تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلىندا الماتى قالاسى قالاي دامىدى - فوتو

الماتى. قازاقپارات - قازاقستان تاۋەلسىزدىك العان جىلدار ىشىندە الماتىدا - ناۋرىزباي جانە الاتاۋ اۋدانى قۇرىلدى. قىسقا ۋاقىت ىشىندە ولار ۇلكەن پەرسپەكتيۆالارعا يە بولدى.

بۇگىنگى كۇنى الماتىنىڭ جاڭا اۋداندارى قالاي دامىپ جاتىر قازاقپارات ءتىلشىسىنىڭ فوتورەپورتاجىندا.

1982 -جىلدىڭ باسىنان بەرى الماتىدا الاتاۋ، اۋەزوۆ، كالينين، لەنين، موسكۆا، وكتيابر، سوۆەت، فرۋنزە سياقتى 8 اۋدان بولدى. 1993 -جىلى الاتاۋ اۋدانى، اۋەزوۆ اۋدانىنا قوسىلدى. اراعا 15 جىل سالىپ 2008 -جىلى الاتاۋ اۋدانى قايتا قۇرىلدى. ال 2014 -جىلدىڭ شىلدەسىندە قالادا جاڭا سەگىزىنشى اۋدان- ناۋرىزباي اۋدانى پايدا بولدى.

الماتى قالاسىنداعى سوڭعى ەكى اۋدانعا كەڭىرەك توقتالساق:

الاتاۋ اۋدانى:

اۋدان الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ 2008 -جىلعى 4-شىلدەدەگى بىرلەسكەن قاۋلىسىمەن قۇرىلدى. ول مەگاپوليستىڭ سولتۇستىك- باتىس بولىگىندە ورنالاسقان. جالپى اۋدانى 10495 گەكتار. 23 شاعىن اۋدان بار. حالىق سانى 311 مىڭ ادام نەمەسە ,09، قالا تۇرعىندارىنىڭ سانى بويىنشا ەكىنشى ورىندا.

جاڭا اۋداندا بىرەگەي سپورت جانە مادەنيەت نىساندارى پايدالانۋعا بەرىلدى: «الماتى ارەنا» مۇز سارايى، جەڭىل اتلەتيكا ستاديونى، 5 مىڭ ورىندىق اتلەتيكا اۋىلى، كينو-كونسەرت زالى جانە «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترى.

173 بالاباقشا (20 مەملەكەتتىك جانە 153 جەكەمەنشىك) اشىلدى، 13 مەكتەپ سالىندى (11 مەملەكەتتىك جانە 2 جەكەمەنشىك)، ونىڭ ىشىندە رەسپۋبليكالىق مامانداندىرىلعان وليمپيادالىق رەزەرۆ مەكتەپ- كوللەدجى، 7 مەديتسينالىق ۇيىم (5 مەملەكەتتىك جانە 2 جەكەمەنشىك) بار.

«اقكەنت»، «نۇركەنت»، «اقبۇلاق»، «زەردەلى»، «سايالى»، «اتلەتيكا اۋىلى»، «المالى» ت ك، «الاتاۋ سيتي» ت ك شاعىن اۋداندارى سالىندى.

2016-2017 -جىلدارى اۋدانداعى «الماتى ارەنادا» الماتى قالاسىنىڭ 1000 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ، دۇنيەجۇزىلىك قىسقى ۋنيۆەرسيادا، ءداستۇرلى مۋزىكا مۋلتيمەديالىق ورتالىعىنىڭ اشىلۋى ءوتتى.

الاتاۋ اۋدانىندا «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى-2020» باعدارلاماسى اياسىندا 5 سكۆەر قۇرىلىسى، 5 جاياۋ جۇرگىنشىلەر، 54 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇيدىڭ قاسبەتى، 23 اۋلا جانە 18 بالاباقشاعا اعىمداعى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، 15 جوبا جۇزەگە اسىرىلدى. سونىمەن قاتار، «نۇركەنت» شاعىن اۋدانىندا «AlatauCreativeHub» ورتالىعى اشىلدى.

ورتالىقتا جاڭارتىلعان كىتاپحانا، كوۆوركينگ - كەڭىستىگى، بالالارعا ارنالعان 25 تەگىن شىعارماشىلىق ۇيىرمە، شەبەرلىك ساباقتارى مەن پرەزەنتاتسيالاردى وتكىزۋگە ارنالعان باسقا دا كوپتەگەن ءبىلىم بەرۋ ورتالىقتارى جۇمىس ىستەيدى.

2020 -جىلى «ميلليون اعاش» باعدارلاماسى مەن «جاسىل الماتى» ەكولوگيالىق اكتسياسى اياسىندا اۋداندا 100 مىڭنان استام اعاش وتىرعىزىلدى. بيىل تاعى 130 مىڭعا جۋىق اعاش وتىرعىزۋ جوسپاردا. 2014 -جىلدىڭ 2-شىلدەسىندە الماتى قالالىق ءماسليحاتىنىڭ كەزەكتەن تىس XXIX سەسسياسىندا جاڭادان ناۋرىزباي اۋدانىنىڭ قۇرىلعاندىعى تۋرالى شەشىم قابىلداندى.

ناۋرىزباي اۋدانىنىڭ اۋماعى 6976 گەكتار جەردى الىپ جاتىر. وعان اۋەزوۆ اۋدانىنىڭ ءبىر بولىگى مەن قالاعا جاڭادان قوسىلعان جەر تەلىمدەرى قوسىلدى. رەسمي دەرەكتەر بويىنشا جاڭا اۋداندا 150 مىڭ ادام تۇرىپ جاتىر.

ناۋرىزباي اۋدانى الماتى قالاسىنىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك دامۋىنا زور ۇلەس قوسۋدا. بارلىق الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق سالالاردا كورسەتكىشتەردىڭ قارقىندى ءوسۋى بايقالادى.

6 جىلدا ونەركاسىپ ءونىمىنىڭ كولەمى 2,5 ەسە، نەگىزگى كاپيتالعا قۇيىلعان ينۆەستيتسيا كولەمى 7 ميلليارد تەڭگەدەن 118 ميلليارد تەڭگەگە جەتتى، ياعني 16 ەسەگە ءوستى.

بىلتىردان بەرى «بيۋدجەتكە قاتىسۋ» باعدارلاماسى اياسىندا اۋدان اۋماعىندا 13 workout جانە 16 ويىن، 2 فۋتبول، 2 باسكەتبول جانە 2 كونكي تەبۋ الاڭى سالىندى.

قوعامدىق كولىكتە 7 جاڭا باعىت ىسكە قوسىلدى، 6 باعىت ۇزارتىلدى جانە 109 جاڭا ايالداما كەشەنى ورناتىلدى. 3 جاڭا مەكتەپ سالىندى. سونداي- اق 3 مەكتەپكە قوسىمشا كۇردەلى سەيسميكالىق جوندەۋ جۇرگىزىلدى.

قىسقا مەرزىمدە 97 جەكەمەنشىك بالاباقشا اشىلىپ، 3 زاماناۋي ءىرى مەملەكەتتىك بالاباقشا پايدالانۋعا بەرىلدى. اۋداندا 3 ەمحانا مەن ءبىر جەدەل جاردەم ستانتسياسى پايدالانۋعا بەرىلدى.

جەكەلەگەن ينفراقۇرىلىمعا كەلەر بولساق، اۋداندا بارلىعى 348 كوشە بار. بۇگىندە اسفالتتالعان كوشەلەردىڭ ۇلەسى 68 پايىز. ينجەنەرلىك جەلىلەر (سۋ قۇبىرى، كارىز) قۇرىلىسى اياقتالعاننان كەيىن بارلىق كوشەنى جانە جول جەلىلەرىن اسفالتتاۋ جوسپاردا. 100 كوشەدە جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى بار. 80 كوشەگە ارىق جۇيەسى تارتىلىپ، 312 كوشە جارىقتاندىرىلدى.

بيىلدىڭ وزىندە 29 كوشەگە اسفالت توسەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. بۇگىنگى كۇنى اتالعان ەكى اۋدان كەڭەيىپ، قارقىندى دامىپ كەلەدى. جاڭا تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى سالىنىپ جاتىر. جىل سايىن مىڭداعان وتباسى قونىس تويىن تويلايدى، جاڭا ينفراقۇرىلىمدار پايدا بولادى.

وسىلايشا، الاتاۋ جانە ناۋرىزباي اۋداندارىنىڭ الماتى قالاسىنىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك دامۋىنا قوسقان ۇلەسى زور.

اۆتور: الما مۇقانوۆا