ادامداردا جوق، جانۋارلاردا بار 6 قابىلەت

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - تەحنولوگيالىق ۇدەرىستەر جانۋار مەن ادام اراسىنداعى ايىرماشىلىققا سايكەس تۋىنداعانى بەلگىلى.

+

بۇگىن جانۋارلاردا بار، ءبىراق ادامداردا كەزدەسپەيتىن 6 قابىلەتپەن تانىستىرماقپىز.

1. ينفرا قىزىل ارقىلى كورۋ

ينفرا قىزىل جارىقتىڭ تولقىندارى، كوزگە كورىنەتىن سپەكترگە قاراعاندا ۇزىن. سوندىقتان ادام بالاسى كورە المايدى. ءبىراق ماسا مەن باقا، جارعاناتتار، جىلانداردىڭ كوپتەگەن تۇرلەرى ءوز جەمتىگىن تابۋ ءۇشىن ينفراقىزىل تولقىندارىن پايدالانادى.

وعان سەبەپ، جىلۋ بار دەنە ءتۇرلى ينفراقىزىل تولقىندار ءبولىپ، جارقىراپ كورىنەدى. شىنىمەن وتە جاقسى قىزدىرىلعان زاتتار جارىق شىعارادى. سول سەبەپتى بالقىتىلعان مەتال بولىكتەرى بىزگە قىزىل بولىپ كورىنەدى.

2. ۋلتراكۇلگىن ارقىلى كورۋ

قوسمەكەندىلەر، كەي يگۋانالار، كوپتەگەن جاندىكتەر، بالىقتار، بۇعىلار، قۇستار جانە كەمىرگىشتەر كوزدەرىنىڭ تورلى قابىعىندا ۋلتراكۇلگىن رەتسەپتورلارى بولادى.

ارالارعا بۇل سەزىم گۇلدەردەگى شىرىندى تابۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. قۇستارعا ول ۇلكەن اراقاشىقتىقتاعى كىشكەنتاي جەمتىگىن بايقاۋعا كومەكتەسەدى.

سونىمەن قاتار، بۇعىلار ادامدار بايقاي بەرمەيتىن ءزار داقتارىن اجىراتا الادى. نەسەپتە ۋلتراكۇلگىن ساۋلەلەرىن سىڭىرەدى. سوندىقتان ءوزىنىڭ تۇرعىلىقتى ايماعىنا بوگدە بىرەۋدىڭ قونىستانعانىن جاقتىرا بەرمەيتىن قاسقىرلار نەمەسە وزگە دە جانۋارلار نەسەپ ارقىلى حاباردار بولىپ، قورعاۋعا تىرىسادى.

3. ماگنيتتى قابىلداۋ

جەردىڭ ماگنيتتىڭ ايماعى كۇننىڭ قاتەرلى ساۋلەسى مەن عارىش رادياتسياسىنان ساقتايتىنى بارىمىزگە ءمالىم. كەيبىر جانۋارلار ماگنيتتى تولقىندى اداسپاۋ ءۇشىن قولدانادى. تاسباقالار، قۇستاردىڭ كوپتەگەن تۇرىندە تابيعي «ماگنيتتى كومپاس» بولادى.

كەيبىر جانۋارلاردا ماگنيتتىك ايماققا دەگەن تارتىلىس ءتۋابىتتى بولمايدى. ولار Magnetobacterium تۇقىمداسىنا جاتاتىن باكتەريالار سەلبەسۋ ارقىلى جەتىلەدى. ولار كوبىنە پينگۆيندەردە، تەڭىز تاسباقالارىندا، جارعاناتتار مەن كوپتەگەن كيت تۇرلەرىندە بولادى.

دەگەنمەن ماگنيتتىك داۋىل كەزىندە كيتتەردىڭ «كومپاسى» ىستەن شىعىپ، تولقىنمەن جاعاعا كەلىپ قالاتىن كەزدەر بولادى. ونداي جاعدايدا ولاردىڭ امان قالۋ ىقتيمالدىلىعى وتە تومەن.

4. ەلەكترلى قابىلەت

كەيبىر تىرشىلىك يەلەرى، مىسالى ەلەكترلى جىلانبالىقتار، اكۋلا، سوم بالىقتارى ەلەكتر ءورىسىن سەزىنە الادى. ولارعا لورەنتسيني امپۋلالارى دەپ اتالاتىن ارنايى اعزا كومەكتەسەدى.

ءتىرى اعزالاردىڭ بارلىعى ەلەكترلى يمپۋلستەر بولەدى، ال لورەنتسيني امپۋلالارى ولاردى تانۋعا كومەكتەسەدى. سول سەبەپتى، جىرتقىش اكۋلا ءوز جەمتىگىن كورمەسە دە، شابۋىل جاساي الادى.

تەك بالىقتار عانا ەمەس، سۇتقورەكتىلەر اراسىندا دا ەلەكتر توعىن سەزە الاتىندار بار. مىسالى گۆيان دەلفيندەرى دە وزىنە قورەكتى ەلەكتر تارتىلىسى ارقىلى تابادى. بۇل قابىلەت تەك شابۋىل جاساۋ ءۇشىن عانا ەمەس، مۇحيت تۇبىندە اداسپاۋ ءۇشىن كەرەك. دەلفيندەردە لورەنتسيني امپۋلاسىنىڭ ورنىنا، وزدەرىنىڭ تۇك فولليكۋلالارىن پايدالانادى.

5. ەحولوكاتسيا

ەحولوكاتسيا - قورشاعان زاتتاردىڭ بەتىنەن شاعىلىسقان دىبىستاردى قابىلداي وتىرىپ، كەڭىستىكتە قۇلاق ارقىلى شارلاۋ مۇمكىندىگى.

مىسالى، جارعاناتتار ۇشۋ كەزىندە ادام ەستىمەيتىن ۋلترادىبىستى شىعارا الادى. سودان كەيىن ولار بۇل دىبىستىڭ جاڭعىرىعىن ۇستاپ، قاجەتتى دەنە مەن ودان جەمتىگىنە دەيىنگى قاشىقتىقتى انىقتايدى. بۇل قابىلەت جارعاناتتارعا اۋادا كەدەرگىلەرگە سوعىلىپ قالماۋ ءۇشىن قاجەت.

جارعاناتتاردان باسقا بۇل قابىلەت مايلى تەنتەكقۇس (ءتۇر اتاۋى) جانە سۇر قارلىعاشقا ءتان. سونىمەن قاتار، كوزى كورمەيتىن لابوراتوريالىق ەگەۋقۇيرىقتار دا پايدالانادى. دەلفيندەر بولسا ميىندا كورۋ جانە ەستۋ اقپاراتىن بىرىكتىرە الادى. سول سەبەپتى ولار ەحولوكاتورىن كورە الاتىن قابىلەتكە يە. ناقتىراق ايتساق، تابيعي ۋزي اپپارىتىنىڭ قىزمەتىن اتقارادى.

6. ينفرادىبىس

ۋلترادىبىستان باسقا، ينفرادىبىستى ەحولوكاتسيا بار. ولاردىڭ تومەن جيىلىكتەگى دىبىستار جاتادى. ينفرادىبىس سۋ تولقىندارى ارقىلى ءبىراز جەرگە دەيىن جەتەدى. سول سەبەپتى كيتتەر بايلانىس قۇرالى رەتىندە پايدالانادى. بۇنى جەردە پىلدەر مەن الليگاتورلار پايدالانادى. جەردە ونى ەركىن قولدانا الماعانىمەن، ءبىر-بىرىنە سيگنال بەرە الادى.

massaget.kz