تارازى قالاسى قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا ارايلانا تۇسۋدە - فوتو
قالانى اباتتاندىرۋعا قازاقستاننىڭ بارلىق وڭىرلەرى جانە جامبىل وبلىسىنىڭ قۇرىلىس ۇيىمدارى اتسالىسۋدا. قۇرىلىس جۇمىستارى اياقتالۋعا جاقىنداپ، قالا كوركەيە ءتۇستى.
«قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋىنا بايلانىستى مەرەيتوي - تۇتاستاي بارشا قازاقستاندىقتار ءۇشىن ماڭىزدى وقيعا، - دەدى وبلىس اكىمى ك. كوكىرەكبايەۆ. - مەرەيتويلىق شارا 11 - قىركۇيەكتە استانادا باستالعان. نەگىزگى شارا بىزدە 9 - قازاندا وتەدى. ءبىزدىڭ وبلىس اۋماعىندا، شۋ وزەنى شاتقالىندا، 550 جىل بۇرىن جانىبەك پەن كەرەي حان قازاق مەملەكەتتىلىگىنىڭ نەگىزىن قالاعان. قوناق كوپ كەلەدى، مەرەكەنى ۇيىمداستىرۋعا قاتىستى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرمالارىن ورىنداۋعا بار كۇش- جىگەرىمىزدى سالامىز. بۇل مەرەكە حالىقتىڭ جادىندا ماڭگى ساقتالۋى ءتيىس جانە جامبىل وبلىسى دامۋىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەدى دەگەن سەنىمدەمىن».
قالاعا كوپتەگەن قوناقتار اۋە كولىگىمەن كەلەدى. ولاردى جاڭارتىلعان «اۋليە اتا» حالىقارالىق ءاۋجايى قارسى الادى. جاڭعىرتىلعان ۇشۋ- قونۋ جولاعى ەڭ زاماناۋي ۇشاق تۇرلەرىن قابىلداۋعا قابىلەتتى. جاڭا تەرمينال دا ەڭ جوعارى حالىقارالىق تالاپتاردى ەسكەرىپ، سالىندى.
و ق و قۇرىلىسشىلارى باتىستا، اۋەجاي جاقتاعى كىرەبەرىس اركانى جاڭارتتى، جۇمىس قۇنى - 45 ميلليون تەڭگە.
ودان ءارى قوناقتار 30 مەترلىك ەرەكشە قۇرىلىس - «قازاق حاندىعى» مونۋمەنتىن تاماشالايدى. ونىڭ جۇمىستارى دا اياقتالىپ قالدى. قازاق حاندىعىن قۇرۋدىڭ تاريحي ماڭىزدىلىعىن اشاتىن ءمۇسىن كومپوزيتسياسى الىستان مەنمۇندالاپ كوز تارتادى. ونىڭ اينالاسىندا ساياباق ەگىلىپ، اۆتوتۇراق ۇيىمداستىرىلۋدا. ەسكەرتكىشتى ورناتۋعا 350 ميلليون تەڭگە، ال اۆتوتۇراق پەن كورىكتەندىرۋگە - 177 ميلليون تەڭگە جۇمسالدى.
مونۋمەنت قۇرىلىسى 2015 - جىلعى 1 - قازاندا تاپسىرىلادى. اشىلۋى - 9 - قازان.
اتىراۋ وبلىسى تاراز تۇرعىندارىنا «استانا» XII شاعىن اۋدانىندا قۇنى 50 ميلليون تەڭگەلىك ساياباق تارتۋ ەتتى. وعان قايىڭ، قاراعايلار ەگىلدى، گرانيتتى تاستان سالىنعان سۋبۇرقاقتار ورناتىلدى. 2 مىڭ شارشى مەتر تاس توسەلىپ، گۇلزار وتىرعىزىلدى.
ماڭعىستاۋ وبلىسى «تاراز» قوناقۇيى ماڭىن اباتتاندىردى، اق كيىز ءۇي ستيلىندە سۋبۇرقاق ورناتتى.
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى اۆتوۆوكزال ماڭىنداعى 1,8 گ ا ساياباقتى راسىمدەدى. قۇنى 50 ميلليون تەڭگە جوبا بويىنشا جولعا تاس توسەپ، اعاش وتىرعىزىپ، سۋبۇرقاق ورناتتى.
الماتىلىقتار بۇرىنعى ورتالىق بازار ماڭىنداعى ج. جابايەۆ ەسكەرتكىشى ماڭىنداعى الاڭدى بەدەرلى، ايشىقتى ساۋلەت نىساندارىمەن ايشىقتادى. ول جەردە ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارىنان كەيىن «اشىق اسپان استىنداعى مۇراجاي» سالىنادى. جوبا قۇنى - 48 ميلليون تەڭگە.
باتىس قازاقستان وبلىسى قايرات رىسقۇلبەكوۆ اتىنداعى ساياباقتى اباتتاندىردى.
پاۆلودارلىقتار تاۋكە حان كوشەسى بويىنشا كوپىر ايىرىقتارىن قاناتتى گريفتەر، نازىك جاقتاۋلارمەن رەسىمدەپ، تارازعا توسىن سىي جاسادى.
«قاراحان ماۆزولەيى» ەسكەرتكىشى ماڭىنداعى اللەيا - تاراز قالاسى ورتالىعىنداعى تاريحي ورىنداردى اباتتاندىرۋ بويىنشا جۇمىستار اياقتالدى. مۇندا جامبىلدىق «جاسۇلان- فلورا» كومپانياسى قوستاناي، قىزىلوردا وبلىستارىنىڭ قارجىلاي قولداۋىمەن قۇنى 150 ميلليون تەڭگەلىك جوبانى جۇزەگە اسىردى. التى مەترلىك گۇلزار مەن التىن قوبىز قالانىڭ كونە بولىگىنىڭ كوركىن اجارلاندىرا ءتۇستى. تۋريستەر، زيارات ەتۋشىلەر ورنىنا اينالعان قاراحانيدتەر ءداۋىرى XI عاسىر ەسكەرتكىشى- قاراحان ماۆزولەيىندە اباتتاندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
كىرەبەرىسى مۇنارا مەن كۇمبەزبەن كومكەرىلىپ، ەجەلگى بەكىنىس قاقپاسى ۇلگىسىندە ورىندالعان اباتتاندىرۋ اللەياسى اياقتالىپ قالدى. قۇمىرامەن سۋ اعىزىپ تۇرعان سۋبۇرقاق ەرەكشە كوز تارتادى. بۇل جەر ءۇش بىرنەشە مەترلىك كولبەۋ گۇلزارلارمەن بەزەندىرىلۋدە. مونۋمەنت التىن قوبىز تۇرىندە، ال گۇل كومپوزيتسيالارى ۇلتتىق ويۋ- ورنەك نىسانىندا ورىندالدى، اللەيا نەگىزى گرانيتتەن، ال سۋبۇرقاق جاقتاۋلارى، ورىندىقتار مراموردان جاسالدى.
تارازدان شالعاي جەردە مەرەيتوي كەزىندە ات سپورتى ويىندارى وتەتىن «اتشابار» كەشەنى 30 - قىركۇيەكتە دايىن بولادى. مۇندا 20 مىڭ كورمەرمەندەرگە ارنالعان 2 مىڭ ورىن، ۆيپ- لوجا جانە ت. ب بار. قازاقستاندا العاش رەت ات ويىندارىن وتكىزۋگە بارلىق جاعداي جاسالعان.
وبلىستىق دراما تەاترىندا سمەتالىق قۇنى 526,3 ميلليون تەڭگەلىك جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. الاڭى 8,5 مىڭ شارشى مەتر ءۇش قاباتتى عيمارات 1965 - جىلى سالىنعان. تارازدىڭ 200 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ قارساڭىندا 2002 - جىلى كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى.
ارحەولوگيالىق قازبا ءجۇرىپ جاتقان بۇرىنعى ورتالىق بازار ورنىندا مەرەكە كۇندەرى «ەجەلگى تاراز» ارحەولوگيالىق پاركى اشىلادى. ەسكە سالساق، 2011 - جىلى تارازدا ورتالىق بازار باسقا ورىنعا كوشىرىلىپ، ول ورىندا ەجەلگى تاراز ورنىندا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتىڭ قارجىلاندىرۋىمەن ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارى باستالعان. ارحەولوگتار VI- XII ع ع 40 مىڭعا جۋىق جادىگەر تاپتى، ورتاعاسىرلىق قامال، VIII - IX ع ع. مەشىت، مەدرەسە، ۇيلەردىڭ ىرگەتاستارى جانە ت. ب. تاپتى.
ەجەلگى قالانىڭ بەت- بەينەسىن جاڭعىرتۋعا مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن 958 ميلليون تەڭگە بولىنەدى. اشىق اسپان استىنداعى مۇراجاي جانىندا قۇنى 1.23 ميلليارد تەڭگەلىك دوستىق ءۇيى، كونگرەسس- حولل مەن ەتنومادەني ورتالىق سالىنادى. قۇنى 98 ميلليون تەڭگەلىك «مىڭبۇلاق» ساياباعىنا مىڭداعان جاساندى «بۇلاق» ورناتۋ بولجانۋدا.
«ەجەلگى تاراز» ساياباعى وبلىستىڭ حالىقارالىق تۋريستىك برەندىنە اينالادى. قازاقستان العاش رەت ەكسپو-2017 دۇنيەجۇزىلىك كورمەسىنىڭ قوناقتارى كەلەتىن قالالاردىڭ تىزىمىنە ەنگىزىلگەن ىشكى، وڭىرلىك، حالىقارالىق تۋرزيمدى دامىتۋ ءۇشىن اۋقىمدى ارحەولوگيالىق نىسان الادى. قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ اياسىندا «ەجەلگى تاراز» پاركىنىڭ بىرنەشە نىساندارى عانا اشىلادى. جوبانى ىسكە اسىرۋ وبلىستىق بيۋدجەتكە ءتۇسىمدى ۇلعايتىپ، 1,5-تەن استام جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جوبا 2017 - جىلى اياقتالادى، ەكسپو- عا قوناقتاردى قابىلداۋ ءۇشىن 5 جۇلدىزدى قوناقۇي سالۋ جوسپارلانۋدا.
وبلىستىق اكىمدىكتىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، مەرەيتويعا دايىندىققا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 2,95 ميلليارد تەڭگە بولىنگەن. اباتتاندىرۋ جۇمىستارىنا قازاقستاننىڭ بارلىق وڭىرلەرى جۇمىلدىرىلدى. جامبىلدىق بيۋدجەت سالىنىپ جاتقان نىساندارعا ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىم سالۋعا - مادەني باعدارلامالار، رەسپۋبليكالىق اقىندار ايتىسى، كورمەلەر ۇيىمداستىرۋعا 70 ميلليون تەڭگەگە جۋىق قاراجات بولىنگەن.
9 - قازاندا مەرەيتويلىق شارالار اياسىندا «تاراز- ارەنا» سپورت سارايىندا «ەۋرازيا بارىسى» ۇلتتىق قازاق كۇرەسى بويىنشا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جۇلدەسىنە حالىقارالىق تۋرنير وتەدى. «ماڭگىلىك ەل» رەسپۋبليكالىق ايتىسى قازاقستاننىڭ ۇزدىك سۋىرىپ سالما اقىندارىن جينايدى. «اتشابار» يپپودرومىندا جامبىل وبلىسىندا دا، قازاقستاندا دا العاش رەت ات پولوسى بويىنشا كلۋب اشىلادى.
تاراز تۇڭعىش پرەزيدەنت ساياباعىندا «قازاق الەمى» تاريحي- ەتنوگرافيالىق شارا وتەدى. سونداي- اق قىتايدىڭ شيان قالاسىنان ۇلى جىبەك جولى باعىتى بويىنشا وتەتىن كەرۋەندىك ەكسپەديتسيا قاتىسۋشىلارىمەن كەزدەسۋ بولادى.