الەمگە ايگىلى ونەرتاپقىش توماس ەديسون تۋرالى نە بىلەمىز

فوتو: فوتو: اشىق دەرەككوز

استانا. قازاقپارات – 11-اقپان - امەريكالىق كاسىپكەر ءارى ونەرتاپقىش توماس ەديسوننىڭ تۋعان كۇنى. Bugin.kz ءتىلشىسى بەلگىلى عالىم تۋرالى قىزىق دەرەكتەردى ۇسىنادى.

توماس ەديسون 1847 -جىلى 11-اقپاندا وگايو شتاتىنىڭ ميلان قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ول كينوكامەرانى جانە ەلەكتر شامىنىڭ العاشقى نۇسقاسىن ويلاپ تاپقان. ءومىرىنىڭ 65 جىلىن عىلىمعا ارناعانىنىڭ ارقاسىندا بۇگىندە ونى بىلمەيتىن جان كەم دە كەم.

Electrical World and Engineer اتتى ەلەكتروتەحنيكالىق باعىتتا شىعارىلاتىن جۋرنال تەحنيكا سالاسىنىڭ مايتالمانىن انىقتاۋ ماقساتىندا 227 ەلەكتروتەحنيكتىڭ اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزەدى. ەڭ كوپ داۋىس جيناعان ونەرتاپقىش توماس ەديسون جەڭىپ شىعادى.

عالىم تۋرالى قىزىق دەرەكتەرگە نازار اۋدارايىق.

1. توماس ەديسوننىڭ بالالىق شاعى قيىندىقتارعا تولى بولدى. كەدەي وتباسىندا وسكەن ول ەشكىمگە جالتاقتاماي، جاستايىنان ءوز نانىن ءوزى تابۋدى ۇيرەنەدى. مەكتەپتە ۇستازدارى ونى ساناسى تاياز، اقپاراتتى تىم ۇزاق قابىلدايتىن وقۋشى رەتىندە تانىسا، اناسى وعان سەنىپ، ۇيدەن وقىتۋدى ۇيعارعان. اناسىنىڭ ارقاسىندا بالا بىلىمگە قۇشتار، ىزدەمپاز بولىپ وسەدى.

2. توماس نەبارى 12 جاسىندا تەمىرجولدا جۇمىس ىستەپ، جولاۋشىلارعا گازەت پەن كامپيت ساتتى.

3. توماس ەديسوننىڭ ەڭ تانىمال ونەرتابىسىنىڭ ءبىرى - ەلەكتر شامى. ونىڭ ەلەكترمەن جۇرگىزگەن كوپتەگەن تاجىريبەسىنىڭ ارقاسىندا ءبىرىنشى كوممەرتسيالىق ەلەكتر شامى پايدا بولدى.

4. ەديسون فونوگرافتى، دىبىستى جازۋعا جانە جاڭعىرتۋعا ارنالعان قۇرىلعىنى ويلاپ تاپتى.

5. 1890 -جىلى توماس ەديسون General Electric  كومپانياسىن قۇردى. اتالمىش كومپانيا الەمدەگى ەڭ ءىرى جانە تابىستى ەلەكتر كومپانيالارىنىڭ بىرىنە اينالدى. كاسىپورىن ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرۋگە جانە تاراتۋعا ارنالعان گەنەراتورلار، تۋربينالار، ترانسفورماتورلار جانە باسقا دا جابدىقتاردى وندىرۋدە كوشباسشىعا اينالدى. GE جەل جانە كۇن قوندىرعىلارى سياقتى بالامالى ەنەرگيا كوزدەرىن بەلسەندى تۇردە دامىتۋمەن اينالىسقان.

6. بۇگىندە نيۋ-دجەرسي شتاتىنىڭ باتىس ورانج قالاسىنداعى توماس ەديسوننىڭ زەرتحاناسى تۋريستەر مەن عالىمدار قىزىعا تاماشالايتىن مۇراجايعا اينالدى.

7. ەديسون عىلىمي جۇمىسىمەن قاتار تابىستى كاسىپكەر جانە فيلانتروپ ەدى.

توماس ەديسون 1931 -جىلى قازاندا ومىردەن ءوتتى.