2025-جىل: ەلدى ءدۇر سىلكىندىرگەن ەڭ شۋلى سوت پروتسەستەرى
استانا. قازاقپارات - ەلىمىزدە 2025-جىل ءتۇرلى قىلمىس پەن جاس وسپىرىمدەر اراسىنداعى اگرەسسيا وقيعالارى بولدى. سونداي-اق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ جۇمىسى جايىندا قوعامدىق تالقىلاۋلاردى كۇشەيتكەن ءبىرقاتار داۋلى سوت ىستەرىمەن ەستە قالدى.
سول ىستەردىڭ قاتارىندا ادام ءولتىرۋ، ءىرى كولەمدەگى الاياقتىق، قاتىگەزدىكپەن جاسالعان قىلمىستار بويىنشا ۇكىمدەر بولدى.
BAQ. KZ ءتىلشىسى جىل بويى ەڭ شۋلى ءبولعانى سوت پروتسەستەرىنە شولۋ جاسادى.
شەرزات بولاتتىڭ ءولىمى
جىل بويى ەلدە ەكونوميكالىق قىلمىستار، سىبايلاس جەمقورلىق جانە اۋىر زورلىق-زومبىلىققا قاتىستى سوت پروتسەستەرى قارالعانىمەن، ەڭ كوپ نازاردى شەرزات بولاتتىڭ ولىمىنە قاتىستى ءىس اۋداردى.
بۇعان بىرنەشە فاكتور سەبەپ بولدى: جاس ءوسپىرىمنىڭ قازا تابۋى، جانجالدىڭ جاپپاي توبەلەسكە ۇلاسۋى، تۇرعىن اۋدانىندا قارۋدىڭ قولدانىلۋى، سونداي-اق قاتىسۋشىلار مەن كۋاگەرلەردىڭ ءبىر-بىرىنە قايشى كەلەتىنىن كورسەتۋى.
ءتۇن ىشىندە باستالعان قاقتىعىس
جانجال 2024-جىلدىڭ قازان ايىنىڭ 3 نەن 4 نە قاراعان ءتۇنى تالعار قالاسىندا بولدى. تەرگەۋ نۇسقاسى بويىنشا، شامامەن 23:20 دا ماس دارحان اسكەنتاي «كاماجاي» دۇكەنىنە كىرىپ، پيۆو مەن تەمەكى ساتىپ الادى. تولەم تانىس جاس ءوسپىرىمنىڭ تۋىسىنىڭ اتىنا تىركەلگەن بانك شوتى ارقىلى جاسالعان. ەلەكتروندى چەك توڭىرەگىندەگى داۋ شەرزات بولاتپەن كيكىلجىڭگە، ال كەيىن توبەلەسكە ۇلاسقان.
اتا-انالاردىڭ كەشىرىم سۇراپ، شىعىندى وتەۋگە ۇسىنىس ءبىلدىرۋى جاعدايدى توقتاتا المادى. دۇكەنگە ەكى تاراپتىڭ دا تانىستارى جينالىپ، ولاردىڭ كەيبىرى ماس جانە قولىندا پىشاق بولعان. توبەلەس لەزدە جاپپاي جانجالعا اينالعان.
قايعىلى فينال
قاقتىعىس بارىسىندا شەرزات بولات جۇرەك تۇسىنان پىشاق جاراقاتىن الىپ، سالدارىنان كوز جۇمدى. جاس ءوسپىرىم اۋرۋحاناعا جەتكىزىلگەنمەن، قان جوعالتۋدان قايتىس بولدى.
وسى توبەلەس كەزىندە مارقۇمنىڭ اعاسى نۇرعانات عايىپبايەۆ تا اۋىر جاراقات العان. تەرگەۋ بۇل ارەكەتتەردى «كىسى ولتىرۋگە وقتالۋ» رەتىندە سارالادى.
كۋاگەرلەر بوتەلكە، تاس، ءتىپتى وق اتاتىن قارۋ قولدانىلعانىن، سونداي-اق ۇيالى تەلەفون ۇرلانعانىن حابارلاعان. تەرگەۋ مۇنى جانجالدىڭ جارتىلاي ۇيىمداسقان سيپاتىن كورسەتەتىن ايعاق دەپ باعالادى.
تەرگەۋ جانە قوعامدىق رەاكسيا
ءىس قوعام نازارىن بىردەن وزىنە اۋدارتتى. جاپپاي كۇش قولدانۋ، جاس وسپىرىمدەردىڭ قاتىسۋى، قارۋدىڭ بولۋى ازاماتتار اراسىندا كەڭ تالقىلاۋ تۋدىردى. قوعامدا جاس وسپىرىمدەر اراسىنداعى اگرەسسيانىڭ الدىن الۋ، ەرەسەكتەردىڭ ەرتە ارالاسۋى جانە جەدەل قىزمەتتەردىڭ تيىمدىلىگى ماسەلەلەرى كوتەرىلدى.
كۋاگەرلەردىڭ ءرولى دە تالقىنىڭ وزەگىنە اينالدى: كوپتەگەن ادام نەگە ەرەسەكتەر مەن ۇلكەن جاس وسپىرىمدەر قاقتىعىستى توقتاتۋعا ارەكەت جاسامادى دەگەن سۇراق قويدى.
تەرگەۋ دەرەگىنشە، كەيبىر كۋاگەرلەر قىلمىستى جاسىرۋعا باعىتتالعان ارەكەتتەر جاساعان. بۇل جايتتار قوعامدا ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىك، زورلىق جاعدايىندا ارەكەت ەتۋ مىندەتتەرى جانە جاستارعا ارنالعان پروفيلاكتيكالىق باعدارلامالاردىڭ ماڭىزدىلىعى تۋرالى پىكىرتالاستاردى كۇشەيتتى.
سوت پروتسەسى
نەگىزگى سوت وتىرىستارى 2025-جىلدىڭ كوكتەمىندە باستالدى. ايىپتالۋشىلارعا قىلمىستىق كودەكستىڭ اۋىر باپتارى - ادام ءولتىرۋ، ادام ولتىرۋگە وقتالۋ جانە بۇزاقىلىق بويىنشا ايىپ تاعىلدى.
سوتتا مارقۇمنىڭ تۋىستارى، كۋاگەرلەر جانە وقيعاعا قاتىسۋشىلار سۇرالدى. پروتسەسس ەموتسيالىق سيپاتتاعى جانە ءبىر-بىرىنە قايشى كەلەتىن ايعاقتارمەن قاتار ءجۇردى.
كەيبىر كۋاگەرلەر العاشقى كۇندەرى شوك پەن قىسىم اسەرىنەن ناقتىراق مالىمدەمە بەرگەنىن، ال كەيىن سوزدەرىن وزگەرتكەنىن ايتتى. سوتتا سول باستاپقى جاۋاپتاردىڭ بەينەجازبالارى زەرتتەلدى.
ايىپتالۋشىلاردىڭ ءبىرازى باستاپقى كورسەتۋلەرىنەن باس تارتىپ، ولاردى پسيحولوگيالىق قىسىممەن بەرگەنىن ايتتى. بۇل مالىمدەمەلەر دە جەكە تارتىپپەن زەرتتەلدى.
كوپ ايعا سوزىلعان تىڭداۋلار مەن دالەلدەردى ەگجەي-تەگجەيلى زەرتتەگەن سوڭ، سوت ۇكىم شىعارۋعا كىرىستى. سوت بارلىق ايعاقتاردى وبەكتيۆتى باعالاۋ قاجەتتىگىن، زاڭدى قاتاڭ ساقتاۋ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
سوت ۇكىمدەرى
ءىس بويىنشا كەلەسى ۇكىمدەر شىعارىلدى:
ابزال شىناسىل - ادام ءولتىرۋ، ادام ولتىرۋگە وقتالۋ، بۇزاقىلىق بويىنشا 23 جىل تاعايىندالدى.
ساكيەۆ راۆيل - ادام ولتىرۋگە وقتالۋ، بۇزاقىلىق بابى بويىنشا - 20 جىلعا،
ازامات توقتاۋبايەۆ - بۇزاقىلىق جانە بۇرىنعى سوتتىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ - 15 جىلعا،
نۇركياس ءىلياسوۆ - بۇرىنعى سوتتىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ، بۇزاقىلىق بابى بويىنشا -9 جىلعا،
شىڭعىس بەلعوجايەۆ، دارحان اسكەنتاي، نۇربول توقتاۋبايەۆ، ديدار قالياحمەت - بۇزاقىلىق بابى بويىنشا ءارقايسىسى 7 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى.
بۇل ۇكىمدەر جاس وسپىرىمدەردىڭ قاتىسۋىمەن بولعان توپتىق قىلمىسقا قاتىستى ەڭ رەزونانستىق ىستەردىڭ ءبىرىن زاڭ جۇزىندە قورىتىندىلادى.
وقيعا قوعامعا جاستار اراسىنداعى زورلىق-زومبىلىقتىڭ الدىن الۋ جانە قاقتىعىستاردى ەرتە كەزەڭدە توقتاتۋ قاجەتتىگىن تاعى ءبىر مارتە كورسەتتى.
پەريزات قايرات ءىسى: قايىرىمدىلىققا سەنگەن حالىقتىڭ اقشاسى قايدا كەتتى؟
2025-جىلى الەۋمەتتىك جەلى مەن جاڭالىقتاردا ەڭ كوپ تالقىعا تۇسكەن سوت پروتسەستەرىنىڭ تاعى ءبىرى - استانادا قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى اۋدانارالىق سوتتا بولعان پەريزات قايراتتىڭ ءىسى. ول قايىرىمدىلىقپەن اينالىسىپ، بالالارعا، سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەندەرگە كومەكتەسەمىن دەپ ەلدەن قارجى جيناعان. ناتيجەسىندە قايىرىمشىل كورىنىپ، قارجىنى جىمقىرعاندىعى انىقتالدى. ونىڭ ارتىنان ميللياردتاعان اقشا، ليۋكس ءومىر، قىمبات كولىكتەر، ەليتالى پاتەرلەر شىقتى.
پەريزات قايرات كىم؟
پەريزات قايرات 1991-جىلى اقتوبە وبلىسىندا تۋعان. ءوزىن قوعام بەلسەندىسى، ۆولونتەر، قايىرىمدىلىق قورىنىڭ باسشىسى رەتىندە تانىتىپ كەلگەن ازاماتشا. ول «Biz Birgemiz Qazaqstan 2030» دەگەن اتاۋمەن قور اشىپ، پاندەميا كەزىندە، سۋ تاسقىنى كەزىندە، پالەستيناداعى سوعىس كەزىندە حالىقتىڭ ەموتسياسىن، سەنىمىن وتە شەبەر پايدالانعان.
ءبىلىمى - 9-سىنىپ، كەيىن كوللەدجگە تۇسكەن، ءبىراق ديپلوم الماعانى رەسمي ايتىلدى. بۇعان دەيىن دە 2012-جىلى قىلمىستىق ىسكە تارتىلىپ، ءبىراق تاراپتاردىڭ تاتۋلاسۋىنا بايلانىستى ءىس توقتاعان.
قور قالاي جۇمىس ىستەگەن؟
سىرتتاي قاراعاندا ءبارى وتە ادەمى كورىنگەن: الەۋمەتتىك جەلىدەگى اسەرلى ۆيدەولار، بەدەلدى ادامدارمەن بىرگە سۋرەتتەر، قايىرىمدىلىق كەشتەرى، اۋكسيوندار، ۇراندار. ول «Bizbirgemiz» قورىن قۇرىپ، ونى شىنايى الەۋمەتتىك باستامالارمەن بايلانىستى ەتىپ كورسەتكەن. قۇرىلتايشىسى رەتىندە قۇجاتتا بىرنەشە ادام كورسەتىلگەن. قور پاندەميا كەزىندە بەلسەندى جۇمىس اتقارىپ، كەيىن سۋ تاسقىنى كەزىندە قورعا ەڭ كوپ قاراجات جينالعان.
ال تەرگەۋ نە دەيدى؟
قوردىڭ قۇرىلتايشىلارىنىڭ كەيبىرىنىڭ قولى قولدان جاسالعان. پەريزات ءوز اتىنا جانە تۋىستارىنىڭ اتىنا بىرنەشە بانك شوتىن اشىپ، بارلىق اقشا سول شوتتارعا تۇسكەن. حالىق «بالالارعا، تاسقىننان زارداپ شەككەندەرگە، پالەستيناعا» دەپ اقشا اۋدارادى، ءبىراق ونىڭ كوپ بولىگى مۇلدە باسقا جەرگە كەتكەن. وعان قىلمىستىق كودەكستىڭ 190-بابى 4- بولىگى، 2-تارماعى - اسا ءىرى مولشەردە جاسالعان الاياقتىق، 218- بابى 2-بولىگى 1-تارماعى جانە 3-بولىگى 3-تارماعى - قىلمىستىق جولمەن الىنعان مۇلىكتى اسا ءىرى كولەمدە زاڭداستىرۋ بويىنشا ايىپ تاعىلدى. پروكۋرورلار ولاردىڭ ارەكەتتەرىن الدىن الا جوسپارلانعان، قوعام سەنىمىن قاساقانا تەرىس پايدالانۋ ارقىلى جاسالعان قىلمىستىق سحەما دەپ باعالادى.
جينالعان اقشا قانشا جانە قايدا جۇمسالدى؟
تەرگەۋ دەرەگى بويىنشا، 2021-2024-جىلدار ارالىعىندا ءارتۇرلى قايىرىمدىلىق اكسيالارى ارقىلى شامامەن 3,5 ميلليارد تەڭگە جينالعان. بۇل اقشا بالالارعا ارنالعان وڭالتۋ ورتالىعى، سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەندەر، پالەستينا حالقىنا گۋمانيتارلىق كومەك ءۇشىن جينالدى دەپ كورسەتىلگەن. ال شىن مانىندە ونىڭ ەلەۋلى بولىگى ەليتالى پاتەرلەرگە، Lexus ،Mercedes، Haval سياقتى قىمبات كولىكتەرگە، Rolex ساعاتتارعا، VIP نومىرلەرگە، دۋباي، ب ا ءا- گە ساپارلارعا، ليۋكس قوناقۇيلەرگە كەتكەن.
قايىرىمدىلىققا جۇمسالعان اقشانىڭ قايدا جۇمسالعانىن تۋرالى تىزىمدەر شىن مانىندە كوپ ادامدى تاڭعالدىردى.
جينالعان اقشاعا بىرنەشە ەليتالى تۇرعىن ءۇي كەشەنىنەن پاتەرلەر مەن اۆتوتۇراقتار (Akbulak Rivera، ،Highvill Ishim Gold، كوك جايلاۋ 3، Vela Village كوتتەدجى)، Lexus LX 600، Mercedes-Benz S 450 4MATIC ،Haval H6 GT سياقتى قىمبات كولىكتەر، Rolex ساعاتى، 3 بەدەلدى اۆتو-ءنومىر (100 PKO 01 ،777 KPK 01 ،111 KPK 01)، برەندتىك سومكەلەر، اياق كيىم، اشەكەيلەر - 123 ءتۇرلى زات، جالپى قۇنى 150 ميلليون تەڭگەدەن اساتىن دۇنيەلەر ساتىپ الىنعانى ايتىلدى.
سوتتا كىم كۋاگەرلىك ەتتى جانە كومپانيالار قانشا اقشا ءبولدى؟
سوتتا كاسىپكەر ءمولدىر ءسۇيىنشىالى قالاي الدانعانىن ايتتى. ول 2021-جىلى Sheraton قوناقۇيىندە وتكەن قايىرىمدىلىق كەشىنە شاقىرىلعانىن جانە گەننادي گولوۆكيننىڭ قولعابىن اۋكسيوننان 10 ميلليون تەڭگەگە ساتىپ العانىن جەتكىزدى. اقشا رەسمي تۇردە قور ەسەپشوتىنا اۋدارىلعان. كاسىپكەر ءوزىنىڭ ەرەكشە بالالارعا ارنالعان «باتىر» وڭالتۋ ورتالىعىن سالۋعا كەتەدى» دەگەن سوزگە سەنگەن. ءبىراق كەيىن ورتالىقتىڭ قۇرىلىسى باستالدى ما، جوق پا - ەشقانداي ناقتى اقپارات بولماعان. سوتتا ءمولدىر 10 ميلليون تەڭگەنى قايتارۋدى تالاپ ەتتى.
ال كۋاگەر ءادىلحان مۋسين اقشانىڭ قالاي «قولما-قول» بولعانى تۋرالى ايتتى. پەريزات ودان اقشا قابىلداي الاتىن جەكە كاسىپكەرلەر تاۋىپ بەرۋدى سۇراعان. قور ي پ- لەرگە شارتپەن اقشا اۋدارادى، يپ بانكتەن شەشىپ الادى، سوسىن مۋسينگە بەرەدى، ول ءارى قاراي جەتكىزەدى. وسىلاي ءار ي پ شامامەن 70 ميلليون تەڭگەدەن العان، جالپى 200-210 ميلليون تەڭگە ءبىر جولى قولما-قول بەرىلگەن.
سونداي-اق سوتتا قورعا قوماقتى قاراجات اۋدارعان كاسىپكەرلەر دە كۋالىك ەتتى. گالينا يسايەۆانىڭ ايتۋىنشا، سۋ تاسقىنى كەزىندە كاسىپورىن قورعا 200 ميلليون تەڭگە اۋدارعان.
ال «الماتى تازالىق» مەكەمەسى قىزمەتكەرلەرى ءبىر كۇندىك جالاقىلارىن بەرىپ، 3 ميلليون تەڭگە اۋدارعان. سوتقا كۋاگەر رەتىندە كەلگەن تاعى ءبىر جان. ول ەسەپشى التىن مۋسينا. ول پەريزات قايراتپەن بىرگە بىرنەشە جوبادا جۇمىس ىستەگەنىن ايتقان.
ونىڭ سوزىنشە پالەستيناعا كومەك كورسەتكەن ەسەپتەرىندە حالىقارالىق اۋدارىم تۋرالى شامامەن 2 مىڭ دوللار كورسەتىلگەن ءوتىنىش الادى. كەيىن ول تۋرا سونداي قۇجاتتىڭ 100 مىڭ دوللار دەپ كورسەتىلگەن ەكىنشى نۇسقاسىن العانىن ايتتى.
پالەستيناعا كومەكتەسەمىن دەدى، ءبىراق…
سوت پروتسەسىنىڭ بۇل بولىگى حالىقتىڭ جۇيكەسىنە ەرەكشە ءتيدى. سەبەبى ادامدار گازا بالالارى ءۇشىن، سوعىس ايماعىنداعى بەيبىت تۇرعىندار ءۇشىن اقشا جىبەردىك دەپ ويلادى. وقيعا قالاي بولدى؟
2023-جىلدىڭ قازانىندا پەريزات قايرات قازاقستانداعى پالەستينا ەلشىلىگىنە بارىپ، «گازاعا كومەكتەسۋ ءۇشىن بىرگە جۇمىس ىستەيىك» دەگەن ۇسىنىس جاساعان ەكەن. سودان قارجى جيناپ، ينستاگرامدا گۋمانيتارلىق جۇك، كومەك، حابتار، كيىم-ازىق ءتۇسىپ جاتقانداي ۆيدەولار سالعان. وسى ناۋقان ارقىلى 566 ميلليون تەڭگە جينالعان.
ال شىن مانىندە ول اقشانىڭ 7 ميلليون تەڭگەسى عانا ەلشىلىك شوتىنا تۇسكەن. قالعان 559 ميلليون تەڭگە ءوزىنىڭ ساپارلارىنا، بيزنەسىنە، مۇلكىنە كەتكەن.
سوت ۇكىمى: نە شەشىلدى؟
استانادا وتكەن سوت پروتسەسىندە مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى پەريزات قايراتقا 10 جىل، اناسى الاشبايەۆاعا 8 جىل تۇرمە جازاسىن سۇرادى. تەرگەۋ اياسىندا پەريزات قايرات پەن عايني الاشبايەۆاعا قاتىستى ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ
190-باپتىڭ 4-بولىگىنىڭ 2-تارماعى - اسا ءىرى مولشەردە جاسالعان الاياقتىق؛
218-باپتىڭ 2-بولىگىنىڭ 1-تارماعى - ادامدار توبىنىڭ الدىن الا ءسوز بايلاسۋىمەن قىلمىستىق جولمەن الىنعان اقشا مەن وزگە دە مۇلىكتى زاڭداستىرۋ (جىلىستاتۋ)؛
218-باپتىڭ 3-بولىگىنىڭ 3-تارماعى - اسا ءىرى مولشەردە ادامدار توبىنىڭ الدىن الا ءسوز بايلاسۋىمەن جاسالعان اقشا مەن مۇلىكتى زاڭداستىرۋ (جىلىستاتۋ) كەلەسى باپتارى بويىنشا ايىپ تاعىلعان.
سوت شەشىمى بويىنشا پەريزات قايرات 10 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. ال اناسى - عايني الاشبايەۆا 7 جىلعا سوتتالدى. جانە ول قايىرىمدىلىق قىزمەتپەن اينالىسۋ قۇقىعىنان ايىرىلىپ، مۇلكى تاركىلەنەدى.
سونىمەن قاتار ەكەۋى بىرگە 51 جابىرلەنۋشىگە 1,58 ميلليارد تەڭگە كولەمىندە شىعىندى وتەۋگە مىندەتتەلدى. جانە مەملەكەتكە باج رەتىندە قوسىمشا اقشا تولەۋى كەرەك. ال تاركىلەنگەن مۇلىك اۋكسيونعا شىعارىلىپ، ساتىلعاننان كەيىن تۇسكەن قاراجات جابىرلەنۋشىلەرگە بەرىلەدى.
بەردەنوۆ ءىسى: شىمكەنتتەگى قاستاندىق قالاي تالقىلاندى؟
جىل ورتاسىندا بولعان شىمكەنت قالاسىنىڭ اكىمىنىڭ ورىنباسارى رۋسلان بەردەنوۆكە جاسالعان قارۋلى شابۋىل جىلدىڭ ەڭ داۋلى وقيعالارىنىڭ بىرىنە اينالدى. اتىس، اكىمدىك قىزمەتكەرى، «قىزعانىش» تۋرالى العاشقى بولجامدار، مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى تەكسەرىستەرتىڭ ءبارى ارالاسىپ، بۇل ءىستىڭ اينالاسىندا پىكىرتالاس تا، سۇراق تا كوپ بولدى.
قاستاندىق قالاي بولدى؟
21-ءساۋىر كەشكىسىن شىمكەنت قالالىق اكىمدىگى عيماراتىنىڭ جانىندا اكىم ورىنباسارى رۋسلان بەردەنوۆكە وق اتىلدى. ول جاراقات الىپ، اۋىر حالدە اۋرۋحاناعا جەتكىزىلدى. دارىگەرلەر ۇزاققا سوزىلعان وتا جاساپ، وكپەنىڭ ىن الىپ تاستاۋعا ءماجبۇر بولدى.
بەردەنوۆتىڭ ءوزى سوتتا بەرگەن جاۋابىندا «العاشقى وق تۋرا باسىما باعىتتالدى. ەڭكەيىپ ۇلگەردىم. ارقاما ءتورت وق ءتيدى… ەگەر تۇرماسام، ولتىرەتىنى انىق بولدى» دەگەن.
اتقان ادام جابىرلەنۋشىنىڭ جاقىنداپ كەلە جاتقانىن كورىپ، قارۋىن قايتا وقتاماق بولعان. ءبىراق كولىگىمەن بىرگە كەلگەن جۇرگىزۋشى شابۋىلداۋشىعا توسقاۋىل قويىپ، ونى توقتاتۋعا تىرىسقان. سوعان قاراماستان ايىپتالۋشى قاشىپ ۇلگەرگەنىمەن، كوپ ۋاقىت وتپەي ۇستالدى.
كۇدىكتى كىم؟
ايىپتالۋشى - ەرنار جيەمباي، سول كەزدە «تۇرعىن ءۇي شىمكەنت» ج ش س ديرەكتورى قىزمەتىن اتقارعان. ول اكىمدىككە قاراستى سەرىكتەستىكتىڭ قىزمەتكەرى بولاتىن.
العاشقى بولجامدار شابۋىلعا قىزعانىش نەمەسە ادەپسىز ارەكەتتەر سەبەپ بولۋى مۇمكىن دەگەن نۇسقانى تالقىلاعانىمەن، بۇل گيپوتەزا كەيىن رەسمي تۇردە جوققا شىعارىلدى.
كۋاگەرلەر نە دەدى؟
سوتتاعى كۋاگەرلەردىڭ سوزدەرى ايىپتالۋشىنىڭ سوڭعى ۋاقىتتا جۇمىسىنا بايلانىستى قىسپاق سەزىنگەنىن مەڭزەيدى:
جيەمباي قىزمەتتەن بوساتۋ ماسەلەسى كوتەرىلگەنىن ەستىپ، «نەگە بۇلاي جاسايدى؟ ءبىر اي ۋاقىت بەرمەدى مە؟» دەپ تاڭعالعان.
بىرنەشە كۇننەن كەيىن ول ينسپەكتور اسانبايعا «نە بىرەۋدى ولتىرەمىن، نە ءوزىم ولەمىن» دەپ ايتقانى حابارلانعان.
بۇعان دەيىن ونىڭ تارتىبىندە ايتارلىقتاي ەسكەرتۋلەر بولماعانى دا كورسەتىلدى.
ال بەردەنوۆ كۋالىگىندە جيەمبايدى تەك «ءبىر-ەكى رەسمي كەزدەسۋدە عانا كورگەنىن»، ەشقانداي ارازدىق بولماعانىن، تەك درەسس-كودقا قاتىستى ەسكەرتۋ جاساعانىن ايتتى.
سوت ۇكىمى قانداي بولدى؟
تاراپتاردىڭ جارىسسوزىندە مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى باۋىرجان وماربەكوۆ ەرنار جيەمبايعا 11 جىل 3 اي باس بوستاندىعىنان ايىرۋدى سۇرادى.
سوت ايىپتالۋشىنى ەكى باپ بويىنشا كىنالى دەپ تاپتى:
ق ر ق ك 99-بابى، 1- ءبولىم - ادام ءولتىرۋ
ق ر ق ك 24-بابى، 3- ءبولىم - ادام ولتىرۋگە وقتالۋ
سونىمەن ناتيجەسىندە سوت ونى 9 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. سونىمەن قاتار جابىرلەنۋشىگە 118890 تەڭگە مورالدىق شىعىن تولەۋگە مىندەتتەلدى.
ايىپتاۋشى سۇراعان مەرزىمنەن ۇكىمنىڭ از بەرىلۋى قوعامدا دا، الەۋمەتتىك جەلىلەردە دە ءتۇرلى پىكىر تۋدىردى. الايدا سوت جەڭىلدەتەتىن ءمان-جايلاردى نازارعا العانىن ءتۇسىندىردى.
قايىرىمشىل بولىپ قارجىنى جىمقىرعاندار ءىسى
جىل سوڭىندا تاعى ءبىر قايىرىمدىلىق قورىنىڭ باسشىسى ءىلياس ساريەۆ پەن اقتوتى دۇيسەيەۆا سوتىمەن ەستە قالدى. الماتى قالاسىنىڭ المالى اۋداندىق سوتىندا بلوگەر مەن «MM travel» كومپانياسىنىڭ باسشىسىنا قىلمىستىق كودەكستىڭ 190 بابى، 3- بولىگى، 4- تارماعى- اسا ءىرى مولشەردەگى بىرنەشە رەت جاسالعان الاياقتىق بابى بويىنشا ايىپ تاعىلدى.
پروكۋرور 6 جىل سۇرادى
سوت زالىنداعى ءجارىسسوز بارىسىندا مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى ەكى ايىپتالۋشىنى 6 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋدى سۇراپ، جابىرلەنۋشىلەردىڭ ازاماتتىق تالاپتارىن تولىق قاناعاتتاندىرۋدى سۇرادى. تەرگەۋ مالىمەتتەرى بويىنشا، ولار ناۋقاس بالالاردىڭ ەمىنە دەپ قارجى جيناعان، از قامتىلعاندارعا ءۇي الىپ بەرەمىز دەپ سەندىرگەن.
سونداي-اق، قاجىلىققا جولداما ساتىپ، ءتۇرلى قايىرىمدىلىق شارالار ارقىلى قاراجات جىمقىرىپ وتىرعان. جالپى كەلتىرىلگەن ماتەريالدىق شىعىن - 33,5 ميلليون تەڭگەدەن اسىپ وتىر.
سوت ۇكىمى: شەشىم نە بولدى؟
سوت شەشىمى بويىنشا ساريەۆ - قىلمىستىق كودەكستىڭ 190-بابى بويىنشا كىنالى دەپ تانىلىپ، 3 جىل 8 ايعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. ال اقتوتى دۇيسەيەۆا جازاسىن كەيىن وتەۋگە مۇمكىندىك الىپ، سوت زالىنان بوساتىلدى. ول 2028-جىلى جازاسىن وتەيتىن بولادى.
2025-جىلدىڭ ەڭ شۋلى سوت پروتسەستەرى كورسەتكەن ءبىر شىندىق بار. ول - قايىرىمدىلىق ىسىمەن اينالىساتىندار ءۇشىن زاڭ تۇرعىسىنان تالاپتى كۇشەيتۋ كەرەكتىگى جانە ەلىمىزدە ەندى كەز كەلگەن ازامات سوتتىڭ ءادىل، اشىق قارالۋىن تالاپ ەتە الۋى. بۇل قوعامنىڭ قۇقىقتىق مادەنيەتىنىڭ وسكەنىن كورسەتەدى.