جاننەت ءابىش - 9 جاسىندا ا ق ش پەن جاپونيانى مويىنداتقان 21-عاسىر ويۋشىسى
جاڭا عاسىر ويۋشىسى
ول ءوزىن جيىرما ءبىرىنشى عاسىردىڭ ويۋشىسىمىن دەپەسەپتەيدى. ال كەيبىر ونەرتانۋشىلار ونىڭ قىلقالامىنان سيۋررەاليزمنىڭ ءىزىنكورەدى. ەكى ونەردىڭ قاتىسى قانشا دەپ ويلاۋىڭىز مۇمكىن. جاننەت ءابىشتىڭ وعانجاۋابى دايىن.
«قازاق تانىمىنا ادامدى تۋرا بەينەلەپ سىزۋ جات. ءتىپتىبالبالداردىڭ ءوزى ءبىر تيپتەس، ناقتى ناقىشتالماعان بولىپ كەلەدى. ال بۇل كەزدەباتىس رەاليزمنىڭ شىڭىن باعىندىرىپ جاتقان ەدى. قازاق ءوز ويىن سۋرەت سالىپاۋرەلەنبەي-اق، ويۋ ارقىلى بىلدىرگەن. ويۋدىڭ جاڭاعى رەاليستىك سۋرەتتەردەن ءمانىالدەقايدا تەرەڭ بولاتىنى سودان. جالپى، قازاقتىڭ ۇلتتىق ءبيى مەن ويۋى تۇنىپتۇرعان فيلوسوفيا عوي. ءون بويى تۇسپال. ونى تۇسىنۋگە تۇيسىك ءتىلى، كورۋگەكوكىرەك كوزى كەرەك»، - دەيدى جاس سۋرەتشى.
شىم-شىتىرىق شيماي مەن باتتاسقان بوياۋلار الەمىنىڭوكىلىنەن مۇنداي ءسوز ەستيمىز دەپ ويلاماعان ەدىك. سالۆادور ءداليدى ءپىر تۇتۋىءتيىس كەيىپكەرىمىز قازاقتىڭ كەستەشى ايەلدەرىن سۋرەت ونەرىنىڭ اۋليەسى سانايدىەكەن. بۇل دا ءبىز كۇتپەگەن ءبىر عاجاپ دۇنيە سەكىلدى بولدى!
«ءبىزدىڭ شەشەلەرىمىز بەن اجەلەرىمىز شەتىنەن كەستەشى، ىسمەربولعانىن بىلەسىز. ويۋ- ورنەك سىزۋ ولار ءۇشىن كۇندەلىكتى تۇرمىس سانالاتىن. السول ويۋلارعا قاراپ ويلانىپ كوردىڭىز بە؟ وتاعاسىنا دەگەن ىڭكارلىگى دە، توركىنىنەدەگەن ساعىنىشى دا، بالاسىنا دەگەن تىلەۋقور ماحابباتى دا سول ويۋلاردا سايراپ تۇرعوي، شىركىن! تۇسكيىزدەر مەن سىرماقتارعا قاراپ جاتىپ، سول اجەلەرىمدى ايايمىن،كەيدە. قانشاما سىرشىل سۋرەت يەلەرى ىشتەن تىنىپ، بار ونەرىن ويۋعا سالىپ وتەبەرگەن؟ ! مەن سۋرەتشى رەتىندە ءوز باستاۋىمدى سول ويۋلاردان الدىم»، - دەيدىجاننەت.
جاننەت ءابىش ەسىمدى سۋرەتشىنىڭ بار ەكەنىن الەم 2001-جىلى بىلگەن بولاتىن. نيۋ- يوركتە وتكەن «بولاشاق بالالاردىڭ كوزىمەن اتتى» اتتىحالىقارالىق كونكۋرستا ول ءبىرىنشى ورىن الدى. ەكى جىلدان كەيىن جاپونيادا ازياەلدەرىنىڭ جاس سۋرەتشىلەر اراسىنداعى بايقاۋدا جاننەت باس جۇلدەنى قانجىعاسىنا بايلادى.
ويىنعا قۇمارتپاي، ويۋعا تەلمىرگەن قاراكوز قانداسىنىڭتالانتىن بايقاپ، ونى ۇلكەن ونەرگە باۋلىعان جاناتحان ساعيدان ەدى. موڭعوليااستاناسىندا ەرەكشە ۇيىرمە اشىپ، جاستاردىڭ تالانتىن ءوز تانىمى بويىنشا ۇشتاعانسۋرەتشىنى بەرگى جاقتاعى ءبىز بىلمەگەنىمىزبەن، ول جاقتىڭ قازاقتارى ماقتان ەتەدى.ءقازىر ونىڭ قوس ۇلى اكەنىڭ ءىزىن جالعاپ، ازياعا تانىمال سۋرەتشى اتانىپ ءجۇر.وسىنداي ورتادان شىققان قازاق قىزىنىڭ كوشپەلى وركەنيەتتىڭ ۋىزىنا جارىپ ءوسۋىزاڭدىلىق تا شىعار.
2006 -جىلى ول حالىقارالىق «شابىت» كونكۋرسىنىڭ گران-پري جۇلدەگەرىاتانىپ، ەلوردادا «ويۋ ءتۇس» دەگەن اتپەن كورمە وتكىزدى. ەلدەگى تانىمالسۋرەتشىلەردىڭ قارشاداي جاننەتكە نازارى اۋاتىنى دا وسى تۇس. ال 2008 -جىلى«دارىن» مەملەكەتتىك جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتانعان ەڭ جاس سۋرەتشى بولىپتىركەلدى.
مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ جاننەتتى ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعىقازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسى قۇشاق جايا قارسى الدى. روزا ابەنوۆا، بايانبارمانقۇلوۆا، كاميللا لي سياقتى وتاندىق ونەرتانۋشىلار ءبىراۋىزدان «فەنومەن» دەپباعالاسا، مايتالمان سۋرەتشى اعالارى ءالى كۇنگە دەيىن جول نۇسقاپ، قامقورلىقتانىتىپ كەلەدى. وقۋ بىتىرگەننەن كەيىن جاننەت رەجيسسەرلىككە دە بەت بۇردى.اراسىندا دەكوراتيۆتى كەسكىندەمە مەن ديزاينەرلىككە دە ۋاقىت تاۋىپ ءجۇر.
قازاق بيلەرىنىڭ ءوزى ايتقان قۇپياسىن اشۋ ءۇشىن«Qazaqstan» ۇلتتىق ارناسىندا كوپ سەريالى دەرەكتى توپتاما ءتۇسىردى. «ونەرشەجىرەسى» اتتى 15 سەريالى جۇمىسى دا كورەرمەننىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. قازاقتىڭ بايالەمىن زامانداستارىنا تۇسىنىكتى تىلمەن كورسەتۋ ءۇشىن ءتۇرلى تاسىلدەردىپايدالانىپ، ونداعان فيلم مەن روليكتەر ءتۇسىردى.
ءوزىن كوشپەلى وركەنيەتتىڭ ۇزىگى سانايتىن زاماناۋيسۋرەتشىنىڭ تۋىندىلارىنا كوز تاستاپ كوردىك. ويىمىز - تىلسىم تۋىندىلاردان قازاقويۋىنا ۇقساستىق تابۋ ەدى.
«بۇل سۋرەتتى 14 جاسىمدا سىزىپپىن. اتىن «ماڭگىلىك ماسەلە» دەپقويعانمىن. انىقتاپ قاراساڭىز، ويۋعا ۇقساس قىزىل قۇستى قۇشاعىمەن قورعاشتاپ،كوككە ۇمتىلعان ەر ادامدى كورەسىز. ونىڭ اياق جاعىندا بۇزاۋ قۇشاقتاعان ايەل بار.قىزىل قۇس ماقسات پەن مۇددەنىڭ سيمۆولى رەتىندە الىنعان. ال سيىر - ۇيدەگى بەرەكەمەن مولشىلىقتىڭ بەلگىسى. مۇنداي تارتىس ءار جانۇيادا بولىپ جاتىر. ونىڭ قاشانباستالعانىن، قاشان اياقتالاتىنىن ەشكىم بىلمەيدى. سوندىقتان دا بۇل - ماڭگىلىكماسەلە»، - دەيدى كۇلىپ ول.
كىشكەنە سىرماقتىڭ ۇستىندە ەبەدەيسىز وتىرعان الىپدەنەلى ۇسقىنسىز ادامنىڭ سۇلباسىنا كوزىم ءتۇستى. تۋىندىنىڭ اتى «جالعىزدىق» ەكەن.
«قاراڭىز، مىنا ادام باياعىدا- اق ەسەيىپ كەتكەن. ال استىنداعىسىرماق - ونىڭ كومفورت اياسى. بۇل ايا وزىنە تارلىق ەتەتىنىن بىلسە دە، شىققىسىكەلمەيدى. ونىڭ سىرتىندا سارى ءتۇستى كەڭىستىك قورشاپ تۇر. بۇل ءتۇس مەن ءۇشىندابىلدىڭ، ەسكەرتۋدىڭ، سىن- قاتەردىڭ سيمۆولى. سىرماق ۇستىندەگى پەندەنىڭ كوزىنەاينالاسى وسىلاي كورىنىپ تۇر»، - دەيدى سۋرەتشى.
شەتەلدىك ارىپتەستەرى جاننەتتىڭ قانىق تۇستەردى مەيلىنشەباتىل ۇيلەستىرە الاتىنىن ەرەكشە باعالايتىن كورىنەدى. ءتىپتى سونىڭ قۇپياسىنسۇراعاندار دا بولىپتى.
«ونىڭ قۇپياسى مەنىڭ بالالىق شاعىمدا جاتىر. قازاق ويۋلارىنىڭكۇڭگىرت تۇسپەن بويالعان كەزىن كوردىڭىز بە؟ جالپى قازاق الەمى تۇتاس قانىقبوياۋدان تۇرادى عوي. سونىڭ ءبارى مەنىڭ جادىما ءسابي كۇنىمدە كود بولىپ ەنگەنسياقتى»، - دەيدى جاننەت.
ول بىزگە بۇعان دەيىن تالاي كورمەنىڭ كوركىن اشقانتۋىندىلارىن عانا كورسەتتى.
كۇزدە «ادام» دەگەن تاقىرىپپەن جاڭا كورمە وتكىزبەكشىەكەن. تىڭ تۋىندىلارىن كورمەگە دەيىن سىرت كوزدەن تاسادا ۇستايمىن دەپ شەشسەكەرەك. قيالشىل ءبۇلدىرشىننىڭ ويۋشى بويجەتكەنگە اينالعان شاعىنداعى سۋرەتتەرىنكورۋ ءۇشىن كۇزگى كورمەدە جولىعۋعا ۋاعدالاستىق. سول ءۇشىن كۇزدى اسىعا كۇتەمىز!
اۆتور: ەسىمجان ناقتىباي