اجالمەن ايقاسقان پارتيزان: ەرلىگىن وزگە ادام يەلەنىپ كەتكەن قازاق باتىر

فوتو: فوتو: Bugin.kz/ عاينيجامال ارىستانبەك

استانا. قازاقپارات - وسىدان ەكى كۇن بۇرىن، 23-ءساۋىر - اڭىز پارتيزان قاسىم قايسەنوۆتىڭ تۋعان كۇنى. حالىق قاھارمانى، جازۋشى، اتاقتى پارتيزاننىڭ ءومىر جولى تۋرالى دەرەكتەر ۇسىنامىز.

- قاسىم قايسەنوۆ 1918 -جىلى 23-ساۋىردە شىعىس قازاقستان وبلىسى ۇلان اۋدانىنىڭ اسۋ-بۇلاق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ونىڭ اتا-اناسى 13 بالالى بولعان، تەك 8 بالاسى امان-ەسەن ەر جەتكەن.

- قايسەنوۆ سۇحباتىندا «23-ءساۋىر تۋعان كۇنىم ەمەس» دەپ ايتقان. اتا-اناسى ساۋاتتى كىسىلەر بولسا دا، بالاسىنىڭ دۇنيەگە كەلگەن كۇنىنە ءمان بەرمەگەن. داڭقتى پارتيزان 23-ءساۋىر كۇنىن ۇلكەن ومىرگە جول اشقان كۇن رەتىندە جادىندا قالدىرعان. ونىڭ قاي كۇنى دۇنيەگە كەلگەنى - جۇمباق.

- قايسەنوۆ 1940 -جىلى اسكەرگە اتتانىپ، 1941 -جىلى مايدان دالاسىنا تاپ بولعان. ول 1943 -جىلعا دەيىن بارلاۋشى وتريادتىڭ كومانديرى بولعان.

- اڭىز پارتيزان ءار كۇنىن ولجا دەپ باعالادى. سۇحباتتارىندا قان مايداندا العاشقى قادامنان-اق كەۋدەسىن وققا توسىپ، مەرت بولعاندار تۋرالى ەسكە العان. ءوزى ول تۋرالى «اجالدىڭ الدىنا نەشە بارىپ، نەشە قايتقان اداممىن» دەپ ايتادى.

- مايداندا ۆاسيا لاقاپ اتىمەن جۇرگەن. ۋكراينانىڭ كارپات تاۋىنا دەسانتپەن تۇسىرىلگەن. الپىس ادامنان تەك جەتى ادام ءتىرى قالادى. قايسەنوۆ - سولاردىڭ ءبىرى. كارپاتتا وسى وتريادقا ارنالعان ەسكەرتكىش بار.

- بارلاۋشى بولعاندىقتان مايداندا جالعان قۇجاتپەن جۇرگەن. جاۋ تىلىنا تۇسكەن جاعدايدا جەكە دەرەكتەرى ساقتالۋ ءۇشىن وسىنداي ارەكەتكە بارعان.

- سوعىس اياقتالعان كەزدە ۋكراينادا الىپ قالماق بولعان جەرىنەن جۇماعالي ساين ەلگە كەلۋگە ۇگىتتەگەن. قايسەنوۆكە اعالىق قامقورلىق كورسەتىپ، جازۋعا ۇگىتتەگەن دە جۇماعالي ساين ەدى. پارتيزان وسىلايشا جازۋشىلىق قىرىن ۇشتادى. ول قازاق ادەبيەتىنە پارتيزان تاقىرىبىن اكەپ، 30 عا جۋىق كىتاپ جازىپ قالدىردى.

- قايسەنوۆ 120 ادامنىڭ ىشىندە ءتىرى قالعان 20 ادامنىڭ ءبىرى بولدى. دنەپر ءۇشىن شايقاستا ۇلى بۋكرينسكي پلاتسدارمىن دايىنداۋداعى قاسىم قايسەنوۆتىڭ ەرلىگى ەلەۋسىز قالعان. باسقا وتريادتىڭ كومانديرى ا. ۆ. تكانكو قايسەنوۆتى ءولدى دەپ ەسەپتەپ، «ەرلىگى» تۋرالى بايانداپ، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن الادى.

- قاسىم قايسەنوۆتىڭ تاعى ءبىر ۇمىتىلماس ەرلىگى - «بەلايا تانيا» كونسلاگەرىندە بولعان 700 گە جۋىق تۇتقىندى بوساتۋى.

- 1995 -جىلى 9-مامىردا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن ن. ءا. نازاربايەۆ قاسىم قايسەنوۆكە ەلىمىزدەگى ەڭ جوعارى ناگرادا - «حالىق قاھارمانى» اتاعى بەرىلدى.