الەمدە 240 ميلليون بالا مەكتەپكە بارمايدى

استانا. قازاقپارات - الەمدە ءار بەسىنشى بالانىڭ ءبىلىم الۋ قۇقى شەكتەلگەن. وعان كەدەيلىك، كوشى-قون، ءتىل، ءدىن جانە ەتنيكالىق بولىنۋلەر سەبەپ. اسىرەسە، مۇگەدەكتىگى بويىنشا ولارعا وقۋ-ءبىلىم قولجەتىمدى بولماي تۇر.

مۇنداي ەرەكشە بالالاردىڭ سانى جەر شارىندا 240 ميلليونعا جۋىقتايدى. شامامەن 80 پايىزى دامۋشى ەلدەردە ءومىر سۇرەدى. ب ۇ ۇ- نىڭ كەيىنگى دەرەگى وسىنداي.

مەيىرىمگە مۇقتاج بالالاردىڭ كوبى فيزيكالىق، پسيحيكالىق قيىندىقتارعا بايلانىستى ءبىلىم بەرۋدە كەدەرگىلەرگە ءجيى تاپ بولادى. كەي دامىعان ەلدەر ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن ەنگىزىپ، يگىلىگىن كورىپ وتىر. ال دامۋشى ەلدەردە بۇل ماسەلەنىڭ كۇرمەۋى شەشىلمەي تۇر.

الەمدە تاعدىر ماڭدايدان سيپاماسا دا، قوعامنىڭ قولداۋىنا مۇقتاج ميلليونداعان بالا بار. ولار قامقورلىققا ءزارۋ، ءارىپ تانىپ، ساۋات اشۋعا قۇقىلى. وكىنىشكە قاراي، مۇنداي توپتاعى 120 ميلليون بالا جازۋ-سىزۋدى بىلمەيدى. ولاردىڭ كوبى - قىز بالا. اسىرەسە، دامۋشى مەملەكەت پەن قارا قۇرلىقتاعى ءبىراز ەلدە جۇيەگە ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ ەنگىزىلمەگەن. سول سەبەپتى بۇل ءادىس ءالى كۇنگە كەنجە قالىپ تۇر. ويتكەنى مۇنداي مەملەكەتتەردە ەرەكشە بالالاردىڭ قاجەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن رەسۋرستار مەن ينفراقۇرىلىم جەتكىلىكسىز.

يۋنيسەف ۇيىمى جۇرگىزگەن زەرتتەۋگە سايكەس، باتىس بالقانداعى كوسوۆو، چەرنوگوريا، سولتۇستىك ماكەدونيا مەن سەربيادا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردىڭ قۇقى ءجيى تاپتالادى. قوعام ولاردى كەمسىتىپ، بولەكتەۋگە بەيىم. سول سەبەپتى بۇل بالعىندار قوعامنان ءوزىن الشاق ۇستايدى، وقۋدان قول ءۇزىپ، مەكتەپكە بارمايدى. مۇنداي جاعداي چەرنوگوريا مەن سولتۇستىك ماكەدونيادا ءجيى بايقالادى. ال كوسوۆودا ەرەكشە بالانىڭ وننان بىرەۋى عانا ءارىپ تانيدى ەكەن.

وسى تەندەنسيانى جويۋ ءۇشىن باتىس بالقاننىڭ بارلىق ءتورت ەلى ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ رەفورماسىن بىرتىندەپ ەنگىزە باستادى. ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ فينليانديا، نورۆەگيا، دانيا ەلدەرىندە باسىم قولداۋعا يە. مۇندا مۇگەدەك بالالار جالپى وقىتۋ جۇيەسىنە قوسىلعان. مەكتەپتە ولاردىڭ قاجەتتىلىگى تولىق قامتاماسىز ەتىلەدى. ال كانادا مەن ا ق ش- تا وسال توپتاعىلاردى وقىتۋعا ارنالعان ارنايى زاڭ بار. ول بالالاردىڭ جەكە وقۋ جوسپارىن قۇرىپ، ولاردى مەكتەپكە قوسۋ ءۇشىن ارنايى قىزمەتتەر ۇسىنۋدى مىندەتتەيدى. جاپونيا مەن وڭتۇستىك كورەيا دا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋگە ەرەكشە دەن قويعان. ارنايى باعدارلامالار ارقىلى مۇگەدەك بالالاردى جالپى سىنىپتاردا وقىتۋدى ماقسات ەتەدى.

فينليانديا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋگە بەيىمدەلگەن

ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ەڭ وزىق ەل - فينليانديا. PISA حالىقارالىق ستۋدەنتتەردى باعالاۋ باعدارلاماسىنىڭ زەرتتەۋى وسىنداي. مۇندا مەكتەپ جاسىنداعى 43 مىڭنان استام مۇگەدەك بالا بار. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ءار بالانىڭ شەكتەۋلى مۇمكىندىگىنە قاراماستان تولىق ءبىلىم الۋىنا جاعداي جاسايدى. قالاي دەيسىز بە؟ العاشقىسى - اتا- انا مەن وقىتۋشى اراسىنداعى بايلانىس. ءار بالاعا لايىقتالعان جەكە پەداگوگيكالىق جوسپار اياسىندا اتا- انا مەن مۇعالىم جىلىنا بىرنەشە رەت كەزدەسەدى. مۇنان سوڭ فيندىك ءتاسىل بالالاردى وقىتۋدا قامقورلىقتى باستى نازارعا قويادى. بۇل ساباق بارىسىندا جىلى ءسوز ايتىپ، قۇشاقتاۋ، كيىمىن اۋىستىرىپ، تاماقتاندىرۋ سياقتى قاراپايىم ادىستەرمەن ولشەنەدى. ەرەكشە بالالارعا قاجەتتىلىگىنە قاراي كومەك كورسەتىلەدى.

ءۇشىنشىسى، فين مۇعالىمدەرى ساباق بارىسىندا ويىنعا باسا نازار اۋدارادى. بۇل ءتاسىل وقىتۋشىلارعا ءدارىستى ەركىن ءارى جەڭىل تۇسىندىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ءسۇيتىپ مۇعالىم بالانى مۇگەدەكتىگىنە بايلانىستى بولۋدەن اۋلاق بولادى.

ءار ەرەكشە بالا - قوعامنىڭ ماڭىزدى مۇشەسى. تاعدىر ماڭدايدان سيپاماسا دا، قوعام ولاردى قولداۋعا مىندەتتى. ال ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ ىسىندە ىلگەرى كەتكەن ەلدەردىڭ تاجىريبەسى وزگە دامۋشى مەملەكەتتەرگە ۇلگى بولسا يگى.