قازاق استاناسى ورىنبوردان قىزىلورداعا كوشكەندە 5 ۆاگون ارحيۆتىك قۇجات ورتەنىپ كەتكەن
عالىمدار رەسەيدىڭ ورىنبور وبلىسىنا بارىپ، زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى. قۇجاتتارمەن قاتار ۇلت زيالىلارىنىڭ شىعارمالارى مەن كىتاپتارىن ىزدەيدى.
«1867-1868 -جىلدارى رەفورما بولىپ، ورىنبور گەنەرال- گۋبەرناتورى قۇرىلدى. سودان وبلىستىق باسقارمانىڭ قۇجاتتارى ورىنبور قالاسىندا ساقتالدى. 1925 -جىلى استانا ورىنبوردان قىزىلورداعا كوشكەندە تاريحي قۇجاتتاردىڭ نەگىزگى بولىگى سول جەردە قالدى. ورىنبوردا قازاقستاننىڭ، ونىڭ ىشىندە ەلىمىزدىڭ باتىس ءوڭىرى بويىنشا قۇجاتتار ساقتالعان. XVIII عاسىردا ورىنبور شەكارا كوميسسياسى بولدى. سونىڭ قۇجاتتارىنان باستاپ 1925 -جىلعا دەيىنگى مول مۇرانىڭ ءبارى ورىنبور مۇراعاتىندا ءتۇپنۇسقا كۇيىندە ساقتاۋلى. ق. جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە مەملەكەتتىك وڭىرلىك مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى عالىمدارىنىڭ ماقساتى - تاريحي دەرەكتەردىڭ، قۇجاتتاردىڭ كسەروكوشىرمەسىن جاساپ، عىلىمي جيناق شىعارۋ. ارحيۆ قۇجاتتارى ەسكىرەدى، كونەرەدى. جىرتىلىپ، وقىلماي قالۋى مۇمكىن. سوندىقتان دەر كەزىندە بار مۇرامىزدى جيناعىمىز كەلەدى»، - دەدى ق. جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە مەملەكەتتىك وڭىرلىك مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى داۋلەت ابەنوۆ.
تاياۋدا اقتوبەدە ورىنبور وبلىسىنىڭ كۇندەرى ءوتتى. مادەني شارا كەزىندە ورىنبور وبلىسى اكىمدىگى مەن ق. جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە مەملەكەتتىك وڭىرلىك مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى اراسىندا كەلىسىم جاسالدى. الداعى ۋاقىتتا عالىمدار، ماگيسترانتتار قازاقستان، اقتوبە وڭىرىنە بايلانىستى قۇندى دەرەكتەردى جيناۋعا اتتانادى.
«قازاقستاندا ورىس گەوگرافيلىق قوعامىنىڭ بولىمشەلەرى بولعان. سونىڭ ءبىرى ورىنبوردا ورنالاسقان. سول قوعام بىرنەشە جيناق شىعاردى. كىتاپتىڭ ءبارى قازاقستاندا، الماتىداعى مەملەكەتتىك مۇراعاتتا، ۇلتتىق كىتاپحانادا ەلەكتروندى نۇسقا كۇيىندە ساقتاۋلى ەكەن. ءبىراق ءتۇپنۇسقا ساقتالماعان. ىبىراي التىنساريننىڭ، مۇحامەد- سالىق باباجانوۆتىڭ ەڭبەكتەرى، قازاق زيالىلارىنىڭ شىعارمالارى جيناقتاردا جىل سايىن جاريالانعان. ورىنبور گەوگرافيا قوعامىنىڭ 17-18 -تومدارىندا ىبىراي التىنساريننىڭ «وبىچنايا پراۆو كازاحوۆ» دەگەن ەكى تومدىق كىتابى جاريالانعان. جوعارى وقۋ ورىندارىندا سول كىتاپتى التەرناتيۆتى وقۋلىق رەتىندە پايدالانساق بولادى»، - دەدى داۋلەت ابەنوۆ.
تاريحشى ورىنبور ارحيۆتەرىندە 2 عاسىرلىق قۇجاتتىڭ، تاريحتىڭ ساقتالعانىنا سەنىمدى. ارحيۆ ماتەريالدارىن جاس ۇرپاققا قالدىرۋدى عالىمدار پارىزى ساناپ وتىر.
«تاريحي دەرەككە سۇيەنسەك، 1919 -جىلى كولچاك اسكەرى ورال قالاسىن باسىپ العان كەزدە 19 ارباعا تيەلگەن ارحيۆتىك قۇجاتتىڭ قاي باعىتتا كەتكەنىن ەشكىم بىلمەيدى. استانا ورىنبوردان قىزىلورداعا كوشكەندە 5 ۆاگون ارحيۆتىك قۇجات ورتەنىپ كەتكەن. ونىڭ سەبەبىن ەشكىم تۇسىندىرە المايدى. سوندىقتان ورىنبور ارحيۆىن زەرتتەۋ، ۇلتتىق جادىگەردى ساقتاۋمەن بىردەي»، - دەدى د. ابەنوۆ.