باۋىرجان مومىش ۇلى تۋرالى قىزىقتى 13 دەرەك

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازاقتىڭ باتىر ۇلى باۋىرجان مومىش ۇلى جايلى كوپتەگەن قىزىقتى دەرەكتەر بار.

1. جەلتوقسان ايىنىڭ 24 -كۇنى تۋعان. قىستىڭ ابدەن قاھارىنا ءمىنىپ تۇراتىن شاعىندا تۋعان ونىڭ ومىرىنە دا اسا ىقپالى بولعان. جايشىلىقتا سابىرلى، ال مايداندا اسا قاتال بولعان دەسەدى. بالا كەزدەگى لاقاپ اتى «شاڭتيمەس» بولعانىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەس، دەپ جازادى © e-history.kz.

2. العاشقى ەڭبەك جولىن ۇستازدىقتان باستاعان. 1928-1930 -جىلدارى باستاۋىش مەكتەپتە ساباق بەرگەن.

3. ءار سالانىڭ يگەرىپ اكەتەتىن ەرەكشە قابىلەتىنىڭ ارقاسىندا شىمكەنت ونەركاسىپ بانكىنىڭ ەكونوميسى بولىپ تا قىزمەت ەتكەن. قارجىلىق ساۋاتتى مومىش ۇلى اسكەري سالانى دا تاستاماي قاتار الىپ جۇرگەن.

4. سوعىسقا دەيىنگى جىلدارى اسكەردە ونەرىمەن تالايدى ءتانتى ەتكەن. ات ۇستىندە قىلىشپەن ويىن كورسەتۋدە اسقان ەپتىلىك تانىتىپ، بۋدەننىيدىڭ كوزىنە تۇسكەن.

5. ۇلى وتان سوعىسىنا گەنەرال- مايور ي. ۆ. پانفيلوۆ باسقارعان ايگىلى ديۆيزياسىنىڭ قۇرامىندا 1941 -جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنان باستاپ قاتىستى.

6. باۋىرجان مومىش ۇلى موسكۆا ءۇشىن شايقاستا 207 رەت ۇرىسقا كىردى.

7. 1945 -جىلدىڭ 16 -قاڭتارىندا الماتىعا كەلگەن باۋىرجاندى م. اۋەزوۆ، ق. ساتبايەۆ، ت. ب. عالىمدار سوعىس تۋرالى اڭگىمە- لەكسيا وتكىزۋگە شاقىرتىپ، كەزدەسۋ ۇيىمداستىرادى. وسى ءدارىستىڭ ستەنوگرامماسى كەيىن «سوعىس پسيحولوگيا» دەگەن اتپەن كىتاپ بولىپ باسىلدى.

8. قانقۇيلى سوعىس ۋاقىتىندا ديۆيزيا باسقارعان ەكى- اق قازاق بولعان. ءبىرىنشىسى - باۋىرجان مومىش ۇلى، ەكىنشىسى - ءابىلقايىر بايمولدين.

9. سوعىستان كەيىن 1950-1955 -جىلدارى پولكوۆنيك شەنىمەن سوۆەت ارمياسى اسكەري اكادەمياسىندا ساباق بەرەدى. سوۆەت وداعىنىڭ گەنەرالدارى الدىندا ءدارىس وقىعان اسقان ستراتەگ، پسيحولوگ، شەشەن، تاپقىر پولكوۆنيكتىڭ كاسىبيلىگىن بىردەن مويىندايدى. باتىر اقىن، الاشتىڭ ارىسى ماعجاندى ءوز كوزىممەن كوردىم دەپ وسى كەزدى ايتادى.

10. باۋىرجان مومىش ۇلى 1962 -جىلى فيدەل كاسترونىڭ شاقىرۋىمەن كۋبا ەلىنە باردى. كەيىن 1963 -جىلى تاعى بىرنەشە مارتە شاقىرتۋمەن ارنايى ساپارمەن بارىپ قايتتى. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، كۋبا ەلىنىڭ ساياسي كۇرەسكەرى ف. كاسترو تۇرمەدە جاتقان كەزىندە مومىش ۇلىنىڭ كىتاپتارىن وقىپ، كوزقاراستارىنىڭ نىعايۋىنا ىقپال ەتكەنىن ايتادى.

11. ەلگە ورالعان سوڭ، قورعانىس كوميسسارياتىنا (قازىرگىشە مينيسترلىك) باسشىلىقتان ويى بولعان. الايدا ەلدەگى ناۋقانشىلدىق وعان جول بەرمەدى. ءتىپتى رەكتور ومىربەك جولداسبەكوۆ قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اسكەري كافەدراسىنا جۇمىسقا الماق بولادى. الايدا وعان دا قارسىلىق بولعان دەسەدى.

12. كەيىن ءبىرىڭعاي شىعارماشىلىققا كەلدى. ول قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە بىردەي جازىپ، ءوز ومىرىندەگى كورگەن بىلگەندەرىن شىعارمالارىنا ارقاۋ ەتتى.

13. مومىش ۇلى ومىرىندە بىرنەشە رەت ۇيلەنىپ، شاڭىراق كوتەرگەن. العاشقى زايىبى ءبيبىجامال مۇقان قىزىنان باقىتجان ەسىمدى ۇلى دۇنيەگە كەلگەن. ۇلى دا جازۋشىلىقپەن اينالىسقان. ەكىنشى ايەلى ۆەرا سترويەۆا باۋىرجاننىڭ ادەبيەتكە كەلۋىنە اسەر ەتكەن. كلاۆديا كوركينا اتتى سىعان قىزىمەن باس قۇراپ، ودان ەلەنا باۋىرجان قىزى دەگەن پەرزەنت سۇيگەن. تاعى ءبىر ايەلى باقىتجامال قاليبەك قىزىمەن 13 جىل بىرگە بولعان.