قازاقستان شەكاراسىنان زاڭسىز وتپەك بولعان 95 شەتەلدىك ازامات ۇستالدى
ق ر ۇ ق ك شەكارا قىزمەتى ب ق و بويىنشا دەپارتامەنتى شەكارالىق باقىلاۋ ماماندارىن دايارلاۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى ارسەنتي دۋنايەۆتىڭ ءمالىم ەتكەنىندەي، بۇلاردىڭ باسىم بولىگى - ءۇندىستان، اۋعانستان، وزبەكستان، ازەربايجان، شري- لانكا، سونىمەن قاتار سومالي ەلىنىڭ ازاماتتارى.
ولاردىڭ بارلىعى رەسەي فەدەراتسياسىمەن شەكارالاس ايماقتا قولعا ءتۇسىپ، بەلگىلەنگەن تارتىپكە سايكەس اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى.
ا. دۋنايەۆتىڭ سوزىنە قاراعاندا، شەكارا ايماعىندا شەكارا رەجيمىن جانە جەكەلەگەن جەرلەردە بولۋ ءتارتىبىن بۇزعانى ءۇشىن ق ر اكىمشىلىك قۇقىقبۇزۋشىلىق كودەكسىنىڭ 510-بابىنا سايكەس 5, 10 جانە 75 ا ە ك مولشەرىندە ايىپپۇل سالىنادى. وسى كودەكستىڭ 514-بابىنا سايكەس ق ر مەملەكەتتىك شەكارا رەجيمىن بۇزعاندارعا 10-نان 50 ا ە ك- كە دەيىن ايىپپۇل سالۋمەن قاتار 10 كۇنگە اكىمشىلىك قاماۋعا الۋ نەمەسە ەل اۋماعىنان شىعارىپ جىبەرۋ تۇرىندەگى جازا قاراستىرىلعان.
سونىمەن قاتار مەملەكەتتىك شەكارانى قاساقانا بۇزسا، ق ر قىلمىستىق كودەسىنىڭ 392- ءشى جانە 394-بابىنا سايكەس جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلادى. اتاپ ايتقاندا، ق ر ق ك 392-بابىنا سايكەس شەكارانى قاساقانا كەسىپ وتكەندەر ەل اۋماعىنان اكىمشىلىك جولمەن 5 جىلعا شىعارىلا وتىرىپ، 1 مىڭ اەك كولەمىندە ايىپپۇل سالىنادى نەمەسە 1 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلۋى مۇمكىن.
ا. دۋنايەۆتىڭ ايتۋىنشا، شەكارا - ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىمىزدىڭ ءبىر بولىگى. سوندىقتان ىقتيمال قاۋىپ- قاتەردەن قورعاۋ ءۇشىن شەكارانى مىعىم ۇستاۋ اسا ماڭىزدى. مۇنداعى وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى - زاڭسىز كوشى- قون پروتسەستەرى. ادامدار ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن جاقسارتۋ ءۇشىن شەكارادان وتۋگە تىرىسادى، اكىمشىلىك نەمەسە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتەن جالتارۋ ءۇشىن سونداي قادامعا بارادى. زاڭسىز ەڭبەك كوشى- قونى دا بار.
ەۋروپا مەن رەسەيگە بەت العان زاڭسىز كوشىپ- قونۋشىلار گەوگرافيالىق جاعىنان قولايلى ورنالاسقان قازاقستاندى قولاي كورەدى. كوپ جاعدايدا ەلىمىزگە زاڭسىز كەلىپ، رەسەيگە ءوتىپ كەتۋگە تىرىسادى. زاڭسىز كوشى- قوندى ۇيىمداستىرۋشىلار كەلىسىلگەن سوماعا مەملەكەتتىك شەكارادان كەدەرگىسىز وتكىزۋگە كەپىلدىك بەرىپ، قىزمەتىن تەك ءسوز جۇزىندە عانا ۇسىنادى. الدانعان زاڭ بۇزۋشى مەملەكەتتىك شەكاراعا جاقىنداعان كەزدە قازاقستاننىڭ نەمەسە رەسەيدىڭ اسكەري قىزمەتشىلەرى ۇستاپ، جاۋاپكەرشىلىككە تارتادى. بۇدان ۇيىمداستىرۋشىلار دا تىس قالمايدى. ولار ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ جانە شەتەلدىك ارنايى ورگانداردىڭ بىرلەسكەن ءىس- شارالارى ناتيجەسىندە ەلدەن تىس جەردە دە انىقتالىپ، جاۋاپقا تارتىلادى.
تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن جايت، شەكاراعا جاقىن ورنالاسقان ەلدى مەكەندەر تۇرعىندارىنىڭ اراسىندا دا ۇيىمداسقان زاڭ بۇزۋ ارەكەتتەرى جوق ەمەس. ولار شەكارا بۇزۋشىلارعا زاڭسىز كومەك كورسەتەدى. بۇل رەتتە جەكە تاسىمالداۋشىلار، ياعني تاكسيستەر الدىمەن اۋىزعا ىلىگەدى. تاكسيست زاڭ بۇزۋشىنى الىپ كەلە جاتقانىن بىلمەۋى دە مۇمكىن، ءبىراق بۇل ونى جاۋاپكەرشىلىكتەن بوساتپايدى. بيىل وسىنداي قىلمىسقا بارعان 4 ازامات ۇ ق ك، ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ بىرلەسكەن ءىس- شارالارى ناتيجەسىندە تەز ارادا انىقتالىپ، اشكەرەلەندى.
ق ر ق ك 394-بابىنا سايكەس قىلمىستىق توپپەن زاڭسىز كوشى- قوندى ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن 5 مىڭ ا ە ك كولەمىندە ايىپپۇل سالۋ نەمەسە مۇلكىن تاركىلەۋمەن قاتار 5 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى قاراستىرىلعان.
«حالىقارالىق تاجىريبەگە سۇيەنسەك، مەملەكەتتىك شەكارانى قورعاۋ ىسىندە جەرگىلىكتى تۇرعىندار ماڭىزدى رول اتقارادى. «مەملەكەتتىك شەكارا تۋرالى» قر زاڭىندا «شەكارالىق كەڭىستىك شەگىندە ازاماتتار ەرىكتى جاساقتار قۇرامىندا جانە وزگە دە نىسانداردا ەرىكتى نەگىزدە مەملەكەتتىك شەكارانى قورعاۋعا قاتىسادى» دەلىنگەن. وڭىردە شەكاراعا جاقىن ورنالاسقان ەلدى مەكەندەر تۇرعىندارىنىڭ اراسىندا ەرىكتى جاساق قۇرامىنا كىرىپ، بەلسەندىلىك تانىتىپ جۇرگەن ازاماتتار بار. شەكارا قىزمەتى مەن جەرگىلىكتى تۇرعىندار اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق مەملەكەتتىك شەكارانى قورعاۋ ىسىندە ءتيىمدى دەپ سانايمىز. بۇل ولاردىڭ ەلىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە دەگەن الاڭداۋشىلىعىن جانە وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن بىلدىرەدى. سونىمەن قاتار ءوز تاراپىمىزدان مەملەكەتتىك شەكارانى قورعاۋعا اتسالىسىپ، ۇلەسىن قوسىپ جۇرگەن ازاماتتاردى ماراپاتتاۋدى دا ەستەن شىعارمايمىز. سول سەبەپتى ق ر ۇ ق ك ش ق باتىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتى ءوڭىر تۇرعىندارى مەن قوناقتارىن شەكارالىق قاۋىپسىزدىك سالاسىندا قىراعىلىق پەن جاۋاپكەرشىلىك تانىتۋعا شاقىرادى. ءار شەكاراشىنىڭ ەڭبەگى تەك مەملەكەتتىك شەكارانىڭ بەرىكتىگىمەن باعالاناتىنىن ۇمىتپاعانىمىز ءجون. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەز كەلگەن ازاماتى مەملەكەتتىك شەكارانى قورعاۋ ىسىنە ءوز ۇلەسىن قوسا الادى. وعان قوسا شەكارا قىزمەتىنە اسكەري قىزمەتكە كەلىسىم- شارت بويىنشا جۇمىسقا كىرۋ مۇمكىندىگى بار. قازىرگى تاڭدا دەپارتامەنتتە ۇمىتكەرلەردى ىرىكتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە»، دەدى ا. دۋنايەۆ.
اۆتور:
عايساعالي سەيتاق