدى. مەملەكەت 1,5 ميلليارد ا ق ش دوللارى كولەمىندەگى شىعارىلىمدى 10 جىل مەرزىمگە، %4,714 كۋپوندىق مولشەرلەمەمەن ورنالاستىردى. اقپاراتتى Report ينتەرنەت-باسىلىمى جاريا ەتتى.

ەۋرووبليگاتسيالار لوندون قور بيرجاسى مەن «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ بيرجاسىندا ورنالاستىرىلعان. مامىلەنىڭ حالىقارالىق ۇيىمداستىرۋشىسى ءارى بىرلەسكەن جەتەكشى مەنەدجەرى مەن بۋكراننەرى رەتىندە Citi ،JPMorgan ،Societe Generale كومپانيالارى قاتىسسا، قازاقستاندىق ۇيىمداستىرۋشى رەتىندە «BCC Invest» ا ق ارالاسقان.

«مامىلەنىڭ الدىندا ءبىر كۇندىك ۆيرتۋالدى روۋدشوۋ ءوتتى، ول تەك جوعارى ينۆەستيتسيالىق رەيتينگى بار ەلدەرگە قولجەتىمدى. جيناقتالعان تاپسىرىستار كىتابى تۇراقتى ءوسۋدى كورسەتىپ، 6 ميلليارد ا ق ش دوللارىنا جەتتى. بۇل كۋپوندىق مولشەرلەمە مەن كىرىستى %4,714 دەڭگەيىندە، ال ا ق ش قازىناشىلىق وبليگاتسيالارىنا قاتىستى سپرەدتى 88 بازيستىك پۋنكت دەڭگەيىندە بەلگىلەۋگە مۇمكىندىك بەردى»، - دەلىنگەن حابارلامادا.

ۆەدومستۆو مالىمەتىنشە، ەۋرووبليگاتسيالار شىعارىلىمى ەلدىڭ قارجىلىق تۇراقتىلىعىن نىعايتىپ، ەكونوميكالىق ءوسىمىن ىلگەرىلەتپەك.

«سونىمەن قاتار ورنالاستىرۋدىڭ قولايلى شارتتارى قازاقستاندىق كۆازيمەملەكەتتىك جانە كورپوراتيۆتىك ەميتەنتتەرگە حالىقارالىق كاپيتال نارىعىنا شىعۋعا بەنچمارك (باعدار) جاسايدى»، - دەلىنگەن اقپاراتتا.

قازاقستان مەن موڭعوليانى جاڭا اۆتوجول بايلانىستىرادى

ق ر كولىك مينيسترلىگى اۆتوموبيل جولدارى كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ماقسات باياحمەت قازاقستان مەن موڭعوليا اراسىنداعى كولىك سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمدى تالقىلاۋ جونىندەگى كەزدەسۋگە قاتىستى. تاراپتار جول قۇرىلىسىنىڭ جاي-جاپسارىن تالقىلاعان. بۇل دەرەكتى CentralAsia حابارلادى.

اۆتوجولدىڭ باعىتى موڭعوليا شەكاراسىنا قاراي شىعاتىن وسكەمەن، ريددەر قالالارى جانە تۋەكتا (رەسەي فەدەراتسياسى) ەلدى مەكەنى ارقىلى وتپەك. بولجامدى مارشرۋتتىڭ قازاقستاندىق ۋچاسكەسى - وسكەمەن قالاسىنان رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ شەكاراسىنا دەيىنگى ارالىقتا سالىنعانى. ونىڭ جالپى ۇزىندىعى - 189 شاقىرىم، 62 شاقىرىمدا كۇردەلى جانە ورتاشا جوندەۋ جۇمىستارى اتقارىلادى.

«بۇل جۇمىستار جول ءجۇرۋ ۋاقىتىن ەداۋىر قىسقارتىپ، قازاقستان مەن موڭعوليا اراسىنداعى كولىك بايلانىسىن جاقسارتىپ قانا قويماي، ەكونوميكالىق جانە مادەني بايلانىستاردى نىعايتۋداعى ماڭىزدى قادام بولماق»، - دەدى ماقسات باياحمەت.

مارشرۋتتىڭ باسىم بولىگى رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ اۋماعىنان وتەدى. ەگەر رەسەي تاراپى جول سالۋعا كەلىسىم بەرسە، مارشرۋت 837 شاقىرىم بولادى. ال قازىر قولدانىستاعى «وسكەمەن - رۋبتسوۆسك - بارناۋل - تۋەكتا اۆتوموبيل جولى - موڭعوليا شەكاراسى» تاسجولىنىڭ ۇزىندىعى - 1604 شاقىرىم.

قازاقستان وپەك+ بويىنشا مىندەتتەمەسىن ورىندادى

يراك، قازاقستان جانە رەسەي وپەك+ بىرلەسكەن مينيسترلىك مونيتورينگ كوميتەتىنىڭ (JMMC) وتىرىسىندا ۇيىم اياسىنداعى مىندەتتەمەسىن تولىعىمەن ورىنداعانىن مالىمدەدى. اليانستىڭ 2024 -جىلى جوسپارلانعان مەجەنى جۇزەگە اسىرعانى جونىندە رەسەيلىك TACC اقپارات اگەنتتىگى حابارلادى.

سونىمەن قاتار وپەك ءۇش ەلدىڭ كەلىسىلگەن كەزەڭ ىشىندە مامىلە پارامەترلەرى مەن وتەماقى جوسپارىن تولىق ورىنداۋعا مىندەتتەمە العانىن راستادى. وپەك+ بىرلەسكەن مينيسترلىك مونيتورينگ كوميتەتى يراك، قازاقستان جانە رەسەي وكىلدەرىمەن بولەك كەزدەسۋلەر وتكىزىلگەنىن، وندا قىركۇيەك ايىندا مۇناي ءوندىرۋ دەڭگەيى تالقىلانىپ، تامىز ايىندا مۇناي ءوندىرۋدى قامتيتىن جاڭارتىلعان وتەماقى جوسپارى ۇسىنىلعانىن ايتتى.

وپەك قىركۇيەك ايىنداعى وپەك+ ەلدەرىنىڭ مۇناي ءوندىرۋ باعامى قازان ايىنىڭ ەكىنشى اپتاسىندا شىعاتىنان بولاتىن ايتقان. تاراپتار مۇنى قايتالاما كوزدەردىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنە شەشكەن.

سونداي- اق وپەك+ مامىلە مەن وتەماقى جوسپارىن تولىق ورىنداۋدىڭ ماڭىزىن ەرەكشە اتادى. مونيتورينگ كوميتەتى 2024 -جىلعى ماۋسىمدا كەلىسىلگەن وپەك+ مامىلەسىنىڭ ورىندالۋىن، سونداي-اق مۇناي ءوندىرۋ بويىنشا ەرىكتى قىسقارتۋدىڭ ساقتالۋىن باقىلايدى. كوميتەت مۇناي نارىعىنىڭ جاعدايىن باعالاۋدى جالعاستىرماق.

استانادا تمۇ مۇفتيلەر القاسىنىڭ V ءماجىلىسى ءوتتى

استانادا تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى مۇفتيلەر القاسىنىڭ V ءماجىلىسى ءوتتى. كەزدەسۋ قۇران كارىمدى وقۋدان باستالىپ، «يسلام جەرگىلىكتى حالىق ءداستۇرىن قولدايدى» جانە «فيقھ مەكتەبىنىڭ ءپاتۋا بەرۋگە قاتىستى» ەرەجەسى قۇجاتتارىن قابىلداۋعا جالعاسقان. اقپاراتتى Anadolu اگەنتتىگى ءبولىستى.

جيىنعا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى، تۇركيا ءدىن ىستەرى باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى الي ەرباش، كاۆكاز مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى شەيحۋل- يسلام اللاشۇكىر پاشا- زادە، وزبەكستان مۇسىلماندارى باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى، شەيح نۋريددين حاليكنازار، قىرعىزستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى ابدۋلازيز قاجى زاكيروۆ جانە تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى ميرۆوحيد ازيموۆ قاتىسقان.

الي ەرباش ءوز سوزىندە سانادا سەنىم مەن تۋرا جولدىڭ بەينەسى قالىپتاسۋى، جەر بەتىنە جاقسىلىق پەن مەيىرىم ۇستەم قۇرۋى، سول ارقىلى زۇلىمدىقتىڭ بەتىن قايتارۋ - مۇسىلمان رەتىندە موينىمىزدا تۇرعان ەڭ ماڭىزدى مىندەت ەكەنىن اتاپ وتەدى. سونداي-اق ول اتالعان ءماجىلىستىڭ جاقسىلىق باستاۋىنا اينالۋىن تىلەدى:

«كۇن ساناپ ىنتىماعىمىز ارتىپ، باۋىرلاستىعىمىز بەكي ءتۇستى. بولاشاققا دەگەن ءۇمىتىمىز ءبىر، ماقساتىمىز ورتاق. وسى قۇندىلىق ورتاق ماسەلەلەردى شەشۋگە ۇلكەن ۇلەس قوسادى دەپ بىلەمىن».

ەرباش الەم ەلدەرىنىڭ زور وزگەرىستەر مەن قۇبىلۋ پروتسەسىن وتكەرىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى. وركەنيەتتەردىڭ سەنىم، مادەنيەت پەن داستۇرگە نەگىزدەلەتىنىن مىسالعا كەلتىرىپ:

«ادام بولسىن، قوعام بولسىن، وتكەنىمەن ماعىنالى بايلانىس ورناتىپ، ءداستۇرىن ساقتاۋ ارقىلى بولاشاققا قادام باسا الادى. سەبەبى ءداستۇر - ءومىردى دامىتىپ، ورتاق جادتى قالىپتاستىراتىن ماڭىزدى ەلەمەنت. داستۇرىنەن جەرىپ، سالت- ساناسىمەن قارىم-قاتىناس ورناتپاعان قوعام ەشقاشان جارقىن كەلەشەككە قول جەتكىزبەسى انىق. سونىمەن قاتار ءداستۇر تاريحىمىزدىڭ بولشەگى سانالادى. شىنىنا كەلسەك، ءبىزدى تۇركىستاننان انادولىعا دەيىن، كاۆكازدان بالقانعا دەيىن تامىر جايعان ءداستۇرىمىز بەن سەنىمىمىز بايلانىستىرادى»، - دەدى.

اۆتور
ەرسىن شامشادين