گاندي ايتقان 7 قاتەلىك
قاراتابان حالقى بار ءۇندىستاندى بوداندىق بۇعاۋىنان شىعارىپ، اعىلشىنداردىڭ ساياسي ۇستەمدىگىنەن قۇتىلۋعا جول سالىپ بەرگەن ۇلت كوسەمى ماحاتما گانديدى ءۇندى حالقى ەرەكشە اسپەتتەيدى.
حالقى ۇلتتىڭ اكەسى، ياكي «باپۋ» دەپ اتاپ كەتكەن ماحاتما گاندى تۇتاس الەمگە سوعىسسىز، قان-مايدانسىز-اق حالىقتى باقىتتى ەتۋگە بولاتىنىن دالەلدەگەن تۇلعا. دەمەك، گاندي سالعان سوقپاق الەمگە جول سىلتەر باعىت ىسپەتتى.
ماحاتما گاندي ومىرىنە تەرەڭىرەك ەنسەڭ، جانكەشتى جاننىڭ تىرلىگىن بايقايسىڭ. مۇسىلمان بولماسا دا مۇسىلماننىڭ ارەكەتىن جاساعان ءۇندى ۇلتىنىڭ كوسەمى باي تۇقىمنان شىققان. اكەسى جوعارى لاۋازىمدىق قىزمەت اتقارسا دا، ماحاتما گاندي ءبىلىم الىپ، ساۋاتتانۋ ءۇشىن ۇلى بريتانياعا اتتانادى.
زاڭگەر ماماندىعىندا وقي ءجۇرىپ، گاندي اعىلشىنداردىڭ وزبىرلىعىنا، ۇستەمدىگىنىڭ زاردابىن تارتادى. الىمجەتتىكتى جاستايىنان كورگەن ول ءۇندى حالقىنىڭ بوداندىق قۇرساۋىنان شىعارۋدى ويلاپ، ەلگە قايتا ورالادى. سول كەزدەگى ءۇندى بيلىگى ەكى شەشىمدى قابىلداۋ قاجەت ەدى. العاشقىسى - ءسوزسىز اعىلشىنداردىڭ ايتقانىنا كونىپ، اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇدىرىعىندا بولۋ، ەكىنشىسى - جاپپاي ءۇندى حالقىن كوتەرىلىسكە شىعارىپ، سوعىسقا ايداۋ.
ارينە، بۇل ەكى ءتاسىل كەدەي حالىقتىڭ جاعدايىن مۇشكىل ەتەتىن ەدى. سول تۇستا گاندي توتە جول تابادى. ءدال سول ۋاقىتتاردا اعىلشىندار ۇندىلەرگە تۇز سالىعىن كوبەيتىپ، تۇزدى پايدالانۋعا قارسىلىق بىلدىرەدى. ماحاتما گاندي وزىنە سەنەتىن 10 دوسىن ەرتىپ، تەڭىزدەن تۇز الۋعا اتتانادى. مۇنى كورگەن اعىلشىندار قارسىلىق ءبىلدىرىپ، گانديدى اباقتىعا جابادى. كەيىنگى كۇنى گاندي يدەياسىنا قولداۋ بىلدىرگەن 100 ادام تۇز جيناۋعا كىرىسەدى. ءجۇزى دە قامالادى. كەلەسى كۇنى مىڭ ادام گانديدىڭ ارەكەتىن قايتالايدى.
مىڭ ادامدى تۇرمەگە توعىتا الماعان اعىلشىندار امالى تاۋسىلعان سوڭ گانديدى بوساتىپ، ءۇندى حالقىنا تۇز وندىرۋگە كەلىسىم بەرەدى. حالىقتىڭ جاعدايىنا قىزمەت ەتكەن گانديدى جۇرتشىلىق پرەزيدەنت ەتىپ سايلاۋدى قۇپ كورەدى. دەگەنمەن، گاندي حالقىن اعىلشىنداردىڭ ۇستەمدىگىنەن قۇتىلدىرۋدىڭ وزگە دە جولىن ىزدەيدى.
گانديدىڭ ەل جادىندا جاتتالعان تاعى ءبىر قادامى بار. ول اعىلشىن كيىمدەرىنەن باس تارتىپ، شەتەلدىڭ تاعامدارىن پايدالانباۋ. بۇكىل حالىقتى تەك ءۇندى ەلىنىڭ ۇلتتىق كيىمدەرىمەن كيىنۋگە شاقىرادى. وسىلايشا ول اعىلشىنداردىڭ ەكونوميكاسىن السىرەتەدى. سەبەبى ميللياردتاعان حالقى بار ۇندىلەر سىرت ەلدىڭ ءونىمىن الۋدان باس تارتقاندىقتان اعىلشىندار ءۇندىستانعا تاۋەلسىزدىگىن بەرۋگە كوندىگەدى.
مۇنداي ەرىك-جىگەرگە بارعان گانديدى سول ۋاقىتتا اعىلشىنداردى باسقارعان ۋينستون چەرچيلل شاقىرىپ كەزدەسەدى. تۇتاس اعىلشىن قوعامى گاندي ەرلىگىنە باس ءيىپ، سوعىسسىز تاۋەلسىزدىكتى الىپ قالعان قايراتكەرگە قۇرمەت كورسەتەدى. وسى ارقىلى ماحاتما گاندي حالىقتى ەش كۇرەسسىز ءبارىن جەڭۋگە بولاتىنىن دالەلدەدى.
ماحاتما گاندي سالعان جولدى الەمنىڭ وزگە دە پرەزيدەنتتەرى دە جالعاۋعا تىرىستى. ايتالىق، وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نەلسون ماندەلا حالىقتى ەش ساياسي كۇش- جىگەرسىز، سوعىسسىز جەتىستىككە جەتەلەۋگە بولاتىنىن ءبىلدى.
ماحاتما گانديدىڭ قاراپايىمدىلىعى، ەل باسقارۋداعى ادالدىعى، ءوز حالقىن باقىتتى ەتۋگە تالپىنعان ارەكەتتەرى، سول ءۇشىن اشتىق جاريالاۋعا دەيىن بارۋى ءۇندى جۇرتىنىڭ قۇرمەتىنە بولەندى.
گاندي مۇسىلمان ەمەس. دەسە دە ءۇندىستان مەن پاكىستان اراسىنداعى تەكەتىرەس كەزىندە ءۇندى ازاماتى مۇسىلمان بالانى ءولتىرىپ قويعانىن گانديگە جەتكىزەدى. سوندا ۇلت كوسەمىنە بالانعان گاندي «سوعىس الاڭىندا جۇرگەن ءبىر مۇسىلمان بالانى ءوز تاربيەڭە الىپ، ونى مۇسىلمانشا تاربيەلەيسىڭ، سوندا عانا سەنىڭ كۇناڭ كەشىرىلەدى» دەپ اقىل ايتادى. دەمەك، قاراپايىمدىلىقتى قاعيدا ەتكەن گانديدىڭ بۇل ۇستانىمىن تەك ءوز حالقى ەمەس، جەر-الەمنىڭ حالقى جوعارى باعالادى.
گاندي ادامزاتتىڭ ءوسىپ-ءونۋى، ادالدىققا نەگىزدەلگەن وقيعالاردى سارالاي كەلە جۇمىرباستى پەندەگە ادام بالاسى جاساماۋعا ءتيىس 7 كۇنانى جىكتەپ بەرەدى. ولار ەڭبەكسىز كەلگەن بايلىق، ۇياتسىز كەلگەن ءلاززات، ءبىلىمدى ادامنىڭ مىنەزسىز بولۋى، ارسىز ساۋدا، مەيىرىمسىز عىلىم، قۇرباندىقسىز تابىنۋ، پرينسيپسىز ساياسات. تىزبەكتەلگەن 7 قاتەلىكتەن گانديدە ادالدىقتى تۋ ەتۋ دەگەن يگى قاسيەتتىڭ بارىن بايقايسىڭ.