ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسى دامىعان ۇزدىك 5 ەل

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات- شەتەلدە ءبىلىم الۋ الەمدى تانىپ، جاقسى مانساپ قۇرۋعا كومەكتەسەتىنى راس.

Massaget.kz سىزدەرگە (ا ق ش پەن ۇلى بريتانيا ەلدەرىنەن باسقا) الەمدەگى ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسى دامىعان 5 ەل تۋرالى كەڭىنەن بايانداپ بەرەدى.

سينگاپۋر

قانشالىقتى جاس مەملەكەت بولسا دا، اياعىنا نىق تۇرعان ساتىنەن باستاپ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە دەندەپ ءمان بەرگەن ەل - سينگاپۋر.

سينگاپۋرلىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى مەريتوكراتياعا نەگىزدەلگەن، دەمەك، باسقارۋشى قىزمەتتە ادامنىڭ شىققان تەگى مەن الەۋمەتتىك جاعدايىنا ەمەس، ونىڭ قارىم-قابىلەتى مەن جەتكەن جەتىستىگى اسا ماڭىزدى ءرول وينايدى. سول ءۇشىن دە وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەردىڭ ۇلگەرىمىنە كوپ كوڭىل بولىنەدى.

مەكتەپتەر مەن جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ وقۋ جوسپارىن مەملەكەتتىك دەڭگەيدە دايىندايدى. سينگاپۋرداعى باستاۋىش سىنىپتى وقىتاتىن مەكتەپتەر مەملەكەت قاراماعىندا، سول سەبەپتى وقۋ اقىسى ارزان. مەكتەپتەردە ناقتى عىلىمدار مەن تىلدەرگە ەرەكشە نازار بولىنەدى. ساباقتاردىڭ باسىم بولىگى اعىلشىن تىلىندە وتەدى. وعان قوسا، ەلدەگى رەسمي دەپ بەكىتىلگەن ءۇش ءتىلدىڭ ءبىرىن وقيدى. ول قىتاي، مالاي نە تاميل ءتىلى بولۋى مۇمكىن.

قىزىق ەستىلەتىن بولار، ءبىراق بۇل ەلدە ۇزاق كانيكۋل ۇعىمى جوق - وقۋ جىلى ەكى سەمەسترگە بولىنەدى. العاشقىسى قاڭتاردىڭ باسىندا باستالىپ، ماۋسىمدا اياقتالادى. ەكىنشى سەمەستر شىلدەدە باستالىپ، جەلتوقساندا اياقتالادى. سىرت كوز سينگاپۋردىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن كرەاتيۆ جوق ءارى تىم قاتال دەپ سوگەدى. دەگەنمەن دە ءبىلىم بارىنە ورتاق بەرىلگەندىكتەن، بۇل ەلدىڭ وقۋشىلارى باسەكەگە قابىلەتتى بولعىسى كەلەدى. جاقسى جوعارعى وقۋ ورنىنا نەمەسە شەتەلگە الماسۋ باعدارلامالارىنا ىلىنگىسى كەلەتىندەر سانى كوپ. سوندىقتان، وقۋشىلار سول تارتىپكە ۇيرەنگەن.

سينگاپۋردا شەتەلدىكتەر اقىلى نەگىزدە ءبىلىم الادى. بارلىق وقۋ باعدارلاماسىن اعىلشىن تىلىندە الۋعا بولادى. بۇل ەلدە مەنەدجمەنت، بيزنەس، ماتەماتيكا مەن جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى سالاسىندا قۇندىراق ءبىلىم الۋعا مۇمكىندىك بار. وعان قوسا، سينگاپۋردا ەۋروپالىق جانە امەريكالىق ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ فيليالدارى كوپ. بۇل جەردە سوعان لايىقتى ديپلومدى از قارجىعا وقىپ الۋعا بولادى.

فينليانديا

ەگەر فين ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى تۋرالى اقپارات ىزدەسەڭىز، الەمدەگى يدەال ورتا رەتىندە قابىلدار ەدىڭىز. بۇل ەلدىڭ ۇستازدار قاۋىمى تۇنىمەن ساباق وقىتىپ، ەرەجە جاتتاتپايدى، - زورلىقپەن وقىتپايدى.

كەرىسىنشە. وقۋشىلاردىڭ جاسى كىشى ەكەنىنە قاراماستان، جەكە تۇلعا رەتىندە قارىم-قاتىناس جاسايدى. ساباق ۇلگەرىمى ناشار وقۋشىلارعا، ەڭ بولماعاندا، ورتاشا باعاعا ۇمىتكەر بولسىن دەپ، ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى. «ەكىلىك» قويىلمايدى.

شەت ءتىلىن تەرەڭ مەڭگەرۋگە دەن قويعان. فيندىكتەر 3-سىنىپتان باستاپ اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتەدى. ال 6-سىنىپتان باستاپ شۆەد ءتىلىن وقىتۋ مىندەتتەلەدى. سونىمەن قاتار، وقۋشىلار فرانسۋز، نەمىس، قىتاي تىلدەرىن فاكۋلتاتيۆ رەتىندە تاڭداپ وقي الادى.

2016-جىلدان بەرى بۇل ەلدىڭ مەكتەپتەرىندە «phenomenon based learning» جۇيەسىن ەنگىزۋدى قولعا العان. ماتەماتيكا، ادەبيەت سىندى ءداستۇرلى پاندەردى جۇيەدەن الىپ تاستاپ، ونىڭ ورنىنا بەلگىلى ءبىر تاقىرىپ اياسىندا عىلىمدى قوسا ۇيرەتۋدى جولعا قويعان. ماسەلەن، ءبىر ەل تۋرالى تاقىرىپ الىنسا، سول ەلدىڭ گەوگرافياسىمەن قاتار سوتسيولوگيانى دا وقىتىپ كەتەدى. تاريح پەن ادەبيەتتى دە ۇشتاستىرا الادى.

فيندىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ءبىر كەمشىن تۇسى - ورتاشا وقيتىن وقۋشىلارعا اسا ءمان بەرۋ جانە ماتەماتيكانى كەش ۇيرەتۋى. ازيا وقۋشىلارى ينتەگرال ۇعىمىمەن ەسەپ شىعارىپ جاتسا، فينليانديا بۇعان اسىقپايدى.

گەرمانيا

باستاۋىش سىنىپتارىندا ءۇي تاپسىرماسى بەرىلمەيدى. مەكتەپ فورماسى دا ارنايى بەكىتىلمەگەن، وقۋشى ەمىن-ەركىن قالاعان كيىمىندە كەلە الادى. باعالاۋ جۇيەسى دە باسقاشا: ولاردىڭ «التىلىعى» - ءبىزدىڭ «ەكىلىك»، ال ءبىر العانى - وتە جاقسى كورسەتكىش دەپ ەسەپتەلەدى. ءبىلىم الۋ گەرمانيادا بارىنە مىندەتتەلەدى، ۇيدە وقۋ قاراستىرىلماعان.

بالانىڭ ج و و- نا ءتۇسۋ-تۇسپەۋى ورتا بۋىنعا اۋىسقاندا-اق بەلگىلى بولادى. ناشار وقيتىن وقۋشىلار Hauptschule گە، ورتاشا وقيتىندارى – Realschule، ال جاقسى وقيتىندارى Gymnasium گە تۇسەدى. Realschule دەن گيمنازياعا جاقسى وقىپ اۋىسۋعا مۇمكىندىك بار. ۋنيۆەرسيتەتكە قابىلدانۋعا 13 جىل وقىعان گيمنازيانىڭ تۇلەكتەرى ۇمىتكەر بولا الادى.

شەتەل ازاماتتارىنىڭ بالالارى، گەرمانيالىقتار سەكىلدى تەڭ دارەجەدە مەملەكەتتىك مەكتەپتى تەگىن وقيدى. ەگەر وقۋشى نەمىس ءتىلىن مۇلدەم تۇسىنبەسە، ءتىل ۇيرەتەتىن ارنايى سىنىپقا جىبەرەدى.

گەرمانيا مەكتەپتەرىندە قوقىستى اجىراتۋ، ۆەلوسيپەد تەبۋ، ءتىپتى، دوستاسۋدى دا ساباق دەڭگەيىندە ۇيرەتەدى. قوعامعا ءسىڭىسۋ، ءوز ورنىڭدى تابۋ دەگەن سىندى قۇندىلىقتارعا دا ءمان بەرىلەدى.

نيدەرلاند

2013-جىلى UNICEF نيدەرلاندىق بالالاردى الەمدەگى ەڭ باقىتتى بالالار دەپ تانىعان.

گوللاندىقتار بالالارىن مەكتەپكە 4 جاستان باستاپ بەرەدى. 10 جاسقا دەيىنگى بالالارعا ءۇي تاپسىرماسى بەرىلمەيدى، ال 12 جاسقا دەيىن ەمتيحان، تەستپەن سىنامايدى. سول سەبەپتى دە بالالار مەكتەپتەن «قاشپايدى» ءارى جاقسى كورسەتكىش ءۇشىن ءبىر-بىرىمەن تالاسپايدى. وعان قوسا، اتا-انالار بالالاردى قاتتى قيناپ وقىتپايدى، قوسىمشا ۇيرەتۋشى ۇستازدارعا جۇگىنبەيدى.

12 جاستان كەيىن بالالاردى ءۇش باعىت بويىنشا بولەتىن ارنايى تەستتەن وتكىزەدى: VMBO (ەڭ جەڭىل دەڭگەي)، HAVO (ورتاشا دەڭگەي)، VWO (كۇردەلى دەڭگەي). VMBO دەڭگەيىن بىتىرگەندەر مامان بولا الادى، HAVO دەڭگەيىن بىتىرگەندەر مەكتەپ مۇعالىمى اتانا الادى، ال VWO ءتامامداعاندار عىلىمي مانساپقا بەت بۇرادى.

ج و و- نا ءتۇسۋ ۇلىبريتانياعا قاراعاندا الدەقايدا جەڭىلىرەك ءارى قولجەتىمدى. تۇلەكتەرگە جاقسى مۇمكىندىكتەر مولىنان بەرىلەدى. مىسالى، ماگيستراتۋرا بىتىرگەن سوڭ Orientation Year اتالاتىن قوسىمشا ءبىر جىل بەرىلەدى. بۇل ارالىقتا تۇلەك جۇمىس تاۋىپ، زەرتتەۋ ورتالىقتارىندا قاجەتتى زەرتتەۋىن جۇرگىزۋىنە بولادى.

دانيا

داتتىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە بازالىق ءبىلىم بەرۋمەن قاتار، بالانىڭ جەكە تۇلعا رەتىندە دامۋىنا كومەكتەسۋ جۇزەگە اسىرىلادى. سوندىقتان دا وقىتۋشىلار بالالارعا تەست ناتيجەسىنەن گورى وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارى مەن نيەتتەرى ماڭىزدى ەكەنىن ءجيى ايتادى. وقۋ باعدارلاماسى گوللاندىق جۇيەگە ۇقساس - ءبارى بەرىلگە ءبىلىمدى يگەرە الۋى قاجەت.

داتتىق جازۋشى مالين ريۋدال «Happy as a Dane» كىتابىندا جازعانداي جاتتاپ الۋ مەن ساباققا ات ءۇستى دايىندالۋ قابىلدانبايدى. وقۋشىنىڭ وقىلعان پاراگرافتى تولىق تۇسىنگەنى، تاقىرىپ تۋرالى ەركىن اڭگىمە ايتا الۋى ماڭىزدى. سىني ويلاۋ مەن وزدىگىنەن تىڭ يدەيا ۇسىنۋ قابىلەتى قۇندىراق.

بولاشاقتا كىم بولعىسى كەلەتىنىن شەشە الماي جۇرگەن وقۋشىلارعا ارنايى مەكتەپ تە بار. Efterskole اتالادى. 14-18 جاس ارالىعىنداعى جاس وسپىرىمدەر سول مەكتەپتە ءبىر جىل وقىپ، ارى قاراي كىم بولۋىن شەشە الۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى. بۇل مەكتەپتە كوبىنە شىعارماشىلىققا، سپورتقا، قولونەرگە زەيىن بولىنەدى.

سىرت كوزگە بۇل ەلدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى تىم قاراپايىم، جەڭىل سەكىلدى كورىنگەنىمەن، دانيا الەمدىك ءبىلىم بەرۋ رەيتينگى بويىنشا توپ-10 دىققا كىرەدى. ەموتسيونالدى «توقتىق» اسا ءبىلىمدى بولۋمەن تەڭدەي كورىنەدى.

دانيالىقتار ءۇشىن جۇمىس ىزدەۋ بارىسىندا جوعارى جالاقى ماڭىزدى فاكتور سانالمايدى. بۇل ەلدىڭ سالىعى دا الەم بويىنشا قىمباتى سانالادى. سايكەسىنشە، حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى دە جاقسى. ج و و- دا ءبىلىم الۋ داتتار ءۇشىن تەگىن. ولارعا شاكىرتاقى دا بەرىلەدى.